Soruşturma Nedir? Kovuşturmaya Yer Yok Kararı(KYOK) Ne Demek?

Soruşturma; bir olay, durum veya suçla ilgili bilgi toplamak, gerçekleri ortaya çıkarmak suretiyle cumhuriyet savcısı tarafından yapılan araştırmadır. Soruşturma sonucunda cumhuriyet savcısı yeterli şüphe olduğundan hareketle iddianame hazırlarsa ve mahkemece bu iddianame kabul edilirse kamu davası açılır, mahkemece iddianame kabul edilmezse kamu davası açılmaz. Ayrıca cumhuriyet savcısı, yeterli şüpheye ulaşamadığı durumda iddianame hazırlamayıp kovuşturmaya yer olmadığına dair bir karar da verebilir.

Soruşturma, insanların hayatında önemli etkisi olan bir süreç ve kamu güvenliğinin sağlanması için de yapılması zorunlu olan bir araştırmadır. Bu nedenle soruşturma aşamasının titizlikle ve makul olan en kısa sürede doğru bir şekilde sonuçlandırılması, adaletin sağlanması ve adalete olan güvenin artması bakımından elzemdir.

Soruşturma Nedir?

Soruşturma; bir suç işlendiğine dair şüphe veya iddia üzerine, savcılık tarafından yürütülen bir araştırma ve incelemedir. Soruşturma aşaması, kişi hakkında tüm delillerin toplanması ve suçun meydan gelip gelmemesinin anlaşılması açısından cumhuriyet savcısı tarafından titizlikle ve tarafsızca yürütülmesi gereken bir süreçtir.

---

Ceza Hukuku ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve Ceza Hukuku alanındaki diğer konularda bilgi edinmek isterseniz, ilgili sayfayı ziyaret edebilirsiniz.

---

Soruşturmanın Başlaması

Soruşturma aşaması, cumhuriyet savcısının suç izlenimini öğrenmesiyle başlar. Suç izleminin cumhuriyet savcısı tarafından öğrenilmesi 3 şekilde olur:

1. İhbar

İhbar, şikâyete bağlı olmayan bir suç tipinin işlendiğine dair bilgisi olan kişinin bu durumu yetkili mercilere bildirmesidir. İhbar, kamu makamlarınca ya da bireyler tarafından yapılabilir.

2. Şikâyet

Şikâyete tabi olan suçlar bakımından zarar gören kişinin, fail hakkında soruşturma yapılmasını Cumhuriyet Başsavcılığı veya kolluk makamlarından talep etmesi yoluyla da suç izlenimi öğrenilebilir.

3. Kendiliğinden Öğrenme

Cumhuriyet savcısı, şikâyete bağlı olmayan bir suçun işlendiği bilgisini herhangi bir yolla kendisi öğrenirse, bu durumda da soruşturmayı başlatabilir.

Soruşturmanın Özellikleri

Soruşturmanın genel özellikleri aşağıdaki gibidir:

1. Soruşturma aşaması gizli yapılır

Tüm usuli soruşturma işlemleri Ceza Muhakemesi Kanunu 157 gereğince gizli olarak yapılır. Buradaki gizlilik kamuya karşı gizliliktir ve temelinde masumiyet karinesinin korunması ve soruşturmanın akıbetini korumak vardır. Ayrıca soruşturmanın gizliliğinin ihlal edilmesi Türk Ceza Kanunu’na göre bir suçtur.

2. Soruşturma aşaması yazılı olarak yapılır

Tüm soruşturmalar yazılı olarak bir tutanakla yapılmak zorundadır. Tutanağın bazı kısımları ilgililere okutulur ve muvafakatleri alınır, imzalatılır.

3. Soruşturma aşaması dağınık olarak yapılır

Soruşturma aşamasının dağınık olarak yapılması, bir soruşturmada birden fazla cumhuriyet savcısı görevlendirilebileceği ve soruşturma işlemlerinin ayrı kişilerce, ayrı yerlerde ve ayrı zamanlarda yapılabileceği anlamına gelir.

4. Soruşturma mecburi olarak yapılır

Soruşturmanın şartları gerçekleştiği takdirde yapılması gerekir. Bunun istisnası soruşturmaya yer olmadığı kararıdır. Yapılan ihbar ya da şikâyetin suç olmadığı açıkça anlaşılıyorsa veya yapılan ihbar ve şikâyetin soyut ve genel nitelikte olması durumunda bu karar verilir. Örneğin; zinanın bir suç olmamasına rağmen zina işlendiğine dair bir şikâyet ya da ihbar yapıldığında soruşturmaya yer olmadığına dair karar verilir.

5. Soruşturma kurala bağlı olmaksızın yapılır

Soruşturma aşamasının hangi kurallara göre yapılacağı mevzuatta düzenlenmemiştir. Dolayısı ile savcılık makamı ve kolluk bu süreçte herhangi bir sıraya uymakla yükümlü değildir.

6. Soruşturma kamusal olarak yapılır

Soruşturmanın kamusal olarak yapılması, devletin suç taşıyan fiiller hakkında ceza soruşturması yürütme hakkından kaynaklanır. Ancak bazı suçlarda devletin bu hakkı olmadan da şikâyete veya ihbara dayalı olarak da ceza soruşturmasının yürütülmesi sağlanabilir.

Soruşturmada Cumhuriyet Savcısının Yapabileceği İşlemler

Soruşturma aşamasında cumhuriyet savcısının yapabileceği işlemler şunlardır:

1. Cumhuriyet savcısı, çeşitli makamlar aracılığı ile her türlü araştırmayı yapabilir, bütün kamu görevlilerinden gerekli bilgileri isteyebilir.
2. Cumhuriyet savcısı, soruşturmayı yürütürken Sulh Ceza Hakiminden şüpheli hakkında yakalama kararı çıkarılmasını isteyebilir.
3. Cumhuriyet savcısı, şüpheliyi göz altına alabilir.
4. Cumhuriyet savcısı, soruşturmada Sulh Ceza Hakiminden şüpheli hakkında tutuklama kararı çıkarılmasını talep edebilir.
5. Cumhuriyet savcısı şüphelinin ifadesini alabilir, tanıkları bilgi veren sıfatıyla dinleyebilir.

Soruşturma Aşamasında Avukatların Hakları

Soruşturma aşamasında avukatların hakları şunlardır:

1. Soruşturma aşamasında avukat, şüpheli ile görüşebilir.
2. Soruşturma aşamasında avukat, şüphelinin ifadesine ve sorgusuna katılabilir ve şüpheliye her türlü hukuki yardımda bulunabilir.
3. Soruşturma aşamasında avukat, dosyayı inceleyebilir.
4. Soruşturma aşamasında avukat, savcı ile görüşebilir.
5. Soruşturma aşamasında avukat, dosyaya daima dilekçe sunabilir.
6. Soruşturma aşamasında avukat, soruşturma işlemlerine itiraz edebilir.
7. Soruşturma aşamasında avukat, dosyaya delil sunabilir.
8. Soruşturma aşamasında avukat, soruşturmanın genişletilmesini talep edebilir.
9. Soruşturma aşamasında avukat, dosyadan örnek alabilir.
10. Soruşturma aşamasında avukat, Sulh Ceza Hakiminin reddini isteyebilir. Bunun için hâkimin tarafsızlığını şüpheye düşürecek bir sebep olmalıdır.

Soruşturma Sonucunda İddianame Hazırlanması

Cumhuriyet savcısı yürüttüğü soruşturma sonucunda yeterli şüpheye ulaşırsa bir iddianame hazırlar. Bu da ceza davasının açılmasının talep edilmesi anlamına gelmektedir. Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre bir iddianamede bulunması gereken zorunlu hususlar şunlardır:

Müdafi, şüphelinin kimliği, maktul, mağdur veya suçtan zarar görenin kimliği, mağdurun veya suçtan zarar görenin vekili ya da kanunî temsilcisi, açıklanmasında sakınca yoksa ihbarda bulunan kişinin kimliği, şikâyette bulunan kişinin kimliği, şikâyetin yapıldığı tarih, isnat edilen suç ve uygulanması gerekli olan kanun maddeleri, isnat edilen suçun işlendiği yer, tarih ve zamanı, suçun delilleri, şüphelinin tutuklu olup olmadığı. Hazırlanan bu iddianame mahkeme tarafından kabul görürse kamu davası açılır, kabul görmezse kamu davası açılmaz.

Soruşturma Sonucu Verilebilen Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar

Uygulamada takipsizlik kararı olarak da bilinen kovuşturmaya yer olmadığına dair karar, cumhuriyet savcısı tarafından yeterli delile ulaşılamadığından veya kişi hakkında kovuşturmaya olanak bulunmadığından bahisle verilen bir karardır. Bu verilen karar şüpheli hakkında kamu davasının açılmasına engel olur ve verilmiş olan bu karara karşı Sulh Ceza Hakimliğine itiraz etmek mümkündür.

Soruşturma Sonucu Verilebilen Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı

Uzlaştırma ve ön ödeme kapsamındaki suçlar dışında Cumhuriyet savcısı, üst sınırı üç yıl veya daha az hapis cezasını gerektiren suçlar için, yeterli şüphe bulunsa dahi, kamu davasının açılmasını beş yıl süreyle erteleyebilir. Cumhuriyet savcısının bu kararına kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı denir. Bu kararın verilebilmesi için aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:

1. Şüphelinin geçmişte kasıtlı bir suç nedeniyle hapis cezası almamış olması,
2. Soruşturma sonucunda kamu davası açılmasının ertelenmesi halinde şüphelinin tekrar suç işlemekten kaçınacağına dair bir kanı oluşması,
3. Kamu davasının açılmasının ertelenmesinin hem şüpheli hem de toplum açısından dava açılmasına göre daha yararlı olması,
4. Suç nedeniyle meydana gelen zararın, aynen iade, eski duruma getirme veya tazmin yoluyla tamamen karşılanmış olması.

Erteleme süresi içinde kişi, kasıtlı bir suç işlemediği takdirde, Cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığına karar verilir. Ancak tüm bu hususlar, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar, kamu görevlisi tarafından görevi sebebiyle veya kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen suçlar askerî suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar için uygulanmaz.

Soruşturma Evresinde Uzlaşma Nedir?

Uzlaşma, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenen ve suç mağduru ile suçun faili arasında bir uzlaştırıcı aracılığıyla anlaşmazlığın çözümüne yönelik bir alternatif yoldur. Soruşturma sürecinde, suçun uzlaşmaya tabi olan bir suç olduğu ve kamu davası açılması için yeterli şüphe bulunduğu kanısına varıldığında uzlaştırma bürosuna dosyanın gönderilmesi gerekir. Uzlaştırma bürosunda bir uzlaştırmacı görevlendirilir ve uzlaştırmacı, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifi sunar. Soruşturma aşamasında uzlaşma kararı alınması halinde, şüpheli hakkında cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığına dair bir karar verilir.

Soruşturma ve Kovuşturma Arasındaki Farklar

Soruşturma ve kovuşturma arasındaki farklar şunlardır:

1. Soruşturma gizli, kovuşturma açık yapılır.
2. Soruşturma yazılı, kovuşturma sözlü yapılır.
3. Kendisine suç isnadı yapılan kişi soruşturma aşamasında şüpheli, kovuşturma aşamasında sanık adını alır.
4. Soruşturma aşamasında başrol cumhuriyet savcısındayken, kovuşturma aşamasında başrol mahkemelerindir.
5. Soruşturma aşamasında lehe ve aleyhe tüm deliller toplanır, kovuşturma aşamasında toplanan bu deliller değerlendirilir.
6. Soruşturma suç izleniminden iddianamenin kabulüne, reddine ya da cumhuriyet savcısınca verilebilecek kovuşturmaya yer olmadığına dair karara kadar geçen aşamayı ifade eder, kovuşturma ise iddianamenin kabulü ile başlayan ve hüküm kesinleşinceye kadar olan aşamayı ifade eder.

Adli Soruşturma ve İdari Soruşturma Arasındaki Farklar

Adli soruşturma ve idari soruşturma arasındaki farklar genel olarak şöyle özetlenebilir: Adli soruşturma, suçun işlenip işlenmediğini belirlemek ve suçluları gereken cezayla cezalandırmak amacıyla savcılık ve mahkemeler aracılığı ile gerçekleştirilir. İdari soruşturma ise kamu görevlilerinin disiplin ihlallerini denetlemek amacıyla yapılır. İdari makamlar tarafından yürütülen bu soruşturmalar daha esnek kurallara tabidir ve disiplin cezası verme yetkisine sahiptir.

---

Memurların Soruşturulması isimli içeriğimize de göz atabilir ve detaylı bilgi alabilirsiniz.

---

Yargıtay Kararları

1. Yargıtay 4. Ceza Dairesi-K.2021/27448

Yargıtayın bu kararında somut olayda, bazı suçlar dışında ABD’den gelen adli yardımlaşma taleplerinin reddedilmesi nedeniyle, iddia edilen eylemlerin doğrulanamadığı ve kim tarafından gerçekleştirildiğinin tespit edilemediği belirtilmiştir. Ancak, bu karar, soruşturma işlemi yapılmadan verilmiştir. CMK’nın 172/1. maddesine göre kovuşturma olanağı bulunmaması halleri mevcut olmadığından şüphelinin tespiti için gerekli soruşturma işlemleri yapılmadan bu yönde karar verilmesi yargıtayca hukuka aykırı bulunmuştur.

2.    Yargıtay 16. Ceza Dairesi- Karar : 2016/5223

Yargıtayın bu kararında somut olayda, müşteki vekilinin şikâyeti üzerine Cumhuriyet Başsavcılığı, yeterli şüphe bulunduğu kanaatine vararak bir iddianame düzenlemiştir. Ancak, mahkeme yalnızca iş bölümü nedeniyle iddianameyi iade etmiş, şüpheli hakkında herhangi bir hukuki değişiklik olmaksızın kovuşturmaya yer olmadığına dair bir karar verilmiştir. Sulh Ceza Hakimliğinin itirazı kabul etmemesi ise hatalı bulunmuş ve bu kararın kanun yararına bozulması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sıkça Sorulan Sorular

Soruşturma En Çok Ne Kadar Sürer?

Soruşturmanın en çok ne kadar süreceğine dair bir düzenleme yoktur, soruşturma 1-2 ay da sürebilir yıllarca da sürebilir ancak soruşturmanın hızlı bir şekilde sonuçlandırılması gerekmektedir. Bu hem kamu güvenliğinin hem de masumiyet karinesinin korunması açısından önem arz eder.

Soruşturma Aşamasından Sonra Ne Olur?

Soruşturma aşamasından sonra ya şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair bir karar (takipsizlik kararı) verilir ya da iddianame kabul edilir ve yargılama aşamasına geçilir.

Soruşturma Süreci Ne Zaman Başlar?

Soruşturma süreci cumhuriyet savcısı tarafından bir suç izlenimi olduğunun anlaşıldığı ya da kendisine bu yönden bir şikâyet ya da ihbar yapıldığı andan itibaren başlar.

Hakkımda Soruşturma Var, Ne Yapmalıyım?

Hakkınızda soruşturma açılmışsa; savcılığa, savcılığın kalemine ve bürolarına yazılı ya da sözlü olarak başvuruda bulunabilir ve süreç hakkında gereken bilgileri alabilirsiniz.

Soruşturma Aşamasında İfade Alınır Mı?

Evet, soruşturma aşamasında ifade alınır. Soruşturma aşamasında ifade kolluk kuvvetleri ya da savcılık tarafından alınabilir.

Soruşturma Yapılması Adli Sicile İşler Mi?

Hayır, soruşturma yapılması adli sicile işlemez. Ancak, soruşturma sonucunda iddianame kabul edilip mahkûmiyet kararı verilmesi halinde bu karar adli sicile işleyecektir.

Soruşturma Aşamasında Şikâyetten Vazgeçince Ne Olur?

Şikâyete tabi olan suçlarda soruşturma aşamasında şikayetten vazgeçme üzerine cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığına dair bir karar verilir ve şüpheli hakkında kamu davası açılmaz.

Adli Soruşturma Süresi Ne Kadardır?

Adli soruşturmanın ne kadar süreceğine dair bir süre belirlenmemiş olup somut olayın şartlarına ve yetkili mercilerin iş yoğunluğuna göre bu süreler değişebilmektedir.

Adli Soruşturma Nedir?

Adli soruşturma, bir suçun işlenip işlenmediğini belirlemek amacıyla savcılık ve mahkemeler tarafından yürütülen ve sonucun mahkûmiyet ya da beraat kararıyla şekillendiği bir süreçtir.

---

Adli Kontrol konulu içeriğimize de göz atarak kapsamlı bilgi edinebilirsiniz.

---

İdari Soruşturma Nedir?

İdari soruşturma, kamu görevlilerinin disiplin ihlalleri veya idari düzenlemelere uyup uymadıklarını denetlemek için yürütülen ve daha yumuşak kurallara bağlı olan bir süreçtir.

Burak Temizer Hukuk Bürosu Soruşturmaya Yönelik Hizmetlerimiz

---

Adli ve idari soruşturma konuları ile ilgili yaşadığınız sorunlarda, Burak Temizer Hukuk Bürosu’nun deneyimli İstanbul ceza avukatı kadrosu her zaman yanınızda yer almaktadır.

---

Burak Temizer Hukuk bürosu müvekkillerinin haklarını koruyan ve onlara her konuda destek veren bir hukuk bürosudur. Burak Temizer Hukuk bürosuna güvenerek soruşturma hakkındaki tüm yasal haklarınızın korunduğundan emin olabilirsiniz. Siz de sayfamızdaki iletişim bölümünden bizlere ulaşarak gereken hukuki yardımları alabilirsiniz.

                                                                                                       NİSANUR CEBECİ