Vergi Usul Kanunu madde 359’da sahte fatura düzenlemek dahil on üç farklı vergi kaçakçılığı suçu düzenlenmiştir. Bu yazıda, sahte fatura düzenleme suçuna bir başka deyişle naylon fatura ve naylon fatura düzenleme suçuna ilişkin tüm detayları sizlere anlatacağız.
İçindekiler
- 1 Fatura Nedir?
- 2 Muhteviyatı Yanıltıcı Belge Nedir, Sahte Belge ile Farkı Nedir?
- 2.1 Muhteviyatı Yanıltıcı Belge Düzenlemenin Cezası Nedir?
- 2.2 Sahte Fatura Kullanarak Vergi Kaçakçılığı Yapmanın Cezalandırılmasına Usul Nasıldır?
- 2.3 Sahte Fatura Düzenleme Suçunda Uzlaşma Var Mıdır?
- 2.4 Sahte Fatura Düzenleme Suçu Şikayete Tabi Midir?
- 2.5 Sahte Fatura Düzenlenmesinde Etkin Pişmanlık Uygulanır Mı?
- 2.6 Sahte Fatura Düzenleme Suçunda Zincirleme Suç Hükümleri Uygulanır Mı?
- 2.7 Sahte Fatura Düzenleme Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?
- 2.8 Sahte Fatura Düzenleme Suçunda Zamanaşımı Süresi Nedir?
- 2.9 Sahte Fatura Düzenlenmesine Rağmen Vergi Kaybı Yaşanmasıysa Ne Olur?
- 2.10 Sahte Fatura Düzenlemede Vergi Ziyaı Cezası Verilir Mi?
Fatura Nedir?
Fatura satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı tutara göstermek üzere emtiayı satan ya da işi yapan tacir tarafından müşterisine verilen belgedir.
Sahte Fatura Nedir?
Sahte belge, Vergi Usul Kanunu’nun 359. Maddesinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre; Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir. Faturalar da Vergi Usul Kanunu uyarınca belge niteliğini taşıdıklarından bu tanım, sahte faturalar için de geçerlidir. Yani, gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunları varmış gibi düzenleyen faturalar sahte faturadır.
Naylon Fatura Nedir?
Vergi hukukunda, kanunlarda naylon fatura adı altında bir fatura türü yer almaz. Naylon fatura, gündelik hayatta kişilerin Vergi Usul Kanunu’nda tanımlanan “sahte fatura” yerine kullandıkları bir terimdir. Naylon fatura, aslında satılmayan bir mal veya verilmeyen bir hizmet için düzenlenen faturalardır.
Sahte Fatura Düzenleme Suçu Nasıl Oluşur?
Sahte fatura düzenleme veya kullanma suçunun oluşabilmesi için, suça konu sahte faturanın gerçek bir faturada bulunması gereken tüm unsurları içermesi gerekmektedir. Yani fatura sahte de olsa Vergi Usul Kanunu’nda sayılan unsurlara sahip olması gerekmektedir. Vergi Usul Kanunu’nda sayılan özellikleri taşımayan fatura, hiç düzenlememiş sayılır. Yok hükmündeki bir fatura üzerinden de sahte fatura düzenleme suçu işlenemeyecektir.
Bir faturanın, sahte fatura düzenleme suçunun konusu olabilmesi için aşağıda sayılan unsurları içermesi gerekmektedir: (Vergi Usul Kanunu m.230)
Faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur:
- Faturanın düzenlenme tarihi seri ve sıra numarası;
- Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası;
- Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası;
- Malın veya işin nev’i, miktarı, fiyatı ve tutarı;
- Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası
Örnek olarak: Sahte olması amacıyla düzenlenen bir fatura, zorunlu unsurlardan olan fatura düzenleme tarihi veya seri numarası içermemesi, ortada hukuki sonuç doğuracak bir belge olmadığı anlamına gelmektedir. Dolayısıyla bu eksikliği içeren bir fatura, sahte fatura düzenleme ve kullanma suçunun konusunu oluşturamayacaktır.
SİTEMİZDEKİ DİĞER MAKALELERE DE GÖZ ATIN
İFTİRA SUÇU https://temizerhukuk.com/iftira-sucu-nedir-sartlari-ve-cezasi/
TARİHİ ESER KAÇAKCILIĞI https://temizerhukuk.com/tarihi-eser-kacakciligi-sucu/
MALA ZARAR VERME SUÇU https://temizerhukuk.com/mala-zarar-verme-sucu-ve-cezasi/
TEROR ORGUTU UYELİĞİ https://temizerhukuk.com/teror-orgutu-uyeligi-sucu-ve-cezasi/
Sahte Fatura Düzenlemek Vergi Kaçakçılığı Mıdır?
Kişiler, sahte fatura düzenleyerek daha az vergi ödeme veya hiç vergi ödememe amacını güderler. Sahte belge düzenlemek ve kullanmak, Vergi Usul Kanunu’nun 359. Maddesinde bir vergi kaçakçılığı suçu olarak düzenlenmiştir. Sahte faturayı düzenleyen taraf, vergi ödememek adına yapmış olduğu gerçek bir işlemi vergi idaresinden kaçırmayı amaçlamaktadır. Sahte faturayı kullanan taraf ise ticari işletmesinin giderlerini olduğundan çok gösterip vergi matrahını düşürmeyi amaçlamaktadır. Bu sayede ödemesi gereken vergi miktarını azaltmak ya da hiç ödememek veya aslında yararlanamadığı vergi indirimlerinden faydalanmayı amaçlamaktadır.
Bunun yanı sıra, sahte fatura düzenlenmesine veya kullanılmasına rağmen herhangi bir vergi ziyaı, yani vergi kaybı olmasa bile, sahte fatura düzenleme suçu oluşmuş olur.
Sahte Fatura Düzenleme Suçunun Cezası Nedir?
Vergi Usul Kanunu madde 359’a göre; Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Sahte faturayı kullanan kişi, bununla birlikte ayrıca vergi ziyaına (kaybına) sebep olmuşsa, bir de vergi ziyaı cezası ile cezalandırılacaktır. Vergi Usul Kanunu’nun son fıkrasında,
Kaçakçılık suçlarını işleyenler hakkında bu maddede yazılı cezaların uygulanması 344 üncü maddede yazılı vergi ziyaı cezasının ayrıca uygulanmasına engel teşkil etmez ibaresi ile hüküm altına alınmıştır.
Sahte Fatura Düzenleme Suçunu Kimler İşleyebilir, Kimler Fail Olabilir?
Sahte fatura düzenlemek bir tür vergi kaçakçılığıdır. Sahte Faturayı düzenleyen kişi, bu suçun faili olacaktır. Dolayısıyla bu kişi cezalandırılacaktır. Yani sahte faturayı düzenleyen kişi ceza alacaktır.
Vergi Usul Kanunu madde 332’ye göre velayet veya vesayet altında bulunan kişilerin vergi yükümlülükleri yasal temsilcileri tarafından yerine getirilir.
Vergi Usul Kanunu m.332: Velayet ve vesayet altında bulunanlar veya işlerinin idaresi bir kayyıma tevdi edilmiş olanlar, kendilerine izafeten veli, vasi veya kayyımın vergi kanunlarına aykırı hareketlerinden dolayı cezaya muhatap tutulmazlar. Bu hallerde cezanın muhatabı, veli, vasi veya kayyımdır.
Sahte faturayı düzenlemek suretiyle, velayet veya vesayet altındaki kişi adına vergi kaçıran yasal temsilci cezalandırılacaktır. Bu durum, cezaların şahsiliği ilkesinin de bir sonucudur.
Nitekim, yasal temsilcisinin yaptığı hukuka aykırı bir fiilden dolayı vergi yükümlüsü olan velayet veya vesayet altındaki kişiler cezalandırılamaz.
Tüzel kişiler açısından, Vergi Usul Kanunu madde 333’e göre Tüzel kişilerin idare ve tasfiyesinde Vergi Kanununa aykırı hareketlerden tevellüt edecek vergi cezaları tüzel kişiler adına kesilir. Bu Kanunun 359 uncu maddesinde yazılı fiillerin işlenmesi halinde bu fiiller için 359 ve 360 ıncı maddelerde öngörülen cezalar bu fiilleri işleyenler hakkında hükmolunur.
Tüzel kişiler hakkında hürriyeti bağlayıcı ceza yani hapis cezası verilemez. Bu yüzden, tüzel kişi adına hangi yetkili veya amir sahte faturayı düzenlemişse hürriyeti bağlayıcı ceza olan hapis cezası da o gerçek kişi için verilir.
Muhteviyatı Yanıltıcı Belge Nedir, Sahte Belge ile Farkı Nedir?
Muhteviyatı yanıltıcı belge de Vergi Usul Kanunu’nun 359. Maddesinde düzenlenmektedir. Muhteviyatı yanıltıcı belge ve sahte belgenin aynı maddede düzenlenmesi ve birbirine benzemesi nedeniyle sıklıkla karıştırılmaktadır.
- Muhteviyatı yanıltıcı belge, Vergi Usul Kanunu madde 359’a göre: Gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge ise, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgedir.
- Sahte belge ise, Vergi Usul Kanunu madde 359’a göre: Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir.
- Muhteviyatı yanıltıcı belgede, Vergi Usul Kanunu’na göre oluşturulmuş bir belge vardır. Bu belge, gerçekte var olan bir durumu içermektedir. Ancak bu gerçekte olan durumun niteliği veya sayısı bakımından bir yanlışlık söz konusudur. Örnek olarak; gerçekte on adet satılan malın, daha az vergi ödemek için sekiz adet satılmış gibi gösterilmesi bu şekildedir.
- Sahte belgede ise, Vergi Usul Kanunu’na göre oluşturulmuş bir belge olmakla birlikte bu belge gerçekte var olmayan bir durumu yansıtmaktadır. Örnek olarak; hiç satın alınmayan bir mal veya hiç alınmamış bir hizmet için fatura düzenlenirse bu fatura sahte belgedir.
Muhteviyatı Yanıltıcı Belge Düzenlemenin Cezası Nedir?
Muhteviyatı yanıltıcı belge, Vergi Usul Kanunu madde 359’a göre: Gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge ise, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgedir.
Vergi Usul Kanunu madde 359’a göre; Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, hakkında on sekiz aydan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Görüldüğü gibi muhteviyatı yanıltıcı belge düzenlemenin cezası, sahte belge düzenlemenin cezasından da azdır. Nitekim sahte belge/fatura düzenlemenin cezası üç yıldan sekiz yıla kadar hapis olarak düzenlenmişti.
Sahte Fatura Kullanarak Vergi Kaçakçılığı Yapmanın Cezalandırılmasına Usul Nasıldır?
Vergi Usul Kanunu madde 367’de cezalandırılmanın usulü anlatılmıştır.
Yaptıkları inceleme sırasında 359 uncu maddede yazılı suçların işlendiğini tespit eden Vergi Müfettişleri ve Vergi Müfettiş Yardımcıları tarafından ilgili rapor değerlendirme komisyonunun mütalaasıyla doğrudan doğruya ve vergi incelemesine yetkili olan diğer memurlar tarafından ilgili rapor değerlendirme komisyonunun mütalaasıyla vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlık tarafından keyfiyetin Cumhuriyet başsavcılığına bildirilmesi mecburidir.
359 uncu maddede yazılı suçların işlendiğine sair suretlerle ıttıla hasıl eden Cumhuriyet başsavcılığı hemen ilgili vergi dairesini haberdar ederek inceleme yapılmasını talep eder.
Kamu davasının açılması, inceleme neticesinin Cumhuriyet başsavcılığına bildirilmesine talik olunur.
- Sahte fatura kullanma suçunun işlendiği hususu, vergi müfettişleri veya yardımcıları tarafından tespit edilir.
- Vergi müfettişi veya yardımcıları, ilgili rapor değerlendirme komisyonunun mütalaasıyla doğrudan doğruya, vergi incelemesi yapmaya yetkili olan diğer memurlar tarafından ilgili rapor değerlendirme komisyonunun mütalaasıyla vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlık tarafından keyfiyetin Cumhuriyet başsavcılığına bildirilmesi bir zorunluluktur.
- Bunun üzerine Cumhuriyet Savcılığı, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre soruşturmayı başlatır ve soruşturma sonucunda gerekli görürse iddianameyi hazırlayarak kamu davasını açar.
- Cumhuriyet Savcısı eğer sahte fatura kullanmak suretiyle vergi kaçakçılığı yapıldığını başka bir şekilde öğrenmişse, durumu ilgili vergi idaresine haber verir. Vergi idaresi, Cumhuriyet savcısının talebi üzerine durumu inceleyecektir.
- Vergi idaresinin yaptığı inceleme sonucunda Cumhuriyet Savcısı, kamu davası açıp açmama hususunda karar verecektir.
Sahte Fatura Düzenleme Suçunda Uzlaşma Var Mıdır?
Vergi Usul Kanunu madde 359’da düzenlenen vergi kaçakçılığı suçları uzlaşmaya tabi değildir.
Sahte Fatura Düzenleme Suçu Şikayete Tabi Midir?
Vergi Usul Kanunu madde 359’da düzenlenen vergi kaçakçılığı suçları şikayete tabi değildir. Bu suçun oluşup oluşmadığı resen, kendiliğinden araştırılır. Bu suçun işlendiği izlenimi alan veya kendisine vergi idaresi tarafından bildirilen Cumhuriyet Savcısı suçu soruşturmak zorundadır. Vergi kaçakçılığı suçunun oluştuğu konusunda yeterli şüphe derecesine ulaşırsa da kamu davasını açmak zorundadır.
Hiçbir şikayet olmasa da Cumhuriyet Savcısı, kamu adına vergi kaçırma suçunu işleyenlerin cezalandırılmasını talep etmektedir.
Sahte Fatura Düzenlenmesinde Etkin Pişmanlık Uygulanır Mı?
Vergi Usul Kanunu madde 359’a göre; Bu maddede yazılı fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının; soruşturma evresinde ödenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise verilecek ceza üçte bir oranında indirilir.
Soruşturma Evresinde:
- Verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin tamamı,
- Gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı,
- Kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının tamamının
Ödenmesi halinde verilecek olan hapis cezasında 1/2 oranında indirim yapılır.
Kovuşturma Evresinde, hüküm verilinceye kadar:
- Verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin tamamı,
- Gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı,
- Kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının tamamının
Ödenmesi halinde verilecek olan hapis cezasında 1/3 oranında indirim yapılır.
Sahte Fatura Düzenleme Suçunda Zincirleme Suç Hükümleri Uygulanır Mı?
Vergi Usul Kanunu’nun 359. Maddesine göre, Bu maddede düzenlenen suçların birden fazla takvim yılı veya vergilendirme dönemi içinde aynı suç işleme kararının icrası kapsamında işlenmesi halinde, Türk Ceza Kanununun 43 üncü maddesi uygulanır.
Türk Ceza Kanunu madde 43: Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak bu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır.
- Kişi, birden fazla takvim yılı veya aynı vergilendirme dönemi içinde birden fazla kez sahte fatura düzenleme suretiyle vergi kaçakçılığı suçunu işlerse
- Her bir sahte fatura için ayrı ayrı ceza verilmez,
- Tüm fiiller tek bir suç sayılıp, verilecek olan ceza 1/4’ten 3/4’e kadar arttırılır.
Sahte Fatura Düzenleme Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Sahte belge düzenleme suçu için öngörülen ceza üç ila sekiz yıldır. Bu yüzden Asliye Ceza Mahkemelerinin görev alanına girecektir.
Hangi asliye ceza mahkemesinin yetkili olduğu konusu ise, somut uyuşmazlıktaki verdi idaresinin görev bölgesine göre belirlenmelidir.
Sahte Fatura Düzenleme Suçunda Zamanaşımı Süresi Nedir?
Dava zamanaşımı süresi, işlenen suç için kamu davasının açılması gereken süredir. Bu süre içerisinde dava açılmamış ise zamanaşımı süresi geçtikten sonra da dava açılamaz.
Türk Ceza Kanunu madde 66’ya göre, dava zamanaşımı süresi Beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda sekiz yıl, olarak düzenlenmiştir.
Sahte fatura düzenleme suçu için öngörülen hapis cezası da üç yıl ila sekiz olarak düzenlenmiştir. Dolayısıyla sahte fatura düzenleme suçu için öngörülen dava zamanaşımı süresi sekiz yıldır.
Sahte Fatura Düzenlenmesine Rağmen Vergi Kaybı Yaşanmasıysa Ne Olur?
Vergi Usul Kanunu’nun 359. Maddesinde düzenlenen suçtan cezalandırılmak için ayrıca bir vergi ziyaı (kaybına) oluşmasına gerek yoktur.
Burada cezalandırılan fiil, kişinin sahte fatura düzenlemesidir. Sahte fatura düzenlenmiş olmasına rağmen vergi kaybı yaşanmamışsa da kişi sahte fatura/belge düzenlemekten dolayı cezalandırılabilecektir.
Bunun yanında, sahte fatura düzenlenmesi suretiyle bir de vergi kaybına sebebiyet verilmişse ayrıca vergi ziyaı cezası verilecektir.
Vergi Usul Kanunu madde 344’e göre; Vergi ziyaına 359 uncu maddede yazılı fiillerle sebebiyet verilmesi halinde bu ceza üç kat, bu fiillere iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır.
Sahte Fatura Düzenlemede Vergi Ziyaı Cezası Verilir Mi?
Yukarıda belirttiğimiz gibi, kişilerin sahte fatura düzenleyerek vergi kaçakçılığı suçunu işlemesi halinde, verilecek olan hapis cezasının yanında, eğer sahte belge düzenleme eylemi bir vergi kaybına neden olmuşsa bir de vergi ziyaı cezası verilir.
Vergi Usul Kanunu madde 367’ye göre; 359 uncu maddede yazılı suçlardan dolayı cezaya hükmedilmesi, vergi ziyaı cezası veya usulsüzlük cezalarının ayrıca uygulanmasına engel teşkil etmez.
Kişi hem sahte fatura düzenlemiş hem de bu fatura ile vergi kaybına neden olmuşsa: hem vergi kaçakçılığı suçundan hem de vergi ziyaından dolayı ceza alacaktır.
Vergi Usul Kanunu madde 344’e göre; Vergi ziyaına 359 uncu maddede yazılı fiillerle sebebiyet verilmesi halinde bu ceza üç kat, bu fiillere iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır.
Dikkat: Kişi sahte fatura düzenlemesine rağmen vergi kaybına neden olmamışsa da vergi kaçakçılığı suçundan ceza alacaktır.
Sonuç:
Vergi Kanunlarının çok teknik ve detaylı olması, sık sık değişime uğraması sebebiyle vergi hukukuna ilişkin uyuşmazlıklar oldukça karışıktır. Bunun yanında ceza hukuku alanına da giren vergi kaçakçılığı suçlarına ilişkin yargılamanın sorunsuz ve doğru şekilde ilerlemesi için hem vergi hukuku hem de ceza hukuku alanında uzman avukat kadrosuna sahip hukuk büromuzla iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.
SİTEMİZDEKİ DİĞER MAKALELERE DE GÖZ ATIN
İFTİRA SUÇU https://temizerhukuk.com/iftira-sucu-nedir-sartlari-ve-cezasi/
TARİHİ ESER KAÇAKCILIĞI https://temizerhukuk.com/tarihi-eser-kacakciligi-sucu/
MALA ZARAR VERME SUÇU https://temizerhukuk.com/mala-zarar-verme-sucu-ve-cezasi/
TEROR ORGUTU UYELİĞİ https://temizerhukuk.com/teror-orgutu-uyeligi-sucu-ve-cezasi/