Denetimli serbestlik nedir? sorusu son dönemin en merak edilen konuları arasında yer alıyor. Zira cezalar yeterli değil mi? Suç kaydı olanlar neden dışarıda, neden hapis yatmıyorlar sorusu vatandaşlar tarafından tartışma konusu ediliyor. Cezanın infazının sosyal hayat içerisinde uygulanmasını içeren denetimli serbestlik, pek çok şarta ve detaya sahip önemli bir infaz hukuku konusudur. Biz de bu kapsamda içeriğimizde denetimli serbestlik şartları, süresi ve infazı ile ilgili tüm detaylardan söz edeceğiz.
İçindekiler
Denetimli Serbestlik Nedir?
Denetimli serbestlik kurumu, alternatif modern ceza infaz sistemlerinden birisidir. Denetimli serbestlik tanımı yapmak gerekirse; şüpheli, sanık veya hükümlü kişilerin toplum nezdinde denetim ve takibinin yapıldığı, bu kişilerin belirli kurum ve kuruluşlardan yardım alınmak suretiyle rehabilite ve sosyalize edilerek topluma kazandırılması amacını taşıyan, hizmet ve program sağlayan bir ceza infaz kurumu olarak açıklanabilir. Denetimli serbestlik nedir? sorusuna bu şekilde yanıt verebiliriz.
Ceza yargılaması ve infaz hukukunun önemli bir kısmını oluşturan denetimli serbestlik kurumunun getirilmesindeki bir diğer amaç ise mahkemeler tarafından faile ceza verilse de bu cezanın toplumu koruyabilmek adına yeterli olmamasından ileri gelmektedir.
Özetlemek gerekirse denetimli serbestlik kurumunun getirilmesindeki en temel amaç, suç işleyen kimselerin ıslah edilerek topluma geri kazandırılması olup failin infazının toplum içerisinde denetim ve gözetim yapılmak suretiyle çektirilmesidir. Zira denetim süresi içerisinde bu kimselerin psikolojileri izlenerek kişileri suça iten nedenler ortaya konulacak ve toplum adına daha yararlı bir sonuç elde edilecektir.
Ceza Hukuku ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve Ceza Hukuku alanındaki diğer konularda bilgi edinmek isterseniz, ilgili sayfayı ziyaret edebilirsiniz.
Denetimli Serbestlik Şartları Nelerdir?
Öncelikle, denetimli serbestlik tedbirinin uygulanabilmesi için hapis cezası alan hükümlü kişilerin Ceza İnfaz Kurumlarına başvuru yapması gerekmektedir. Ancak yapılan başvuruların olumlu sonuçlanabilmesi adına birtakım şartların sağlanması gereklidir. Bu şartlar yerine getirilmediği takdirde hükümlü, denetimli serbestlik tedbirinden yararlanamayacaktır. Denetimli serbestlik şartları şu şekildedir:
- Ceza İnfaz Kurumu, denetimli serbestlik tedbirinin uygulanması için başvuran hükümlü hakkında hükmedilen ceza miktarını, işlemiş olduğu suçu ve ceza infaz kurumunda iyi halli olup olmadığını inceleyecektir.
- Eğer hükümlü cezasını kapalı ceza infaz kurumunda çekmekte ise denetimli serbestlik başvurusunu yaparken açık ceza infaz kurumuna taşınma hususunu dile getirmesi gerekir. Yani hükümlünün denetimli serbestlik tedbirinden yararlanabilmesi için açık ceza infaz kurumuna geçmiş olması gerekmektedir. Ancak hükümlünün infazı zaten açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitim evinde gerçekleşiyor ise başvuru için bu hususa gerek olmayacaktır.
- Denetimli serbestlik başvurusu için hükümlünün, koşullu salıverilme süresine 1 yıl ve daha az süre kalması gerekir. Bu durumun istisnası bulunmakta olup aşağıda detaylıca açıklanmıştır.
- Hükümlünün iyi halli olması gerekir.
- Hükümlü hakkında denetimli serbestlik tedbirinin uygulanıp uygulanmayacağına İnfaz Hakimliği karar verir.
- Ceza İnfaz Kurumu, yapılan denetimli serbestlik başvuru talebinin kabulüne karar verirse İdare ve Gözlem Kurulu’nun hükümlü hakkında oluşturduğu raporu ve dosyayı karar vermesi adına İnfaz Hakimliği’ne gönderir.
- Yukarıda açıklanan hususlar göz önünde bulundurularak İnfaz Hakimliği tarafından hükümlü hakkında talebin reddine veya kabulüne karar verilir.
- Denetimli serbestlik talebinin reddedilmesi halinde ret kararı, hükümlüye 15 gün içerisinde tebliğ edilir; hükümlü 30 gün içerisinde İnfaz Hakimliğine vereceği bir dilekçe ile bu ret kararına itiraz edebilir. Hükümlünün itirazı neticesinde tekrar ret kararı verilmesi halinde ise bu kez hükümlünün 7 gün içerisinde Ağır Ceza Mahkemesi’ne itiraz etme hakkı bulunmaktadır.
Denetimli Serbestlikte Denetim Süresi Nedir?
Suç failleri, işledikleri suça bağlı olarak ve suçun niteliğine göre ceza almaktadır. Kanunda her suç için belirlenen hapis cezasının süresinin farklı olması, koşullu salıverilme süresinin de farklı olmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla hükümlü hakkında denetimli serbestlik kararı verilebilmesinin, koşullu salıverilme süresine bağlı olduğunu söyleyebiliriz.
Denetimli serbestlik tedbirinde denetim süresi, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun m.105/A hükmü uyarınca açık cezaevinde yahut çocuk eğitim evinde bulunan, koşullu salıverilmesine 1 yıl kalan hükümlüler bu tedbir uygulanmak suretiyle ceza infaz kurumlarından tahliye edilebilirler. Şu halde, denetimli serbestlik süresinin kural olarak 1 yıl olduğunu söyleyebiliriz. Ancak bazı hallerde bu süre 2 yıl veya 3 yıl olarak değişebilmektedir. Denetimli serbestlik ne kadar sürer? sorusuna bu şekilde yanıt verebiliriz.
Denetim Süresinin İstisnaları Nelerdir?
Aşağıda belirtilen durumlar, denetimli serbestlikte denetim süresinin 1 yıl olduğuna dair kuralın istisnalarını oluşturmaktadır. Bunlar;
- 0-6 yaş aralığında çocuğu olan ve koşullu salıverilmesine 2 yıl veya daha az süre kalan kadınlar; bu şartları taşıyan kadınlar, diğer şartları da taşımaları halinde denetimli serbestlikten yaralanabilirler.
- Hükümlülerin ağır bir hastalığı, engellilik yahut bunama gibi sebepleri bulunuyorsa, bu sebeplerden ötürü hayatlarını yalnız başlarına idame ettiremiyorlarsa ve koşullu salıverilmelerine de 3 yıl veya daha az süre kalmışsa; bu şartları taşıyan kimseler, diğer şartları da taşımaları halinde denetimli serbestlikten yararlanabilirler.
Denetimli serbestlik kimlere verilir? sorusuna bu şekilde yanıt verebiliriz. Ancak aşağıda sayılan suçlar neticesinde işbu hükümlerin uygulanması mümkün değildir. Bu suçlar; kasten öldürme suçları, özel hayatın gizliliğine karşı suçlar, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve terör suçlarıdır.
Denetimli Serbestlik Tedbirleri Nelerdir?
Denetimli serbestlik tedbirinin uygulanmasına karar verilen hükümlü hakkında, denetim süresi içerisinde aşağıda belirtilen yükümlülüklerden bir veya daha fazlasını yerine getirmesine karar verilebilir.
- Hükümlünün kendisi için belirlenen programlara katılmasına
- Hapis cezasının ertelenmesine,
- Tedavi edilmesine,
- Hükümlünün belirli bir konut veya bölge içerisinde denetim ve gözetime tabi tutulmasına,
- Hükümlünün kamu yararına (kamu hizmeti) olacak şekilde ücretsiz olarak bir işte çalıştırılmasına,
- Ev hapsine,
- Adli kontrol tedbiri uygulanmasına,
- Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılmasına,
- Hükümlünün kendisi için yasaklanan bölgelere gitmemesine,
- Çocuk hakkında denetim hükümleri uygulanmasına karar verilebilir.
Adli Kontrol ile ilgili de detaylı bilgi almak isterseniz, kapsamlı bilgi içeren içeriğimize göz atabilirsiniz.
Hükümlü, ceza infaz kurumundan tahliye edildikten sonra Denetimli Serbestlik Müdürlüğü, ne tür bir yükümlülük uygulanacağına karar vermektedir. Bu yükümlülükler, belirli bir denetimli serbestlik planı oluşturularak uygulanmakta ve gerekirse değiştirilebilmektedir. Eğer hükümlü, denetim süresini bu yükümlülüklere uygun davranarak problemsiz şekilde geçirmiş ise hakkında açılan denetimli serbestlik dava dosyası kapanacaktır. Sonuç olarak hükümlü, cezasını infaz etmiş olacaktır.
Denetimli serbestlik ile ilgili yaşadığınız sorunlarda, Burak Temizer Hukuk Bürosu’nun deneyimli İstanbul ceza avukatı kadrosu her zaman yanınızda yer almaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Denetimli Serbestlik, TCK Kapsamında Bir Ceza Mıdır?
Denetimli serbestlik, bir ceza türü olmayıp tedbir niteliğindedir. Mahkeme tarafından verilen cezanın, ceza infaz kurumlarında değil toplum içerisinde denetim ve gözetim altında infaz edilmesidir. Dolayısıyla denetimli serbestlik, hükümlünün belirli yükümlülüklere uygun hareket etmesini gerektiren bir infaz yöntemidir.
Denetimli Serbestlikte İyi Hal Şartı Nedir?
Denetimli serbestlikte iyi hal şartı, hükümlünün ceza infaz kurumlarındaki cezasını “iyi halli” olarak geçirmesi gerektiğini ifade eder. İyi hal kavramından, hükümlünün ceza evindeki davranışlarının iyi olması ve kurallara uyması gibi eylemler anlaşılır.
Denetimli Serbestlik Süresinde Oy Kullanılabilir Mi?
Evet, Yüksek Seçim Kurulu’nun 21/12/2013 tarihli ve 590 numaralı kararı uyarınca cezaevinde olmayan ve koşullu olarak salıverilen ve fakat tahliye süresi henüz dolmamış olan hükümlüler, seçimlerde oy kullanabilmektedir. İşbu hüküm, cezaevine alınmayan veya alındıktan sonra koşullu olarak salıverilen hükümlüler için de geçerlidir. Ancak belirtmek gerekir ki; TCK m.53 kapsamında mahkeme kararıyla bazı hakları kısıtlanmış olan kişiler oy kullanamayabilir.
Denetimli Serbestlik Devam Ederken Başka Bir Suç İşlenmesi Halinde Ne Olur?
Eğer hükümlü, denetimli serbestlik süresi içerisinde alt sınırı 1 yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suç işlerse hükümlü tekrar açık ceza infaz kurumuna gönderilebilir.
Ancak eğer denetimli serbestlik süresi içinde işlemiş olduğu suç neticesinde mahkeme, sanık hakkında beraat veya ceza verilmesine yer olmadığına ya da davanın reddine veya düşmesine dair karar verirse, denetimli serbestlik tedbirine kaldığı yerden devam edilir.
Resmi Tatillerde De İmza Atmak Gerekir Mi?
Denetimli serbestlik yükümlülüğü belirli tarihlerde imza atmak olan hükümlülerin, imza yükümlülüğü resmi tatil gününe denk gelirse yine ilgili Kuruma gidip imza atmaları gerekmektedir. Aksi takdirde, denetimli serbestlik şartları ihlal edilmiş olur ve hükümlü tekrar cezaevine gönderilebilir.
Denetimli Serbestlik Sürecinde Yükümlülüklere Aykırı Davranılması Halinde Ne Olur?
Eğer denetimli serbestlik yükümlülüklerine aykırı davranılırsa, hükümlü tekrar koşullu salıverilme tarihine kadar olan cezasının infazı amacıyla açık ceza infaz kurumuna gönderilebilir. Bu yükümlülüklere aykırılık hallerinden bazıları şunlardır:
- Hükümlünün, cezaevinden ayrıldıktan sonra belirtilen Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne 5 gün içinde müracaat etmemesi,
- Hakkında belirlenen yükümlülüklere ve Denetimli Serbestlik Müdürlüğü tarafından hazırlanan plana uymaması, uymamakta ısrar etmesi,
- Hükümlünün cezaevine geri dönmek istemesi
Hükümlü, Açık Cezaevinde Yer Olmadığı İçin Kapalıda Tutuluyorsa Denetimli Serbestlikten Yararlanabilir Mi?
Eğer hükümlü, sırf açık cezaevinde yer olmadığından dolayı kapalı cezaevinde tutulmakta ise denetimli serbestlik hakkını kullanabilir.
Denetimli Serbestlik Takibi Elektronik Bir Cihaz Yardımıyla Yapılabilir Mi?
Denetimli serbestlik tedbiri sonrasındaki denetim ve gözetim, elektronik bir cihazla da yapılabilir. Ancak elektronik takibin yapılabilmesi için hakkında denetimli serbestlik uygulanan kişinin rıza göstermesi gerekmektedir.
Hükümlü Cezaevine Girmemişse Denetimli Serbestlik Tedbirinden Yararlanabilir Mi?
Hayır, çünkü eğer hükümlü cezaevine girmemişse hakkında belirlenen kesinleşmiş ceza miktarı ne kadar olursa olsun denetimli serbestlikten yararlanamaz. Zira denetimli serbestlik şartlarından birisi de hükümlünün iyi halli olmasıdır. Hükümlünün iyi halli olup olmadığının tespit edilebilmesi amacıyla cezaevine girilmesi, denetimli serbestlik tedbirinin uygulanabilmesi için bir şarttır.
10 Yıl ve Daha Fazla Olan Hapis Cezalarında Ne Zaman Açık Ceza Evine Geçilir?
10 yıla kadar olan hapis cezalarında, eğer cezanın 1 ayı kapalı cezaevinde “iyi halli” olarak geçirilmiş ve koşullu salıverilme şartları da oluşmuşsa açık ceza evine geçilebilir.
10 yıl ve daha fazla olan hapis cezalarında, eğer cezanın 1/10’u kapalı cezaevinde “iyi halli” olarak geçirilmiş ve koşullu salıverilme şartları da oluşmuşsa açık ceza evine geçilebilir.
Denetimli Serbestlik Tedbirinde İmza Kaç Günde Bir Atılır?
Denetimli serbestlik kararını veren İnfaz Hakimliğince denetim süresi içerisinde, hükümlüye aksi bildirilmediği takdirde haftada 1 kez imza atılır. Ancak bu durum, suçun niteliklerine göre değişebilmektedir.
5 Yıl Denetimli Serbestlik Nedir?
5 yıl denetimli serbestlik, esasen bir denetimli serbestlik tedbiri değildir. Bu kavram, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kurumudur. HAGB kararıyla, sanık “5 yıl” boyunca denetime tabi tutulmaktadır. Bu süre, 18 yaşını doldurmayanlar bakımından “3 yıl’’ olarak uygulanır.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması isimli içeriğimize de göz atabilirsiniz.
HAGB kararıyla, eğer belirli bir süre boyunca sanık kasıtlı bir suç işlemez ve yükümlülüklere uygun davranırsa; hakkında verilen ceza, hiçbir hukuki sonuç doğurmadan ortadan kalkar ve dava düşer. Aksi takdirde, hüküm açıklanır ve sanık ceza alır.
BUSE DİZ
