Çocuk kaçırma suçu ve cezası Türk Ceza Kanunu’nun 234.maddesinde aile düzenine karşı suçlar başlığı altında düzenlenmiştir. Çocuk kaçırma, velayet yetkisi olmayan velinin ya da 3.derece dahil kan hısmının 16 yaşını doldurmamış olan çocuğu cebir ya da tehdit olmaksızın alıkoyması anlamına gelir. Dolayısı ile bu suçla korunan hukuki değer çocukların velayet ve vesayet hakkıdır.
Türk Medeni Kanunu’na göre çocukların velayeti kural olarak anne ve babaya aittir. Ancak birtakım koşullarda velayet anne ve babadan alınıp bunlardan herhangi birine verilebilir. Bazen velayete sahip olmayan anne veya baba bu durumu kabullenemeyip çocuğu yanında tutmak isteyebilir. İşte bu durumda TCK 234’teki çocuğun kaçırılması suçu gündeme gelir. Ayrıca 3.derece dahil kan hısımları ve yabancı kişiler de bakım ve gözetim altında bulunan çocuğu haber verilmesi gereken kişilere haber vermeksizin alıkoyması durumunda da TCK 234’teki çocuğun kaçırılması suçu gündeme gelecektir.
ÇOCUK KAÇIRMA SUÇU NEDİR?
Çocuk kaçırma suçu, velayet yetkisi olmayan velinin ya da 3.derece dahil kan hısmının 16 yaşını doldurmamış olan çocuğu cebir ya da tehdit olmaksızın alıkoyması sonucunda ortaya çıkan bir suç tipidir. Ayrıca velisinin ya da vasisinin bilgisi ve rızası dışında evi terk etmiş olan çocuğu ailesine ya da yetkili makamlara bildirmeksizin yanında bulunduran kişi de çocuk kaçırma suçunu işlemiş olacaktır. Çocuk kaçırma suçu ve cezası Türk Ceza Kanunu’nun 234.maddesinde aile düzenine karşı suçlar başlığı altında düzenlenmiştir. Bu suçun düzenlenmesinin altında yatan neden çocuğun velayet ve vesayet hakkının korunması ve çocuğun üstün yararına uygun şekilde asıl var olması gereken yerde çocuğun bulunmasıdır.
ÇOCUK KAÇIRMA SUÇUNUN OLUŞABİLMESİ İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR
1)Çocuk 16 yaşını bitirmemiş olmalıdır: Çocuk kaçırma suçunun oluşturulabilmesi için kaçırılan çocuğun 16 yaşını bitirmemiş olması gerekir, eğer ki çocuk 16 yaşını bitirdiyse bu suç oluşamayacaktır.
2)Velayet yetkisi olmayan anne-baba, 3.derece dahil kan hısımları ya da yabancılar tarafından çocuk kaçırma suçu işlenmiş olmalıdır: Çocuk kaçırma suçu özgü bir suç olduğundan anne-baba ya da 3.derece dahil kan hısımları tarafından işlenebilir. Yabancılar da anne-baba ya da yetkili makamlara çocuğun yanında bulunduğunu bildirmezlerse bu suçun faili olabilirler.
3)Cebir ya da tehdit kullanmaksızın çocuğu velinin ya da vasinin bakım ve gözetimi altındayken kaçırmış ve alıkoymuş olmalıdır: Eğer ki çocuk kaçırma suçu cebir ya da tehdit kullanılarak işlenmişse verilecek olan temel ceza 1 kat artırılacaktır. Yani çocuk kaçırma suçunun cebir ya da tehdit kullanılarak işlenmesi durumu kanunda cezayı artıran bir nitelikli hal olarak düzenlenmiştir.
ÇOCUK KAÇIRMA SUÇUNUN MADDİ UNSURLARI
1)Fiil: Çocuk kaçırma suçunda fiil, 16 yaşını doldurmamış olan bir çocuğun velayete sahip olmayan ebeveyn ya da 3.derece dahil kan hısımları tarafından cebir ve tehdit olmaksızın kaçırılmasını sağlayan her türlü harekettir. Bu suç seçimlik hareketli bir suçtur. Seçimlik hareketli suçlar kanunda o suç için gösterilen hareketlerden bir tanesinin bile yapılması suçun meydana gelmesi için yeterli olan suçları ifade eder. Çocuk kaçırma suçunda da kaçırma veya alıkoyma hareketlerinden birinin fail tarafından tercih edilmesi suçun oluşması için yeterli olacaktır.
2)Fail: Çocuk kaçırma suçunu sadece velayete sahip olmayan ebeveyn ya da 3.derece dahil kan hısımları işleyebilir. Bu nedenle bu suç özgü bir suç olarak değerlendirilir ve sadece bu kişiler tarafından işlenebilir, bunlar dışında hiç kimse bu suçun faili olamaz. Ancak, yabancılar da anne-baba ya da yetkili makamlara çocuğun yanında bulunduğunu bildirmezlerse bu suçun faili olabilirler.
3)Mağdur: Çocuk kaçırma suçunun mağduru velayet hakkına sahip olan ebeveyndir. Hukuk Doktrininde çocukların da bu suçun mağduru olabileceğine dair görüşler de ayrıca mevcuttur.
4)Konu: Çocuk kaçırma suçunun konusu 16 yaşını bitirmemiş olan çocuktur.
5)Nitelikli Haller: Çocuk kaçırma suçunda, fiilin cebir veya tehdit kullanılarak işlenmesi ve çocuğun 12 yaşını doldurmamış olması halleri Türk Ceza Kanunu’nun 234/2. maddesine göre nitelikli haller olarak düzenlenmiştir. Çocuk kaçırma suçu cebir veya tehdit kullanılarak işlenmişse ya da 12 yaşını doldurmamış çocuk üzerinde bu suç gerçekleşmişse temel ceza 1 kat oranında artırılarak uygulanacaktır.
ÇOCUK KAÇIRMA SUÇUNUN MANEVİ UNSURLARI
Suçun gerçekleşebilmesi için manevi unsurlara ihtiyaç vardır. Manevi unsurlardan olan kast, suçun fail tarafından bilerek ve isteyerek gerçekleştirilmesidir Çocuk kaçırma unsurunun manevi unsuru da kasttır, yani çocuk kaçırma suçu kasten işlenebilen bir suçtur. Zira burada fail 16 yaşını doldurmamış olan bir çocuğu cebir ve tehdit olmaksızın kaçırmayı bilerek ve isteyerek gerçekleştirmektedir.
ANNE VEYA BABA TARAFINDAN İŞLENEN ÇOCUK KAÇIRMA SUÇU
Velayet hakkı olmayan anne veya babanın 16 yaşını doldurmamış olan çocuğu cebir ya da tehdit olmaksızın alıkoyması bu suçu oluşturur. Örneğin velayet hakkı annede olmasına rağmen boşanma davası sürecinde babanın 16 yaşını doldurmamış olan çocuğu cebir ya da tehdit olmaksızın alıkoyması sonucunda çocuk kaçırma suçu oluşacaktır. Bu durumda 16 yaşını doldurmamış olan çocuğu cebir ya da tehdit olmaksızın alıkoyan fail 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasına mahkûm olacaktır.
3.DERECE DAHİL KAN HISIMLARI TARAFINDAN İŞLENEN ÇOCUK KAÇIRMA SUÇU, AKRABALARIN ÇOCUK KAÇIRMASI
Türk Hukuku’nda 3.derece kan hısımları; amca, dayı, hala ve teyzelere kadar olan akrabaları içerir. 3.derece dahil kan hısımlarının 16 yaşını doldurmamış olan çocuğu cebir ya da tehdit olmaksızın alıkoyması bu suçu oluşturur. Örneğin 16 yaşını doldurmamış olan çocuğun halası tarafından cebir ya da tehdit olmaksızın alıkoyulması durumunda çocuk kaçırma suçu oluşacaktır. Bu durumda 16 yaşını doldurmamış olan çocuğu cebir ya da tehdit olmaksızın alıkoyan fail 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasına mahkûm olacaktır.
YABANCI KİŞİLER TARAFINDAN İŞLENEN ÇOCUK KAÇIRMA SUÇU
Yabancı kişiler çocuk kaçırma suçu açısından 3.derece dahil kan hısımları ve anne-baba haricinde olan kişilerdir. Türk Ceza Kanunu 234/3 gereği evi terk etmiş olan çocuğu ailesine ya da yetkili makamlara haber vermeksizin yanında bulunduran kişiler de bu madde hükmü uyarınca çocuk kaçırma suçunu işlemiş olacaktır. Örneğin evi terk eden çocuğu evine alan ve yetkili makamlara ya da anne-babaya haber vermeyen komşu da çocuk kaçırma suçunu işlemiş olarak kabul edilecektir. Bu durumda yabancı kişi tarafından işlenen çocuk kaçırma suçu için 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası verilecektir.
ÇOCUK KAÇIRMA SUÇUNUN CEZASI VE NİTELİKLİ HALLERİ
Çocuk kaçırma suçu ve cezası Türk Ceza Kanunu’nun 234.maddesinde aile düzenine karşı suçlar başlığı altında düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu’nun 234.maddesine göre çocuk kaçırma suçunun temel cezası 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır. Çocuk kaçırma suçunun nitelikli halleri de Türk Ceza Kanunu’nun 234.maddesinde aile düzenine karşı suçlar başlığı altında düzenlenmiştir. İlgili hükme göre, çocuk kaçırma suçu fail tarafından cebir ve tehdit kullanılarak işlendiyse cezası 1 kat artırılır. Yine çocuk eğer ki 12 yaşını bitirmemişse ceza 1 kat artırılacaktır.
—– >SİTEMİZDEKİ DİĞER MAKALELERE GÖZ ATMAYI DA UNUTMAYIN. ÖRNEĞİN;
–Adli Kontrol Karakola İmzaya Gitme Yükümlülüğü
ÇOCUK KAÇIRMA SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ
1)Teşebbüs: Teşebbüs, suçun tamamlanmasına yönelik bir girişimde bulunulması ancak suçun herhangi bir nedenle tamamlanamaması durumunu ifade eder. Çocuk kaçırma suçuna da teşebbüs mümkündür ve netice devam ediyorken fail yakalanmışsa teşebbüsten dolayı cezalandırılır.
2)İştirak: İştirak, bir suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesidir. İştirak durumunda, her bir fail suçun gerçekleştirilmesine katkıda bulunmuş sayılır ve suçun cezası, faillerin her birine uygulanır. Çocuk kaçırma suçuna da iştirak mümkündür. Ancak çocuk kaçırma suçu özgü bir suç olduğundan bu niteliği taşımayan diğer kişiler azmettiren ya da yardım eden olarak sorumlu tutulabilir.
3)İçtima: İçtima, birden fazla suçun aynı kişi tarafından işlenmesi durumudur. Kural olarak çocuk kaçırma suçunda da içtima hükümleri uygulanabilecektir.
ÇOCUK KAÇIRMA SUÇUNUN SORUŞTURULMASI
Çocuk kaçırma suçu resen yani kendiliğinden soruşturulabilen bir suçtur. Cumhuriyet başsavcılıkları çocuk kaçırma suçu hakkında gereken soruşturmayı başlatacaktır. Cumhuriyet savcısı tarafından gerekli deliller toplanacak, görgü tanıkları varsa dinlenecek, ortaya çıkan şüpheliler varsa tutuklanacaktır. Suçun soruşturulması sonucunda yeterli şüphe mevcutsa cumhuriyet savcısı tarafından bir iddianame düzenlenecektir. Yeterli şüpheye cumhuriyet savcısı tarafından ulaşılamamışsa kovuşturmaya yer olmadığına dair bir karar verilecektir ve dosya bu şekilde işlemden kaldırılmış olunacaktır.
ÇOCUK KAÇIRMA SUÇUNDA YARGILAMA AŞAMASI
Türk Hukuku’nda yargılama aşaması iddianamenin kabulüyle başlayan ve hâkimin dava hakkında karar vermesi arasında geçen evreleri ifade eder. Çocuk kaçırma suçunda da basit yargılama usulü ya da genel hükümlere göre yargılama yapılması mümkündür. Basit yargılama usulünde dava duruşma yapılmadan dosya üzerinden incelenir. Hâkim dosyadaki bilgiler ışığında bir karara ulaşır. Genel hükümlere göre yargılamada ise mahkemedeki duruşmalarda davaya ilişkin esaslar değerlendirilir. Bu durumda suçlu kendini ifade edebilir, sorgular yapılabilir veya tanıklar ya da mağdur da dinlenebilir. Yargılama sonucunda hâkim tüm bu hususlarla bir karara varır. Böylece yargılama aşaması da tamamlanmış olunur.
ÇOCUK KAÇIRMA SUÇUNDA GÖREVLİ MAHKEME
Çocuk kaçırma suçunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir.
ÇOCUK KAÇIRMA SUÇU YARGITAY KARARLARI
1)Yargıtay 14. ceza Dairesi- Karar: 2014/1818
Yargıtay’ın bu kararında, suç işlendiği tarihte 14 yaşında bulunan çocuğun kendi rızası ile sanığın evinde yaklaşık 13 gün kaldığı ancak fail tarafından çocuğun anne ve babasına haber verilmediği için çocuk kaçırma suçu ve cezasından cezalandırılmasına karar verilmesi gerekirken sanığın beraatine karar verilmesi hukuka aykırı bulunmuştur ve mahkemenin verdiği karar bozulmuştur.
2) Yargıtay 14. Ceza Dairesi- Karar: 2014/6998
Yargıtay’ın bu kararında mağdur 15-18 yaş aralığı grubunda bulunan bir çocuktur. Sanık ise mağduru 7-8 saat tutarak mağdurun ailesini veya yetkili makamları haberdar etmeksizin mağdurla cinsel ilişkide bulunmuştur. Türk Ceza Kanunu’nun 234/3 hükmü gereği çocuk kaçırma suçundan mahkûm edilmesi gerekirken beraatine karar verilmesini Yargıtay hukuka aykırı bulmuş ve mahkemenin verdiği kararı bozmuştur.
3) Yargıtay 14. Ceza Dairesi- Karar: 2014/9345
Yargıtay’ın bu kararında suç tarihinde 15 yaşını doldurmamış olan mağdur evi terk etmiş, sanığın yanına gitmiş ve o sanıkla beraber diğer sanıkların yanına gitmiştir. Sanıklar hakkında 234/3 hükmü gereği çocuk kaçırma suçundan mahkûm edilmesi gerekirken kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan beraatine karar verilmesini Yargıtay hukuka aykırı bulmuş ve mahkemenin verdiği kararı bozmuştur.
4) Yargıtay 14. Ceza Dairesi- Karar: 2014/10783
Yargıtay’ın bu kararında 16 yaşındaki mağdur sanıkla buluşarak evden kaçmıştır. Daha sonra mağdurun annesi sanık hakkında yetkili makamlara mağdurun kaçırıldığı hakkında şikayetçi olmuştur. Ancak sanığın mağdurun annesine haber verdiği dosya içeriğinden anlaşıldığından Türk Ceza Kanunu’nun 234/3 hükmü gereği çocuk kaçırma suçundan beraatine karar verilmesi gerekirken mahkumiyetine karar verilmesini Yargıtay hukuka aykırı bulmuştur ve mahkemenin vermiş olduğu kararı bozmuştur.
5) Yargıtay 14. Ceza Dairesi- Karar: 2016/401
Yargıtay’ın bu kararında mağdur kız yurdundan kaçarak sanığın yanına gitmiştir. Sanık hakkında 234/3 hükmü gereği çocuk kaçırma suçundan mahkûm edilmesi gerekirken kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan beraatine karar verilmesini Yargıtay hukuka aykırı bulmuş ve mahkemenin vermiş olduğu kararı bozmuştur.
6) Yargıtay 14. Ceza Dairesi- Karar: 2016/2801
Yargıtay’ın bu kararında 16 yaşındaki mağdur Facebook adlı uygulamadan sanıkla arkadaş olmuştur. Sanık ise mağduru alıkoyarak mağdurun anne-babasına veya yetkili makamlara haber vermeksizin mağdurun rızasıyla cinsel ilişkiye girmiştir. Mağdurun babası tarafından yetkili makamlara sanık hakkında şikâyet başvurusunda bulunulmuş ve sanık hakkında soruşturma yetkili makamlarca başlatılmıştır. Sanık hakkında 234/3 hükmü gereği çocuk kaçırma suçundan mahkûm edilmesi gerekirken kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan beraatine karar verilmesini Yargıtay hukuka aykırı bulmuş ve mahkemenin vermiş olduğu karar bozulmuştur.
7) Yargıtay 8. CD-Karar: 2021/11967
Yargıtay’ın bu kararında devlet hastanesi uzman raporuna göre mağdurun hasta olduğu ve velayeti annesi tarafından 3 gün geç teslim eden sanığın suçu işleme kastı olmadığından ve olayda da zorunluluk hali mevcut olduğundan sanığın beraatine karar verilmesi gerekirken mahkumiyetine karar verilmesini hukuka aykırı bulmuştur ve mahkemenin vermiş olduğu kararın bozulmasına karar verilmiştir.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması ne demektir?
Çocuğun kaçırılması çocuğun mevcut konumundan alınıp failin alanına sokulması anlamına gelir. Çocuğun alıkonulması ise çocuğun failin alanına isteğiyle, rızasıyla girmesi ancak çocuğun failin alanında isteği dışında tutulması anlamına gelir.
Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçunun cezası nedir?
Çocuk kaçırma suçu ve cezası Türk Ceza Kanunu’nun 234.maddesinde aile düzenine karşı suçlar başlığı altında düzenlenmiştir. İlgili kanun hükmüne göre, çocuk kaçırma ve alıkonulma suçunun cezası 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır.
Baba çocuğunu kaçırırsa ne olur?
Velayet hakkına sahip olmayan baba, çocuğu yetkili kişinin bakım ve gözetimi altındayken kaçırırsa çocuk kaçırma suçunu işlemiş olur ve babaya TCK 234 gereği 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası uygulanır.
Eşim çocuğumu kaçırdı ne yapmalıyım?
Eşiniz çocuğunuzu kaçırdıysa, yetkili makamlara örneğin savcılıklara eşiniz hakkında TCK 234 gereğince suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Ayrıca kolluk görevlilerine de bu sorun için gidebilirsiniz.
Çocuk kaçırma suçunda zamanaşımı var mıdır?
Evet, çocuk kaçırma suçunda zamanaşımı vardır. Bu zamanaşımı çocuk kaçırma suçu için 8 yıldır. Bu süre geçtikten sonra herhangi bir dava çocuk kaçırma suçu hakkında açılamayacaktır. Bu suç için ayrıca ceza zamanaşımı da öngörülmüş olup bu süre 10 yıldır, bu süre geçtikten sonra kişiye çocuk kaçırma suçu hakkında herhangi bir ceza verilemez.
Çocuk kaçırılması suçunda uzlaştırma var mı?
Ceza Muhakemesi Kanunu 253.maddesinde hangi suçların uzlaşma kapsamına gireceği açıkça belirlenmiştir. Çocuk kaçırılması suçu da bu kapsamda yer aldığından çocuk kaçırılması suçu da uzlaşmaya tabi olacaktır.
Çocuk kaçırma suçunda hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir mi?
Çocuk kaçırma suçu ve cezası Türk Ceza Kanunu’nun 234.maddesinde aile düzenine karşı suçlar başlığı altında düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu’nun 234.maddesine göre çocuk kaçırma suçunun temel cezası 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır. Çocuk kaçırma suçunda da verilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.
Çocuk kaçırma suçunda erteleme hükmü uygulanabilir mi?
Ceza hukukunda erteleme mahkeme tarafından verilen hapis cezasının cezaevinde gerçekleştirilmesinden vazgeçilmesi anlamına gelir. Çocuk kaçırma suçu sonucunda da verilen hapis cezası hakkında da erteleme kararı verilmesi suçun cezasının alt ve üst sınırı göz önüne alındığında mümkündür.
Velayeti bende olan çocuğumu babası kaçırdı ne yapacağım?
Velayeti annede olan çocuğu babası kaçırdıysa, hemen yetkili makamlara başvurabilirsiniz. Örneğin, savcılıklara veya kolluk güçlerine gidebilir ve gerekli olan süreci başlatabilirsiniz.
Ortak velayet altındaki çocuğun baba veya annesi tarafından kaçırılması halinde ne olur?
Ortak velayet altındaki çocuğun babası ya da annesi tarafından kaçırılması durumunda yetkili makamlara, savcılıklara durum hemen bildirilmelidir. Eğer ki çocuk yurt dışına kaçırılmışsa, Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine dair sözleşme uyarınca yine savcılık makamına başvurulması gerekir. Böylece sözleşmeye taraf olan o ülkeden gerekli işlemlerin yapılması istenebilecektir.
Çocuk kaçırma suçu şikâyete bağlı olan bir suç mudur?
İlgili maddenin 3. Fıkrası hariç şikayete tabi değildir. Şöyle ki çocuk kaçırma suçu kural olarak yetkili makamlarca kendiliğinden yani resen soruşturulabilen bir suçtur. Ancak TCK 234/3’teki çocuğun rızasıyla velisinin ya da vasisinin haberi olmaksızın evden kaçması durumunda rızasıyla bile olsa çocuğun yabancının yanında tutulması ve o yabancının yetkili makamlara ya da aileye haber vermemesi durumunda çocuk kaçırma suçunun cezalandırılması şikayet üzerine gerçekleştirilecektir.
Kaçırılan Narin bulundu mu?
Maalesef Diyarbakır’da kaybolan Narin Güran’ın cansız bedeni bir çuvalın içinde dere yatağında bulunmuştur.
Amcası ise geride bıraktığımız haftalarda tutuklanarak cezaevine gönderilmiştir.
BURAK TEMİZER HUKUK BÜROSU CEZA AVUKATLIĞINA YÖNELİK HUKUKİ HİZMETLERİMİZ
Çocuk kaçırma suçu ile ilgili tüm sorunlarınız ve sorunlarınız için bize ulaşın!
Burak Temizer Hukuk bürosu müvekkillerinin haklarını koruyan ve onlara her konuda destek veren bir hukuk bürosudur. İstanbul’un iyi ceza avukatlarından Burak Temizer Hukuk bürosuna güvenerek çocuk kaçırma suçu hakkındaki tüm yasal haklarınızı gizlilik içinde süratle öğrenin. Sayfamızdaki iletişim bölümünden bizlere ulaşabilirsiniz.
SİTEMİZDEKİ DİĞER MAKALELERE GÖZ ATMAYI DA UNUTMAYIN. ÖRNEĞİN;
Tarihi Eser Kaçakçılığı Suçu Ve Cezası (temizerhukuk.com)
Karşılıksız Çek Düzenleme Suçu (temizerhukuk.com)
Suç Eşyasının Satın Alınması Veya Kabul Edilmesi Suçu TCK Madde 165 (temizerhukuk.com)
NİSANUR CEBECİ
