İhaleye Fesat Karıştırma Suçu ve Cezası

İhaleye fesat karıştırma suçu, kamu adına yapılan alım, satım, kiralama vb. durumlarda haksız kazanç elde etmek maksadı ile ihale süreçlerinde hileli davranışlarda bulunmak, gizliliği ihlal etmek, tehditte bulunmak ve kuralların dışına çıkarak ihalenin seyrini değiştirmek olarak ifade edilmektedir. Biz de içeriğimizde ihaleye fesat karıştırma suçu ve cezası ile ilgili tüm detaylardan söz ederek sizi bu konuda en kapsamlı şekilde bilgilendirmeye çalışacağız.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Nedir?

Türk Ceza Kanunu’nun 235. maddesinde açıklanmış olan ihaleye fesat karıştırma suçu, kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalarına ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştırılmasıdır. İhaleye fesat karıştırma suçu nedir? sorusuna bu şekilde yanıt verebiliriz.

Suçun oluşmasına sebep olan temel eylemler; gizliliğin ihlal edilmesi, hileli davranışlarda bulunulması, ihaleye katılımın engellenmesi ve ihale sürecini sabote etmek için çeşitli anlaşmaların yapılması olarak ifade edilebilir.

---

Ceza Hukuku ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve Ceza Hukuku alanındaki diğer konularda bilgi edinmek isterseniz, ilgili sayfayı ziyaret edebilirsiniz.

---

İhaleye Fesat Karıştırmada Korunan Hukuki Değer

İhaleye fesat karıştırma suçu kapsamında korunmak istenen hukuki değer oldukça mühim bir husustur. Yukarıda suçun tanımı detaylıca açıklandığı üzere, söz konusu suç işlendiği takdirde devlet ve kamu görevlilerine duyulan güvenin zedelenmesi gündeme gelmektedir. Bu kapsamda bu suç ile toplumdaki bireylerin, kamu adına yapılan mal ve hizmet alım ve satımı gibi ihaleye ilişkin işlemler bakımından kamu görevlilerine ve devlete karşı duymuş oldukları güven korunmaktadır.

Bir başka deyişle, kamusal faaliyetlerin dürüstlük ilkesine uygun olarak yürütüldüğüne dair ve özellikle, kamu adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımı gibi ihale işlemlerinin yapılmasıyla ilgili olarak, kamu görevlilerine duyulan güvenin korunması amaçlanmaktadır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Maddi Unsuru

İhaleye fesat karıştırma suçunun maddi unsuru fesat karıştırmadır. Bu kapsamda ihaleye fesat karıştırma suçundan bahsedebilmek için bir ihaleye fesat karıştırılmış olması gerekir. Ancak bu suçun oluşabilmesi için sadece ihaleye fesat karıştırılmış olması yeterli değildir.

İhaleye fesat karıştırma seçimlik hareketli bir suçtur ve bu kapsamda Türk Ceza Kanunu’nun 235.maddesinin 2.fıkrasındaki hallerden birinin de gerçekleşmesi, söz konusu suçun oluşumu bakımından şarttır.

Dolayısıyla ihaleye fesat karıştırma suçundan bahsedebilmek için hem bir ihaleye fesat karıştırılmış olması hem de TCK m.235/2 kapsamındaki seçimlik hareketlerden birinin varlığı şarttır. Bir başka deyişle, fesat karıştırma unsuru kanunda sayılan fiillerden birinin aracılığıyla gerçekleştirilmiş olması gerekir. Aksi takdirde bu suçun varlığından söz edilemez.

Seçimlik hareketli suç niteliği taşıyan ihaleye fesat karıştırma suçu, TCK m. 235’te sayılmıştır.

a.     Hileli Davranışlarda Bulunmak

1. İhaleye katılma yeterliliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek.

Kural itibariyle, ihaleye katılma konusunda istenilen yeterlilik koşuluna sahip olan kişiler ve kanunda belirtilmiş olan yasaklı hallere girmeyen kişilerin ihaleye katılabileceği konusunda şüphe yoktur. Söz konusu olan maddede belirtilen bu seçimlik hareket, ihaleye katılma hakkı olan kişilerin, hileli davranışlarla, ihaleye katılmasının engellenmesidir.

2. İhaleye katılma yeterliliğine ve koşullarına sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmalarının sağlanması.

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, bir kimsenin ihaleye katılabilmesi için katılım için aranan yeterliliğe sahip olması ve şartlara uyması gerekir. Söz konusu olan bu yeterliliğe sahip olmayan ve koşulları sağlamayan kişilerin ihaleye kabul edilmesi mümkün değildir. Şayet, hileli davranışlarla, bu hususları taşımayan bireyler, ihaleye katılma konusundaki yeterlilik ve şartları sağlıyor gibi gösterildiği takdirde suç oluşacaktır.

3. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakmak.

İhalelerde teklif edilen ilgili malın, şartnamede belirtilen niteliklere uygun olması gerekir. Bu kapsamda Söz konusu olan bu seçimlik hareketin gerçekleşebilmesi için, teklif edilmiş olan malların şartnameye uygun olması ancak bu uygunluğa rağmen, hileli davranışlarla, malların şartnameye uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmalıdır.

4. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde, sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye almak.

Yukarıdaki maddede de belirtmiş olduğumuz üzere, ihalede teklif edilmiş olan malın, şartnamede belirtilen niteliklere uygun olması gerekir. İlgili şartnamede bulunan özellikleri bulundurmayan tekliflerin, hileli davranışlarla, değerlendirmeye alınması durumunda da söz konusu suç oluşacaktır.

b.     Gizli Tutulması Gereken Bilgilere Başkalarının Ulaşmasını Sağlamak

İhale bakımından bazı bilgilerin gizliliği oldukça önem taşımaktadır. Bu kapsamda ihale sürecince, ihale mevzuatı veya şartnameye göre gizli tutulması gereken bilgilere başkaları tarafından ulaşılmaması gerekir. Bir başka deyişle, gizli kalması gereken bir hususun, başkasının bilgisine sunulması, ihalenin objektif ve serbest rekabet şartlarında yapılmasını engellemektedir. Dolayısıyla ihale boyunca hem rekabetin sağlanması hem de özel bilgilerin korunması için bazı hususların gizli tutulması gerekmektedir. Aksi takdirde ihaleye fesat karıştırma suçu kapsamındaki seçimlik hareketlerinden biri olan bu madde gerçekleşmiş olacaktır.

c.     Cebir veya Tehdit Kullanmak

İhaleye katılma yeterliliğine sahip ve ihaleye katılma konusunda şartları sağlayan kişilerin ihaleye ve/veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarının cebir, tehdit veyahut hukuka aykırı diğer bir davranışla engellenmesi sonucunda, ihaleye fesat karıştırma suçu gündeme gelecektir.

İsteklilerin ihalenin gün veya saatinde, ihalenin yapılacağı yer konusunda yanıltılması ve bu suretle teklif veya pazarlık için öngörülen süreyi geçirmesi bu madde kapsamında örnek gösterilebilir.

d.     Açık veya Gizli Anlaşmalar Yapmak

Kural itibariyle ihaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya anlaşma yapmaları ihaleye fesat karıştırmadır. Bahsedilen anlaşmalara Kartel denilmektedir ve kartel olarak adlandırılan bu anlaşmalar rakiplerin arasındaki azaltmakta veya tamamen ortadan kaldırmaktadır. Bir başka deyişle, söz konusu olan bu bent kapsamındaki seçimlik hareket, ihalenin objektif ve serbest rekabet şartlarında yapılmasını engellemesi sebebiyle ihaleye fesat karıştırma suçu kapsamına girmektedir.

Yukarıda detaylıca açıklamış olduğumuz seçimlik hareketlerden biri veya birkaçının gerçekleştirilmesi durumunda, ihaleye fesat karıştırma suçu işlenmiş olacaktır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Manevi Unsuru

İhaleye fesat karıştırma suçu niteliği gereği ancak kasten işlenebilen bir suçtur. Bu kapsamda taksirle veyahut ihmal suretiyle işlenmesi gündeme gelmez.

İhaleye fesat karıştırma suçundaki kast kavramı, failin, ihale makamlarına teklifi kabul ettirebilmek maksadıyla TCK m.235/2’de sayılan hareketlerden birini işlemeye yönelik fiilidir.

Suçun Özel Görünüş Şekli

a.    Teşebbüs

İhaleye fesat karıştırma suçu sırf hareket suçudur ve bu kapsamda ihaleye fesat karıştırıldığı takdirde suç tamamlanmış olur. Dolayısıyla, genel itibariyle ihaleye fesat karıştırma suçuna teşebbüs gündeme gelmemektedir. Bu kapsamda şayet ihaleye fesat karıştırma suçu işlenmiş ancak suçun sonucunda ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından herhangi bir zarar meydana gelmediyse de suç meydana gelmiş olacaktır.

Ancak ihaleye fesat karıştırma suçuna teşebbüsün mümkün olduğu bir durum mevcuttur. Şayet hareket bölünebilir ise o takdirde ihaleye fesat karıştırma suçu bakımından teşebbüs mümkün hale gelecektir. Bir başka deyişle, hileli davranışlarla failin icra hareketine başladığı ancak istemiş olduğu sonuca elinde olmayan sebepler dolayısıyla ulaşılmadığı takdirde teşebbüs mümkündür.

b.    İştirak

İhaleye fesat karıştırma suçu niteliği gereği iştirak halinde işlenebilir. Türk Ceza Kanunu’nun 235. maddesinde düzenlenen ihaleye fesat karıştırma suçunun işlenebilmesi için sayılan seçimlik hareketlerinden biri olan, ihaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları, kural itibariyle çok faille işlenebilecek bir suçtur.

Yukarıda belirttiğimiz husus dışında seçimlik hareketler ise tek fail tarafından işlenebilir bir niteliğe sahiptir. Ancak tek faille işlenebilir olan bu seçimlik hareketlerin, iştirak hükümleri kapsamında birden fazla fail tarafından işlenmesi de mümkün olacaktır.

Ancak iştirak açısından ihaleye fesat karıştırma suçunda belirtmek gerekir ki, bu suç birden fazla kişi tarafından birbirinden bağımsız bir şekilde ve ortak suç işleme kararı bulunmaksızın işlendiği takdirde iştirak iradesi bulunmayan kişiler, suça şerik olacak katılamayacaklardır.

c.     İçtima

İhaleye fesat karıştırma suçu bakımından zincirleme suç hükümleri uygulanmaktadır. Bu kapsamda ihaleye fesat karıştırma suçu, aynı suçu işleme kararının icrası dolayısıyla, farklı zamanlarda ve tek bir kişiye karşı işlenmişse zincirleme suç hükümleri kapsamında faile, tek bir ceza hükmedilecek ve hükmedilen bu ceza ağır olan olacaktır.

Suçun Faili

İhaleye fesat karıştırma suçunun faili herkes olabilir. Bu kapsamda suçun faili kamu görevlileri olabileceği gibi kamu görevlisi olmayan diğer kişiler de olabilir.

Kamu görevlisi olan failler bakımından unutulmaması gereken husus ise ihaleye fesat karıştırma dolayısıyla menfaat elde eden kamu görevlileri TCK 235/4 uyarınca, ilgili suç hükmüne göre ayrıca cezalandırılacaktır.

Suçun Mağduru

İhaleye fesat karıştırma suçunun mağduru kamudur yani toplumu oluşturan herkestir. Yukarıda da açıkladığımız üzere ihaleye fesat karıştırma suçunda korunmak istenen hukuki değer, kamu görevlilerin kamusal görev ve faaliyetlerini dürüstlük kuralına uygun bir şekilde yapmalarıdır. Bunun aksi bir durum olduğu takdirde kamunun güveni zedelenecek ve menfaati zarara uğrayacaktır. Dolayısıyla suçun mağduru kamudur.

---

Kamu Malına Zarar Verme konusu hakkında da bilgi sahibi olmak isterseniz, ilgili içeriğimize göz atabilir ve detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.

---

Suçun Maddi Konusu

İhaleye fesat karıştırma suçunun maddi konusu, Türk Ceza Kanunu’nun 235.maddesinde belirtilen ihalelerdir.

Suçun konusu, mal veya hizmet alım veya satımına ilişkin ihale ya da kiralama ihalesidir. İhalenin konusunun, suçun oluşması açısından bir önemi yoktur. İhaleye fesat karıştırma suçunun oluşabilmesi için, yapılan ihalenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu veya 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi bir ihale olması şart değildir. Söz konusu suçun oluşabilmesi için önemli olan, yapılan ihalenin kamu kurum veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihale olmasıdır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Cezası

İhaleye fesat karıştırma suçunun yaptırımı bakımından kanunda birtakım süreler öngörülmüştür.

• Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılmış olan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalarına ilişkin olan ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran bir kimse, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır.
• İhaleye fesat karıştırma suçunun işlenmesi durumunda, ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından bir zarar meydana gelmemiş ve yukarıda açıkladığımız “hileli davranışlarla” başlığı altındaki haller de hariç ise fail bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Türk Ceza Kanunu’nda ihaleye fesat karıştırma suçu bakımından nitelikli hal de öngörülmüştür.

Şayet ihaleye fesat karıştırma suçu, cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi hâlinde temel cezanın alt sınırı beş yıldan az olmayacaktır. Ancak, kasten yaralama veya tehdit suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca bu suçlar dolayısıyla cezaya hükmolunacaktır.

Suçun yaptırımı hususunda değinilmesi gereken bir diğer konu ise, ihaleye fesat karıştırma dolayısıyla menfaat temin eden görevli kişilerdir. Bu kişiler de söz konusu suç nedeniyle ilgili suç hükmüne göre cezalandırılacaktır.

---

İhaleye fesat karıştırma suçu ile ilgili yaşadığınız sorunlarda, Burak Temizer Hukuk Bürosu’nun deneyimli İstanbul ceza avukatı kadrosu her zaman yanınızda yer almaktadır.

---

Sıkça Sorulan Sorular

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Cezası Nedir?

İhaleye fesat karıştırma suçunun temel cezası bakımından öngörülen süre, kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılmış olan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalarına ilişkin olan ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran bir kimse bakımındandır. Böyle bir durumda fail, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası gündeme gelecektir.

İhaleye fesat karıştırma suçunun yaptırımı bakımından öngörülen sürelerden bir diğeri ise kamu kurumu veya kuruluşu açısından herhangi bir zararın meydana gelmediği durumlar içindir. Böyle bir durumun varlığı halinde, ayrıca yukarıda açıkladığımız “hileli davranışlarla” başlığı altındaki haller de mevcut değilse, fail bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunacaktır.

İhaleyi Fesat Karıştırma Suçu Bakımından Öngörülen Nitelikli Hal Mevcut Mudur?

Evet, mevcuttur. Yukarıdaki nitelikli hal kapsamında da açıkladığımız üzere ihaleye fesat karıştırma suçu cebir veya tehdit kullanarak işlendiği takdirde söz konusu olan bu cezanın alt sınırı 5 yıldan az olamayacaktır. Ancak, kasten yaralama veya tehdit suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca bu suçlar dolayısıyla cezaya hükmolunacaktır.

İhalede Usulsüzlük Nereye Şikayet Edilir?

Kamu ihalelerine karşı itiraz yapılarak şikayet yoluna başvurulabilmesi için Kamu İhale Kurumu’na dilekçe yazılması gerekmektedir.

İhaleye Fesat Karıştırma Şikayete Bağlı Bir Suç Mudur?

İhaleye fesat karıştırma suçu, şikayete bağlı bir suç değildir. Bu kapsamda söz konusu suç bakımından yapılacak soruşturma ve kovuşturma savcılık tarafından resen yapılmaktadır.

İhaleye Fesat Karıştırma Davalarında Zamanaşımı Süresi?

İhaleye fesat karıştırma suçu bakımından öngörülen dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.

---

Olağanüstü Kazandırıcı Zamanaşımı konusunda da bilgi almak isterseniz, ilgili içeriğimize göz atarak detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.

---

İhaleye Fesat Karıştırma Suçundaki Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

İhaleye fesat karıştırma suçundaki görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.

İhaleye fesat karıştırma suçunda yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Olası Kastla İşlenebilir Mi?

Evet, işlenebilir. Şayet fail, suçun kanuni tanımındaki maddi unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen fiili gerçekleştirirse olası kast gündeme gelir.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda İlgili Kamu Kurumu veya Kuruluşu Açısından Bir Zarar Yoksa Suça Teşebbüs Hükümlerine Göre Mi Yaptırım Uygulanır?

Hayır, ihaleye fesat karıştırma suçu işlenmiş ancak suçun sonucunda ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından herhangi bir zarar meydana gelmediyse de suç meydana gelmiş olacaktır. Ancak böyle bir durumda zarar meydana gelmediği için hafifletici neden uygulanacaktır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Fail, Suçun İcra Hareketlerine Başladıktan Sonra, Suç Tamamlanmadan Önce Vazgeçerse Sorumluluğu Ne Olacaktır?

Suçun icra hareketlerine başladıktan sonra ancak uç tamamlanmadan önce gönüllü vazgeçildiği durumlarda faile ceza verilmeyecektir. Fail böyle bir durumda teşebbüsten de sorumlu tutulmayacaktır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Etkin Pişmanlık Hükümleri Mevcut Mudur?

Hayır. Türk Ceza Kanunu’nda ihaleye fesat karıştırma suçu için herhangi bir düzenleme yer almamaktadır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Para Cezasına Çevrilebilir Mi?

Kural olarak, bir kimseye hükmedilen hapis cezasının para cezasına çevrilebilmesi için verilen cezanın bir yıl veyahut bir yıldan az hapis cezası olması gerekmektedir. Bu kapsamda şayet kişiye hükmedilen hapis cezalarının para cezasına çevrilebilmesi için bir yıl veyahut daha az süreli bir hapis cezasının varlığı şarttır.

İhaleye fesat karıştırma suçu için öngörülen süreler ise 3 ve 7 yıl olması sebebiyle, bu suçun niteliği gereği para cezasına çevrilmesi mümkün değildir. Ancak ihaleye fesat karıştırma suçunun düzenlenmiş olduğu maddenin 3.fıkrasında, ihaleye fesat karıştırma suçunun sonucunda kamu kurumu veya kuruluşu açısından bir zarar meydana gelmemiş ise, faile hükmedilecek cezalar bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır. Bu kapsamda bu ihtimalin varlığı halinde hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkün olacaktır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Uzlaşma Mümkün Müdür?

Hayır. İhaleye fesat karıştırma suçunda herhangi bir uzlaşma durumu mümkün değildir.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Ceza İndirimi Mümkün Müdür?

İhaleye fesat karıştırma suçunun işlenmesi sonucunda ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından bir zarar meydana gelmemiş ise fail hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

İhaleye Fesat Karıştırma Bakımından Şikayet Süresi Var Mıdır?

Hayır, yoktur. Yukarıda da belirtmiş olduğumuz üzere ihaleye fesat karıştırma suçu bakımından soruşturma savcılık tarafından resen yapılmaktadır. Bu kapsamda ihaleye fesat karıştırma suçunun, şikayete bağlı bir suç olmadığı aşikardır ve dolayısıyla da bu suç için öngörülmüş herhangi bir şikayet süresi yoktur.

İhaleye Fesatta Kamu Zararı Nasıl Oluşmaktadır?

İhaleye fesat suçunun sonucunda bir kamu zararı oluşmaktadır. Şayet, fesat karıştırılmış olan ihale iptal edilir ve bunun sonucunda yeni bir ihale yapılır ise, yeni ihalenin daha yüksek bir bedele sahip olması halinde kamu zararı gündeme gelmektedir.

İhalede Fesatlık Nedir?

İhalede fesatlık, ihaleye katılmak isteyen veyahut katılmış olan kişilerin, söz konusu ihaleye ilişkin şartları ve fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları anlamına gelmektedir.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Nasıl Oluşur?

İhaleye fesat karıştırma suçunun oluşabilmesi için hem ihaleye fesat karıştırılmış olması hem de TCK m.235/2 kapsamındaki seçimlik hareketlerden birinin varlığı şarttır. Bu kapsamda, fesat karıştırma unsuru kanunda sayılan fiillerden birinin aracılığıyla gerçekleştirilmiş olması gerekir. Aksi takdirde ihaleye fesat karıştırma suçu oluşmamış olacaktır.

Aynı zamanda TCK m. 235/5 belirtilen ve kamu kurum veya kuruluşları aracılığı ile yapılan artırma veya eksiltmeler ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu kurum veya kuruluşlarının ya da kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının iştirakiyle kurulmuş şirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar, kamu yararına çalışan dernekler veya kooperatifler adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara fesat karıştırılması durumları bakımından da ihaleye fesat karıştırma suçunun oluştuğu kabul edilmektedir.

İPEK EROĞLU