Adli Kontrol Nedir? Karakola İmzaya Gitme Yükümlülüğü

Adli kontrol karakola imzaya gitme yükümlülüğü bir başka deyişle imza adli kontrolü şüpheli ya da sanığın, tutuklama koşullarının varlığı durumunda kanunda sayılı birkaç adli kontrol yönteminden birisidir. Bu yazımızda adli kontrol yöntemlerinden birisi olan karakola imzaya gitme adli kontrolünü detaylıca inceleyeceğiz.

Adli Kontrol Nedir?

Adli Kontrol, şüpheli ya da sanığın 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 100.maddesindeki tutuklama sebeplerinin varlığı halinde CMK’nin 109.maddesinde sayılan bir veya birkaç yükümlülüğe tabi tutulmasıdır. 109.maddenin birinci fıkrasına göre bir suç nedeniyle yürütülen soruşturmada, CMK’nin 100.maddesinde belirtilen tutuklama nedenlerinin varlığı halinde şüphelinin tutuklanması yerine adli kontrol altında tutulmasına karar verilebilir.

---

Ceza Hukuku ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve Ceza Hukuku alanındaki diğer konularda bilgi edinmek isterseniz, ilgili sayfayı ziyaret edebilirsiniz.

---

Adli Kontrolde Uygulanabilecek Yükümlülükler Nelerdir?

CMK’nin 109.maddesinin 3.fıkrasında adli kontrolde uygulanabilecek yükümlülükler sıralanmıştır. Buna göre:

• Yurt dışına çıkamamak
• Hakimin belirlemiş olduğu birimlere, belirtilen sürelerde düzenli olarak başvurmak
• Hakimin belirttiği yetkili yahut kişilerin çağrılarına ve gerektiği halde mesleklerine ilişkin veya eğitime devam edilmesi hususundaki adli kontrol tedbirlerine uyum sağlamak
• Her türlü taşıtları veya bu taşıtlardan bazılarını kullanmamak ve gerektiği takdirde kaleme, makbuz karşılığında ehliyeti teslim etmek
• Özellikle uyuşturucu madde ve/veya alkol bağımlılığından kurtulmak amacıyla, hastaneye yatmak dahil tedavi veya muayene tedbirlerini kabul etmek
• Şüphelinin maddi durumu göz önünde bulundurularak miktarı ve taksitlerin ödeme süreleri, Cumhuriyet savcısının isteği çerçevesinde hakim tarafından belirlenecek olan güvence miktarını ödemek
• Silah bulundurmamak, gerektiğinde sahip olunan silahları adli emanete teslim etmek
• Cumhuriyet savcısının isteği üzerine hakim tarafından miktarı ve ödeme süresi belirlenen parayı, suçtan mağdur gören kişinin haklarını güvence altına almak üzere güvenceye bağlamak.
• Ailesine karşı olan yükümlülüklerini yerine getireceğine ve adli kararlar gereğince ödemeye mahkum edildiği nafakayı düzenli olarak ödeyeceği üzerine güvence vermek.
• Konutunu terk etmemek (Ev hapsi ile ilgili adli kontrol tedbiri için sitemizdeki makaleye göz atabilirsiniz.)
• Belirli bir yerleşim yerini terk etmemek
• Belirlenen yer ya da bölgelere girmemek

---

Yurt Dışı Çıkış Yasağı konusu ile ilgili de bilgi almak isterseniz, sizin için hazırladığımız içeriğimizi inceleyebilirsiniz.

---

Ev Hapsi konusu ile ilgili de bilgi almak isterseniz, sizin için hazırladığımız içeriğimizi inceleyebilirsiniz.

---

CMK’nin 109.maddesinin 2.fıkrasına göre tutuklama yasağı öngörülen hallerde de adli kontrole ilişkin hükümler uygulanabilir.

Tutuklama Nedenleri Nelerdir?

Tutuklama nedenleri CMK’nin 100.maddesinde açıklanmıştır. 100.maddenin 1.fıkrasına göre ‘’Kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillerin ve bir tutuklama sebebinin varlığı halinde, şüpheli yahut sanık hakkında tutuklama kararı verilebilir. Ancak CMK’nin 109.maddesinde şüphelinin tutuklanması yerine adli kontrol kararı verilebileceği de düzenlenmiştir. Dolayısıyla aşağıda sayılan hallerin en az birinin var olması durumunda adli kontrol kararı uygulanabilir:

• Şüpheli ya da sanığın kaçması, saklanması ya da kaçabileceği ihtimaline dair somut delillerin var olması durumunda
• Şüpheli ya da sanığın aşağıdaki davranışlardan en az bir tanesini gerçekleştirmesi durumunda:
• Delilleri yok etme, gizleme ya da değiştirme
• Tanık, mağdur ya da üçüncü kişiler üzerinde baskı yapma girişiminde bulunma hususlarında kuvvetli bir şüphe varsa şüpheli ya da sanık hakkında adli kontrol tedbirleri uygulanabilir.

Ayriyeten şüpheli ya da sanığın katalog suçlar (CMK 100/3) dediğimiz suçlardan yargılanması durumunda da adli kontrol tedbirleri uygulanabilir. Bu suçlar aşağıda listelenmiştir (katalog suçlar hakkında daha fazla bilgi almak için sitemizdeki makaleyi inceleyebilirsiniz.):

• Soykırım ve insanlığa karşı suçlar (Türk Ceza Kanunu (TCK) madde 76,77,78)
• Göçmen kaçakçılığı (TCK 79)
• İnsan ticareti (TCK 80)
• Kasten öldürme (TCK 81,82,83
• Kasten yaralana (TCK 86, 86/3, 86/3-b, 86/3-e, 86/3-f)
• Neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama (TCK 87)
• İşkence (TCK 94,95)
• Cinsel Saldırı (birinci fıkra dışında TCK 102)
• Çocukların Cinsel İstismarı (TCK 103)
• Hırsızlık (TCK 141,142)
• Yağma (TCK 148,149)
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde üretimi ve ticareti (TCK 188)
• Suç işlemek amacıyla örgüt kurmak (iki, yedi ve sekizinci fıkralar hariç, TCK 220)
• Devletin güvenliğine karşı suçlar (TCK 302,303,304,307,308)
• Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar (TCK 309,310,311,312,313,314,315)
• 6136 Sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkındaki Kanun’un 12.maddesinde tanımlanan silah kaçakçılığı suçları
• 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nda yer almakta olan 68 ve 74.maddesindeki suçlar
• 6831 Sayılı Orman Kanunu madde 110/4 ve 110/5 te düzenlenen kasten orman yakma suçları
• 2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nda yer alan 33.maddesinde sayılan suçlar
• 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu madde 7’nin 2.ve 3.fıkrasındaki suçlar
• Kadına karşı işlenen kasten yaralama suçu
• Sağlık personeline karşı ‘’sağlık görevi sebebiyle’’ işlenen kasten yaralama suçu

Adli Kontrol Karakola İmzaya Gitmek Yükümlülüğü Nedir?

Adli kontrol imza yükümlülüğü, CMK’nin 109.maddesinin 3.fıkrasında sayılan adli kontrollerden bir tanesidir. Bu tedbir, şüpheli veya sanığın sulh ceza hakimi ya da mahkemenin belirleyeceği polis ya da jandarma karakolu, mahkeme kalemi ya da denetimli serbestlik ve adli yardım şube müdürlüğü gibi yerlere belirli aralıklar içerisinde düzenli olarak gidip imza atmasını içerir.

Karakola imzaya gitme adli kontrolünün amacı şüpheli ya da sanık olan kişinin kaçmasını engellemektir. Karakola imzaya gitme adli kontrolü yükümlülüğü, ilgilisine bildirilmesinden itibaren, ilgilinin yoklu halinde ise ilgiliye tebliğ edildiği anda başlar.

Hakim, karakola imzaya gitme adli kontrolüne hükmederken ölçülü davranmalıdır. Karakola imzaya gitme adli kontrol yükümlülüğü, şüpheli ya da sanığın hayatını zorlaştıracak veya günlük yaşamsal faaliyetlerini olumsuz derecede etkileyecek şekilde olmamalıdır. Adli kontrol imza yükümlülüğü belirlenmesinde şüpheli ya da sanığın işlediği ya da işlediği iddia edilen suçun ağırlığı, sabıka kaydı, kaçma ihtimalinin ya da kaçma imkanının varlığı gibi durumlar göz önüne alınmalıdır. Örnek verecek olursak kanser hastası olup kanser tedavisi görmekte olan bir bireyin kolay kolay kaçamayacağı varsayılır. Dolayısıyla karakola imzaya gitme adli kontrolü yükümlülüğü haftada bir defa olabilir.

Karakola İmzaya Gitme Adli Kontrol Kararı Nasıl Ve Kimin Tarafından Verilir?

Karakola imzaya gitme adli kontrol kararı, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısının istemi ve sulh ceza hakiminin kararı ile verilir. Kovuşturma evresinde ise talep üzerine ya da mahkeme tarafından re’sen karar verilir.

Hakimin CMK’nin 109.maddesinin 3.fıkrasında sayılan adli kontrollerden herhangi birini uygulaması konusunda takdir yetkisi mevcuttur. Hakim takdir yetkisini somut olaya göre kullanır.

CMK’nin 34.maddesine göre verilecek olan karakola imzaya gitme adli kontrol kararı gerekçeli bir şekilde yazılır. Hakim kararı verirken, hangi somut olaya dayandığını ve hangi adli kontrol tedbirinin uygulanması gerektiğini gerekçeli olarak yazmalıdır. Ayrıca bu kararda, başvurulabilecek kanun yolu, süresi, mercii ve şekilleri belirtilmelidir.

Karakola İmzaya Gitme Adli Kontrol Kararına İtiraz

CMK’nin 111.maddesinin 2.fıkrasına göre karakola imzaya gitme adli kontrol kararına itiraz edebilmek mümkündür. Bu karara ilişkin olarak sulh ceza hakimliklerinin ya da mahkemelerin vermiş oldukları karara, Cumhuriyet savcısı, şüpheli veya sanık, şüpheli veya sanığın yasal temsilcisi ve şüpheli veya sanığın eşi itiraz edebilir. CMK’nin 260-263 aralığındaki maddeler uyarınca kovuşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı, sanık lehine itiraz edebilir.

 

Karakola imzaya gitme adli kontrol kararına kararın öğrenildiği tarihten itibaren 7 gün içerisinde kararı veren merciye (karar sulh ceza hakimliği ya da mahkeme tarafından verilir) verilecek bir dilekçe ile ya da tutanağa geçirilme şartı ile zabıt katibine beyanda bulunmak suretiyle karara itiraz edilebilir. Kararına itiraz edilen hakim ya da mahkeme yapılan itirazı yerinde görürse kararda düzeltmeye gider. Yapılan itirazı yerinde görmezse CMK’nin 268.maddesinin ilk iki fıkrasına göre en geç 3 gün içinde itirazı incelemeye yetkili olan merciye gönderir.

Adli Kontrol İmza Yükümlülüğünün Yerine Getirilmesi

5402 sayılı Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu’na göre karakola imzaya gitme adli kontrol tedbirinin yerine getirilmesi yetkisi denetimli serbestlik ve yardım merkezi şube müdürlüklerine verilmiştir. 5402 sayılı kanunun 12.maddesine göre karakola imzaya gitme adli kontrol tedbirinin yerine getirilmesine ilişkin çalışmaların yürütülmesinden şube müdürlükleri sorumludur. Karakola imzaya gitme adli kontrol kararı, verilmesinden hemen sonra Cumhuriyet başsavcılığında bulunan deftere kaydedilir ve Cumhuriyet savcılığı tarafından şube müdürlüğüne derhal gönderilir. Bu sürecin tamamlanmasının ardından karakola imzaya gitme adli kontrol kararının yerine getirilmesi için gerekli işlemler tamamlanmış olur.

Adli kontrol defterine kayıt işleminin tamamlanmasıyla birlikte şüpheli ya da sanığa gerekli bildirimler yapılarak şubeye davet edilir. İlgilinin şubeye gelmemesi halinde Cumhuriyet savcısı bilgilendirilir. Kişinin şubeye gelmemesi durumunda ise denetim memuruyla birlikte karakola imzaya gitme adli kontrolüne ilişkin bir plan hazırlanır ve şüpheli ya da sanığa tabi olduğu yükümlülük hakkında bilgilendirme yapılır.

Adli Kontrol İmza Yükümlülüğü Tedbirinin Denetimi

Şüpheli ya da sanığın verilen karara uyup uymadığı, şube müdürlüğü ya da bürolar tarafından düzenli bir şekilde, denetim memurlarının ilgili kişiyi ziyareti ya da kişinin denetimli serbestlik ve yardım merkezine gelerek denetlenmesi suretiyle kontrol edilir. Karakola imzaya gitme adli kontrol tedbirine uymayan kişiler yalnızca bir kereliğine uyarılır. Tekrarlanması halinde ise kişinin dosyası kapatılır ve Cumhuriyet başsavcılığına bildirim yapılır.

Soruşturma ve kovuşturma evresinde karakola imzaya gitme adli kontrol yükümlülüğünün değiştirilmesine veya kaldırılmasına karar verilebilir. Bu karar şüpheli ya da sanığın talebi üzerine sulh ceza hakimi ya da mahkeme tarafından verilir. CMK’nin 111.maddesinin 1.fıkrasına göre hakim veya mahkeme Cumhuriyet savcısının da görüşünü aldıktan sonra en geç 5 gün içinde karar vermelidir.

Karakola İmzaya Gitme Adli Kontrol Tedbirinin Sona Ermesi

Karakola imzaya gitme adli kontrol tedbiri, soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi durumunda kendiliğinden ortadan kalkar. Soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı tarafından karakola imzaya gitme adli kontrol tedbirinin uygulanmasının gereksiz olduğunun anlaşılması halinde CMK’nin 103.maddesinin 2.fıkrasına göre savcının kararı ile karakola imzaya gitme adli kontrol tedbiri kaldırılır. CMK’nin 111.maddesine göre kovuşturma aşamasında ise sanığın talebi üzerine Cumhuriyet savcısının görüşü alındıktan sonra Sulh ceza hakimi veya mahkeme tarafından 5 gün içerisinde karar vermek suretiyle tedbir kaldırılabilir.

CMK’nin 112.maddesine göre karakola imzaya gitme adli kontrol tedbirine uymama halinde şüpheli ya da sanık hakkında tutuklama kararı verilerek tedbir sona erdirilir.

Karakola İmzaya Gitme Adli Kontrol Tedbirinde Mahsup

Mahsup TCK’nin 63.maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre; hükmün kesinleşmesinden önce gerçekleşen ve kişisel özgürlüğü sınırlama sonucunu doğuran bütün durumlar sebebiyle geçirilmiş süreler, hükmolunan hapis cezasından indirilir. Karakola imzaya gitme adli kontrolünde kişilerin özgürlüğünün sınırlanmadığı görülmektedir. Dolayısıyla karakola imzaya gitme adli kontrol tedbirinde işleyen süre, kişinin hapis cezası alması halinde cezasından mahsup edilmeyecektir.

Karakola İmzaya Gitme Adli Kontrol Tedbirinde Tazminat

Soruşturma ve kovuşturma aşamasında koruma tedbirleri sebebiyle devletin maddi ve manevi sorumluluğu CMK’nin 141-143.maddeleri arasında düzenlenmiştir. Buna göre arama, el koyma, yakalama ve tutuklama gibi hallere hukuksuz bir şekilde başvurulması durumunda ilgili kişiler tazminat talebinde bulunabilir. Ancak burada önemli bir hususa parmak basmak gerekir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 141-143.madde aralığında koruma tedbiri sebebiyle devletin maddi ve manevi sorumluluğu düzenlenmiştir. Karakola imzaya gitme, koruma tedbiri değil adli kontrol tedbiridir. Dolayısıyla karakola imzaya gitme adli kontrol tedbirinde hak kaybına uğrayan kişi özel hukuk hükümlerine göre tazminat davası açabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Adli Kontrol Tedbiri Nedir?

Adli kontrol tedbiri Ceza Muhakemesi Kanunu’nda özel olarak düzenlenir. Adli kontrol tedbiri şüpheli ya da sanığın kaçmasını ya da işlediği suçları ispatlayan delilleri karartmasını engellemek amacıyla verilir.

Karakola İmzaya Gitme Adli Kontrol Tedbiri Nedir?

Karakola imzaya gitme, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 109.maddesinde düzenlenen adli kontrol tedbirlerinden birisidir. Hakkında karakola imzaya gitme adli kontrol kararı çıkartılmış olan kişi, periyodik aralarla şubeye imza atar.

Karakola İmzaya Gitme Adli Kontrol Tedbiri Hangi Hallerde Uygulanır?

Şüpheli ya da sanık üzerinde kuvvetli bir suç şüphesinin varlığı ve somut delillerin, bu şüpheleri desteklemesi halinde o kişi üzerinde karakola imzaya gitme adli kontrol tedbiri uygulanabilir. Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre tutuklama nedenlerinin varlığı halinde karakola imzaya gitme adli kontrol tedbiri uygulanabilir.

Karakola İmza Atmaya Gitmeyi Unuttum. Şimdi Ne Olacak?

Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği’nin 44.maddesi uyarınca imza atmakla yükümlü kişi bir yıl içerisinde keyfi olarak 3 defa imza yükümlülüğünü ihlal ederse adli kontrol imza yükümlülüğüne uymamış sayılır. Yükümlünün ikinci kez uyarılmasıyla beraber bir yıl içerisinde üçüncü olarak adli kontrol imza yükümlülüğüne uyulmazsa dosyanın kapatılması ile ilgili süreç başlatılır. Adli kontrol imza yükümlülüğüne istikrarlı olarak uyum sağlamayan kişi Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği’nin 87.maddesine göre açık ceza infaz kurumuna iadesi yapılır.

Karakola imza atmaya gidilmemesinin geçerli bir mazereti varsa yetkili merciye bu mazeret, delilleriyle beraber sunulmalıdır.

Karakola İmzaya Gitmenin Belirli Bir Saati Var Mıdır?

Karakola, imza için belirlenmiş olan gün içerisindeki mesai saatleri boyunca gidip imza verilebilir.

Karakola İmzaya Gitmeyi Unutunca Ne Olur?

Adli kontrol imza yükümlülüğüne uyulmadığı takdirde CMK’nin 112.maddesi, imza atmayan kişiye uygulanır. İlgili maddeye göre adli kontrol imza yükümlülüğünü isteyerek yerine getirmeyen kişi hakkında yetkili mahkeme tutuklama kararı verebilir. Şöyle ki; imza atmakla yükümlü kişi bir yıl içerisinde keyfi olarak 3 defa imza yükümlülüğünü ihlal ederse adli kontrol imza yükümlülüğüne uymamış sayılır.

Karakola İmzaya Gitme Adli Kontrol Tedbirine İtiraz Süreci Nasıl İşler?

Karakola imzaya gitme adli kontrol kararına kararın öğrenildiği tarihten itibaren 7 gün içerisinde kararı veren merciye verilecek bir dilekçe ile ya da tutanağa geçirilme şartı ile zabıt katibine beyanda bulunmak suretiyle karara itiraz edilebilir.

Karakola İmzaya Gitme Adli Kontrol Tedbiri Nasıl Kaldırılabilir?

Karakola imzaya gitme adli kontrol tedbiri, soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı tarafından karakola imzaya gitme adli kontrol tedbirinin uygulanmasının gereksiz olduğunun anlaşılması halinde kaldırılır. Kovuşturma aşamasında ise sanığın talebi üzerine Cumhuriyet savcısının görüşü alındıktan sonra Sulh ceza hakimi veya mahkeme tarafından 5 gün içerisinde karar vermek suretiyle tedbir kaldırılabilir.

Ceza Avukatı Burak Temizer

Ofisimiz adli kontrole itiraz, adli kontrolün nasıl uygulanacağı, adli kontrolün ihlali ve tüm ceza hukukuna ait konularda uzmanlık sahibidir.

MEHMET KIŞLIK