Evlilik sözleşmesi, Türk Medeni Kanunu’nun 202. maddesinden itibaren ele alınmış bir mal rejimi sözleşmesidir. Mal rejimi sözleşmesi ya da evlilik sözleşmesi olarak ifade edilen sözleşme; evliliğin sona ermesi halinde tarafların haklarının önceden belirlenmesi için düzenlenmektedir. Bu nedenle günümüzde evlilik sözleşmelerine sıklıkla rastlanılmakta, bunun için de avukat desteğine ihtiyaç duyulmaktadır. Biz de içeriğimizde evlilik sözleşmesi nedir? Nasıl yapılır? gibi pek çok sorunun cevabını vererek sizi bilgilendirmeye çalışacağız.
İçindekiler
- 1 Evlilik Sözleşmesi Nedir?
- 2 Evlilik Sözleşmesinin Hukuki Dayanağı ve Amacı Nedir?
- 3 Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
- 4 Evlilik Sözleşmesinin Şartları Nelerdir?
- 5 Evlilik Sözleşmesi Ne Zaman Yapılır?
- 6 Evlilik Sözleşmesinde Hangi Mal Rejimleri Seçilebilir?
- 7 Evlilik Sözleşmesi Örneği
- 8 Mal Rejiminin Tasfiyesinde Yetkili ve Görevli Mahkeme
- 9 Sıkça Sorulan Sorular
Evlilik Sözleşmesi Nedir?
Evlilik sözleşmesi, ileride evliliğin son bulması durumunda mallarının nasıl paylaştırılacağını düzenleyen bir sözleşmedir. Diğer bir adıyla mal rejimi sözleşmesi olan evlilik sözleşmesi hem eşler arasında mal rejiminin seçilmesi, hem de yasal sınırlar içerisinde değişikliğe uğratılması için akdedilen iradi bir sözleşmedir. Evlilik sözleşmesi nedir? sorusuna bu şekilde yanıt verebiliriz. Anlaşmalı boşanma davası protokolü ile karıştırılmamalıdır.
Mal rejimi sözleşmesi (evlilik sözleşmesi) ile evlilik birliği sırasında edinilmiş olan malların kim tarafından ne şekilde kullanılacağı ve evliliğin sona ermesi halinde malların nasıl paylaşılacağı önceden belirlenir.
Aile ve Boşanma Hukuku kategorisini de ziyaret ederek bu alan ile ilgili aklınıza takılan pek çok sorunun yanıtını bulabilirsiniz.
Evlilik Sözleşmesinin Hukuki Dayanağı ve Amacı Nedir?
Evlilik sözleşmesinin hukuki dayanağı Türk Medeni Kanunu kapsamında detaylıca açıklanan ve önemli bir yere sahip olan mal rejimi sözleşmesidir. TMK uyarınca eşler, mal rejimi sözleşmesiyle kanunda belirlenen diğer rejimlerinden birini kabul edebilirler ve bunun sonucunda evlilik devam ederken edinilmiş mallar bakımından bunların evlilik süresince ne şekilde yönetileceği ve boşanma durumunda ise bunların nasıl paylaştırılacağı belirlenir.
Evlilik sözleşmesinin amacı ise yukarıda da belirtmiş olduğumuz üzere evlilik içerisinde edinilmiş olan malların yönetimi ve boşanma durumunda edinilmiş malların paylaşımının belirlenmesidir. Eşler, evlilik sözleşmesi bakımından kanunda öngörülen yasal mal rejimleri kapsamında bir seçim yaparak bu ihtimallerin varlığı halinde oluşacak sonuçlar bakımından önlemler alır. Eşler evlilik sözleşmesi yapmasa dahi kanunen geçerli olan yasal mal rejimi bakımından sonuçlar doğacaktır. Bu kapsamda evlilik sözleşmesi ile birlikte eşler evlilik süresince veya boşanma durumunda uygulanacak olan mal rejimini kendi iradeleri ile birlikte seçerler.
Bu kapsamda belki de en önemli noktalardan biri evlilik sözleşmesine eklenen maddelerdir. Kanunda belirtilen istisnai hallerde, seçilmiş olan mal rejimleri bakımından kanunda belirtilen şekillerde değişiklik yapılması mümkün olacaktır. Ancak bu sınırları aşan ve evlilik sözleşmesine eklenen hükümlerin geçerliliği ve etkisi hiçbir şekilde olmayacaktır. Dolayısıyla bu hükümlerin evlilik devam ederken veya boşanma durumunda herhangi bir sonuç doğurması da mümkün olmayacaktır.
Genel ve Özel Boşanma Sebepleri hakkında da bilgi almak isterseniz ilgili içeriğimizi ziyaret edebilirsiniz.
Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Evlilik sözleşmesi, evlenmeden önce veya sonra yapılabilmektedir. Bu kapsamda bu sözleşmesinin yapılması bakımından en önemli hususlardan biri tarafların karşılıklı olarak anlaşmasıdır. Peki, evlilik öncesi sözleşme nasıl yapılır? Evlilik sözleşmesi, noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılır.
Noterde Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Evlilik sözleşmesinin noterde düzenleme şeklinde yapılması durumunda, eşler notere giderek noter evlilik sözleşmesi üzerinden buna bağlı olarak bir evlilik sözleşmesi yaparlar. Evlilik sözleşmesinin onaylama şeklinde yapılmasında ise tarafların avukatı bir sözleşme hazırlar ve bu sözleşme noterde onaylatılır.
Her iki durumda da eşlerin ve noterin imzasının şart olduğunu unutmamak gerekir. Bu imzaların eksikliği halinde sözleşme hükümsüz olacaktır.
Evlilik yönetmeliği kapsamında ise, evlenmeden önce veya evlenme esnasında, evlenecek olan eşler hangi mal rejimini seçtiklerini evlendirme memuruna yazılı bir şekilde vererek de evlilik sözleşmesi yapabilirler. Böyle bir durumun varlığı halinde evlendirme memurları, evlilik anlaşmasını kütüğe kaydetmek zorundadır. Ancak evlenmeden sonra böyle bir durum mümkün olmayacağından dolayı evlilik sözleşmesi ancak yukarıda belirtmiş olduğumuz noterde düzenleme ya da onaylatma şeklinde yapılabilecektir.
Evlilik Sözleşmesinin Şartları Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu tarafından düzenlenen evlilik sözleşmesinin geçerli olabilmesi için bazı şartların gerçekleşmiş olması gerekir. Bunlar arasında tarafların sözleşme yapabilme ehliyetine sahip olmaları en önemlisidir. Peki, evlilik sözleşmesi geçerlilik şartları nelerdir? Şimdi bunu maddeler halinde açıklayarak size anlatacağız.
- Evlilik sözleşmesinin tarafı olan eşlerin bu hususta anlaşmış olması evlilik sözleşmesinin kurucu olgusudur.
Eşler sözleşme özgürlükleri çerçevesinde evlilik birliği süresince aralarında geçerli olacak mal rejiminin türünü yasal rejiminin türünü yasal mal rejiminden farklı olarak karşılıklı bir şekilde anlaştıkları takdirde yasada öngörülen mal rejimi türleri arasından seçebilirler ya da aralarında mevcut mal rejimini değiştirebilir veya kaldırabilir.
Ancak mal rejimi seçimi bakımından en önemli husus ancak kanunda belirtilenler çerçevesinde hareket edilebileceğidir. Dolayısıyla taraflar, istedikleri mal rejimini ancak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilir, kaldırabilir veya değiştirebilir.
- Evlilik sözleşmesi ancak ayırt etme gücüne sahip olanlar tarafından yapılabilir.
Küçükler ve kısıtlılar ise evlilik sözleşmesi yaparken, yasal temsilcilerinin rızalarını almak zorundadır.
- Evlilik sözleşmesi noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılmalıdır.
Noterde düzenleme ya da onaylama şeklinde yapılsa bile her durumda da eşlerin ve noterin imzasının sözleşmede bulunması zorunludur.
- Evlilik sözleşmesinde eşlerin bizzat kendilerinin imzası bulunmalıdır.
Evlilik sözleşmesinin tarafları sözleşmeyi imzalamak zorundadır. İmza konusu oldukça önemli bir husustur. Çünkü evlilik sözleşmesi yapmak eşler bakımından mutlak bir kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğundan dolayı bu sözleşmede, eşlerin bizzat kendilerinin imzası olmalıdır.
Ancak eşlerden biri ayırt etme gücünü kaybettiği takdirde yasal temsilcinin imzası da mümkün olabilecektir.
- Evlilik sözleşmesi ancak kanunda belirtilen yasal rejimlerden biri ile yapılabilir.
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, eşler karşılıklı bir şekilde anlaştığı takdirde sözleşme özgürlükleri uyarınca evlilik birliği süresince aralarında geçerli olacak mal rejiminin türünü seçebilir. Ancak bu seçme, kaldırma ve kaldırma hakkının kullanımı bakımından bir sınır mevcuttur. Bu sınır ise yasada öngörülen mal rejimi türleri ile sınırlıdır. Bir başka deyişle, eşler karşılıklı anlaşmak suretiyle yasada öngörülen mal rejimi türleri arasından seçim yapabilir ya da aralarında var olan mal rejimi değiştirebilir veya kaldırabilir.
Evlilik Sözleşmesi Ne Zaman Yapılır?
Evlilik sözleşmesi, evlenmeden önce, evlenirken veya sonra yapılabilmektedir. Evlilik sözleşmesi eşler tarafından “akdedildiği esnada” şarta veya süreye bağlı olarak da yapılabilir. Türk Medeni Kanunu’nun 203. maddesinde bu konu tüm detayları ile ele alınmıştır. Bu çerçevede taraflar ancak kanundaki sınırlar neticesinde seçme, değiştirme ya da kaldırma işlemi uygulayabilir.
Boşanmadan Önce Satılan Mallar hakkında da bilgi almak isterseniz, içeriğimizi ziyaret edebilirsiniz.
Evlilik Sözleşmesinde Hangi Mal Rejimleri Seçilebilir?
Türk Medeni Kanunu’nun 202. maddesi itibarıyla düzenlenen evlilik sözleşmesi ya da diğer adıyla mal rejimi sözleşmesi için kanunda farklı mal rejimi türlerine yer verilmiştir. Bu mal rejimi türleri ise aşağıdaki gibidir:
Mal Ayrılığı Rejimi
Mal ayrılığı rejiminde eşlerden her biri, yasal sınırlar içerisinde kendi malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını korur. Bir başka deyişle, eşlerin malvarlığı tamamen birbirlerinden ayrıdır ve boşanma durumunda mal paylaşımı gündeme gelmez.
Mal Ortaklığı Rejimi
Bu rejim, ortaklık malları ile eşlerin kişisel mallarını kapsamaktadır. Eşler, ortaklık mallarına bölünmemiş bir şekilde bir başka deyişle bölünmemiş şekilde sahip olurlar. Dolayısıyla, eşler, ortaklık payı üzerinde tek başına tasarruf hakkına sahip değildir. Bu kapsamda eşler, edinilmiş malları ortak olarak kabul ederler.
Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi
Eşlerden her biri, yasal sınırlar içerisinde kendi malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını korumaktadır. Dolayısıyla eşler malvarlıklarını ayrı tutar yani kendi malvarlıkları vardır ve belirli bir kısmını paylaşmalarını öngörürler.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
Herhangi bir mal rejimi seçilmediği takdirde ise edinilmiş mallara katılma rejimi gündeme gelir. Eşlerin evlilik süresince kazandıkları malları ortak olarak kabul ederek bu şekilde paylaşım sağlayan bir mal rejimidir.
Evlilik Sözleşmesi Örneği
Evlilik sözleşmesi noter huzurunda düzenlenir ve onaylanarak işleme alınır. Bu çerçevede aşağıdaki noter evlilik sözleşmesi örneği üzerinden bir sözleşme hazırlanabilir:
EVLİLİK SÖZLEŞMESİ
TARAFLAR
1- AD-SOYAD, TC KİMLİK NUMARASI VE ADRES:…
2- AD-SOYAD, TC KİMLİK NUMARASI VE ADRES:…
BİRİNCİ TARAF VEKİLİ:… (Buraya Ad, Soyad, Baro Sicil Numarası, Adres ve UETS Numarası yazılmalıdır)
İKİNCİ TARAF VEKİLİ:… (Buraya Ad, Soyad, Baro Sicil Numarası, Adres ve UETS Numarası yazılmalıdır)
KONU:… Yukarıda adları belirtilen taraflar, …/…/…. tarihinde gerçekleşecek olan evlilikleri için bu protokolü, evlilik sözleşmesi yapılmadan önce herhangi bir dış etken veya baskı altında olmaksızın, kendi özgür iradeleri ile imzalamışlardır. Taraflar, bu protokolü imzalayarak evlilik birliğini sürdürme konusundaki taahhütlerini, aşağıda adları ve imzaları bulunan tanıkların huzurunda beyan etmişlerdir. (Bu metin değiştirilebilir ya da düzenlenebilir)
PROTOKOL MADDELERİ:… (Burada yer alacak olan protokol maddeleri noter huzurunda düzenlenebilir. Ancak bu süreçte hata yapılmaması adına avukat desteği almanız son derece önemlidir)
AD, SOYAD VE İMZA: (Bu kısımda tarafların her ikisinin de ad soyad ve imzası bulunmalı, sağlı sollu olacak şekilde düzenlenmelidir. Avukatınızdan destek alarak düzenlemeniz son derece önemlidir)
Yukarıda yer alan evlilik sözleşmesi örneği üzerinden düzenleme gerçekleştirilebilir. Ancak uzman bir avukattan destek almazsanız pek çok hatayla karşı karşıya kalabilirsiniz.
Mal Rejiminin Tasfiyesinde Yetkili ve Görevli Mahkeme
Mal rejimi tasfiyesi ve mal rejimi kapsamındaki uyuşmazlıklarda görevli olan mahkeme Aile Mahkemesidir.
Yetkili mahkeme bakımından ise TMK m.214’de eşler veya mirasçılar arasında bir mal rejiminin tasfiyesine ilişkin davaların varlığı halinde, belirli mahkemeleri yetkili olarak saymıştır. Bunlar;
- Mal rejiminin ölümle sona ermesi durumunda ölenin son yerleşim yeri mahkemesi,
- Boşanmaya, evliliğin iptaline veya hâkim tarafından mal ayrılığına karar verilmesi durumunda, bu davalarda yetkili olan mahkeme ve
- Diğer durumlarda davalı eşin yerleşim yeri mahkemesidir.
Mal rejiminin tasfiyesi yetkili mahkeme yukarıdaki şekildedir. Bazı durumlar yetkili mahkemeyi değiştirebilir. TMK madde 214’te bu mahkemeler açık bir şekilde belirtilmiştir.
Evlilik sözleşmesi süreci ile ilgili olarak hukuki desteğe ihtiyacınız varsa, bu noktada İstanbul aile ve boşanma avukatı kadrosu ile size profesyonel destek sağlayacak olan Burak Temizer Hukuk Büromuz ile iletişime geçebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Evlilik Sözleşmesi Maddeleri Nelerdir?
Mal rejimi sözleşmesi şeklinde de ifade edilen evlilik sözleşmesi, 4 farklı mal rejiminden biri tercih edilerek düzenlenebilir. Ancak evlilik sözleşmesi maddeleri, bu çerçevede değişiklik gösterecektir. Yalnızca edinilmiş mallara katılma rejiminde doğrudan maddelere gerek olmaz. Çünkü taraflar herhangi bir mal rejimini tercih etmediğinde otomatik olarak edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacaktır. Bu şekilde de evlilik birliği içerisinde edinilen tüm mallar ortak olarak paylaştırılacaktır.
Eşim Evlilik Sözleşmesi İstiyor. Ne Yapmalıyım?
Eşlerden biri evlilik sözleşmesi istiyorsa, mal rejimi değişikliğinin ancak dava yolu ile mümkün olduğu bilinmelidir. Dava yoluna gidilmeden, noter vasıtası ile evlilik sözleşmesinin hazırlanması için notere iki tarafın da gitmesi ve hazırlanan sözleşmesi imzalaması gerekir.
Nafaka Vermemek İçin Evlilik Sözleşmesi Yapılabilir Mi?
Evlilik sözleşmelerinde nafaka ile ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle nafaka vermemek için evlilik sözleşmesi yapılması mümkün değildir. Evlilik sözleşmesi yalnızca malların boşandıktan sonraki paylaşımı ile ilgili hususları içermektedir. Nafaka ile ilgili herhangi bir madde içermez.
Noter Evlilik Sözleşmesi Ücreti Ne Kadar?
Evlilik sözleşmesi, noterler aracılığı ile düzenlenebilir ve onaylanabilir. Bu işlem için belirli bir ücret bulunmaktadır. Bu ücret ise evlilik sözleşmesinin sayfa sayısına göre değişir. Noterde evlilik sözleşmesi ücreti hakkında net bir fiyattan bahsetmek mümkün değildir.
Evlilik Sözleşmesi Yapmak Yasal Mı?
Evet, yapılabilir. Ancak kanunda öngörülen şartlara uyulmaksızın bir evlilik sözleşmesi yapıldığı takdirde geçerliliğinden söz edilemez. Hatta kanunda belirtilen şekil şartlarına aykırı olan evlilik sözleşmesi bakımından, taraflar kendi aralarında anlaşmış dahi olsalar sözleşmenin geçerliliğinden söz edilemeyecektir.
Evlilik Sözleşmesi Ne Zaman Yapılır?
Mal rejimi sözleşmesi, evlenmeden önce yapılabileceği gibi sonra da yapılabilir. Dolayısıyla evlendikten sonra veya önce yapılması sözleşmenin geçerliliğini hiçbir şekilde etkilemeyecektir. Ancak evlenmeden sonra yapılan mal rejimi sözleşmelerinde mutlaka notere gidilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Evlilik Sözleşmesinde Mal Rejimi Seçimi Tarafların İradesine Mi Bağlıdır?
Evet ancak bunun bir sınırı vardır. Taraflar, istedikleri mal rejimini ancak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilir, kaldırabilir veya değiştirebilirler. Dolayısıyla kanunda belirtilen sınırları aşan sözleşmeler batıldır.
Boşanma Durumunda Hangi Mallar Mal Rejimi Tasfiyesine Konu Olamaz?
Evlilik birliği içerisinde kazanılmayan mallar, kişiler eşyalar, miras yoluyla kazanılan mallar bu tasfiyenin konusu olamaz.
Evlilik Sözleşmesinde Nafakaya İlişkin Bir Hüküm Konulabilir Mi?
Hayır. Mal rejimi sözleşmesi ile birlikte eşler evlilik süresince sahip oldukları malların yönetimi ve boşanma durumunda bu malların nasıl tasfiye edeceğine ilişkin bir anlaşma yaptıklarından dolayı bu hususların dışına çıkılarak bir madde eklenmesi mümkün olmayacaktır. Şayet nafakaya ilişkin bir madde konulduğu takdirde ise herhangi bir sonuç doğması mümkün değildir.
Eşler Herhangi Bir Mal Rejimi Seçmezse Ne Olur?
Eşlerin aralarında mal rejimi sözleşmesi yapmaları zorunlu bir unsur değildir. Yapmadıkları takdirde yasal mal rejimi olarak edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacaktır. Eşler arasında evlilik sözleşmesi yapılmadığı takdirde, şayet eşler arasındaki evlilik 01.01.2002 öncesinde kurulduysa bu tarihe kadar geçerli olan yasal mal rejimi uygulanacaktır. 01.01.2002 tarihinden sonra kurulan evlilikler ve 01.01.2002 tarihinden önce kurulan ancak bu tarihten sonra da devam eden evlilikler bakımından ise yasal mal rejimi olarak düzenlenen edinilmiş mallara katılma rejimi dikkate alınacaktır. Ancak eşlerin istediği zaman kendi aralarında evlilik sözleşmesi yaparak farklı mal rejimi belirleyebileceğini unutmamak gerekir.
Evlilik Sözleşmesinde Avukatın İmzası Geçerli Midir?
Hayır. Mal rejimi sözleşmeleri tarafların bizzat sıkı sıkıya bağlı kişisel haklarından olduğundan dolayı bizzat eşlerin imzasının varlığı şarttır. Aksi takdirde avukat ya da yasal temsilcinin rızasının herhangi bir geçerlilik doğurması mümkün değildir.
Evlilik Sözleşmesi Sonradan Değiştirebilir Mi?
Evet, değiştirilebilir. Eşler yukarıda detaylıca anlatmış olduğumuz adımları izleyerek yeni bir evlilik sözleşmesi hazırlayabilir ve önceden seçmiş oldukları mal rejimini değiştirebilir.
Evlenmeden Önce Eşin Almış Olduğu Ev, Boşanma Durumunda Paylaşıma Dahil Edilir Mi?
Yasal mal rejimi olarak öngörülen edinilmiş mal rejimi kapsamında değerlendirme yapıldığı takdirde evlenmeden önce eşlerin elde ettiği mallar paylaşıma dahil edilemez. Şayet eş, evlilik birliği esnasında bu evi satın almış olsaydı, söz konusu olan ev ortak mal sayılacağından dolayı mal tasfiyesine konu edilebilecekti.
Evliyken Alınan Ev, Boşanma Halinde Tasfiyeye Dahil Edilir Mi?
Yukarıda da belirtmiş olduğumuz üzere edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında değerlendirme yapıldığı takdirde, eşlerin evlilik birliğinde edinmiş olduğu mallar ortak olduğundan dolayı boşanma durumunda tasfiyeye dahil edilecektir.
Ancak burada kabul edilen mal rejimi oldukça önemlidir. Şayet eşler bir mal rejimi sözleşmesi yaptıysa ilgili mal rejimine göre bir değerlendirme yapılmalıdır. Örnek olarak eşlerin, evlilik sözleşmesi ile mal ayrılığı rejimini kabul ettiği varsayımında, eşler edinmiş olduğu malları kendi adına edindiğinden dolayı yalnızca bu malların sahibi kendisi olacaktır ve malların tasfiyeye konu edilmesi mümkün olmayacaktır.
İPEK EROĞLU
