Vasiyetnamenin açılması, mirasbırakan tarafından hazırlanan vasiyetnamenin, hakim tarafından açılması ve içerisinde barındırdığı hususların açıklanması için gerçekleştirilmektedir. Öte yandan vasiyetnamenin okunması ancak sulh hakimi tarafından gerçekleştirilebilir. Bu sayede mirasbırakanın hayatını kaybetmesinden itibaren vasiyetnamenin açılması davası açılarak, vasiyetnamenin uygulanması sağlanabilecektir. Biz de içeriğimizde bu konunun tüm detaylarından bahsederek sizi bilgilendirmeye çalışacağız.
İçindekiler
Vasiyetname Nedir?
Vasiyetname, bir kişinin ölümünden sonra mal varlığının nasıl paylaşılacağını belirleyen tek taraflı, ölüme bağlı hukuki işlemdir. Vasiyetname nedir? sorusuna en kısa tabiri ile bu şekilde yanıt verebiliriz. Kişi ölümünden sonra vasiyetnamede, mülkiyetine sahip olduğu varlıkların hangi mirasçılara, ne miktarlarda ve hangi şartlar altında devredileceğini belirtir.
Vasiyetname, kişinin ölümünden sonra tereke üzerinde sonuçlarını doğurur. Vasiyetname tek taraflı olarak düzenlenir ve sonuçların doğması için vasiyetnamede adı geçen tarafa beyanın ulaşmasına ya da karşı tarafın kabulüne gerek yoktur.
Miras Hukuku alanında daha fazla bilgi almak ve aklınıza takılan soruların yanıtlarını bulmak isterseniz, kategorimize göz atabilirsiniz.
Vasiyetnamenin Açılması (Okunması) Nedir?
Mirasbırakanın ölümünden sonra bulunan vasiyetnamenin Sulh Hukuk Mahkemesi’ne teslim edilmesi gereklidir. Vasiyetname geçerli olup olmadığına bakılmaksızın mahkeme tarafından incelenir ve gerekli koruma tedbirleri alınır.
Vasiyetnamenin geçerliliği ile ilgili inceleme başlatılmadan önce miras bırakanın yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından bir ay içinde vasiyetnamenin açılması ve ilgili taraflara tebliğ edilmesi gerekir. Bu süreçte, bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer vasiyetnamenin açılmasına katılmak üzere çağrılır. Vasiyetnamenin geçerliliğine itiraz eden mirasçılar varsa vasiyetnamenin iptali için dava açılabilir.
Türk Medeni Kanunu’nun 596. maddesinde ise vasiyetnamenin açılması süreci şu şekilde ifade edilmiştir: Vasiyetnamenin geçerliliğine bakılmaksızın, teslim edilmesinden itibaren olmak üzere 1 ay içerisinde mirasbırakanın yerleşim yeri sulh hakimi tarafından vasiyetname açılır ve ilgili olanlara okunur.
Vasiyetname Süreci
Vasiyetname, mirasbırakan tarafından hazırlandıktan sonra Sulh Hukuk Mahkemesi’ne teslim edilmesi gerekir. Bu şekilde mirasbırakanın ölümünden sonra sulh hakimi tarafından vasiyetname açılacak ve ilgilere süreç hakkında bilgilendirme yapılacaktır. Vasiyetnamenin açılması ve kesinleşmesi süreci ise şu şekilde ilerlemektedir.
Vasiyetnamenin Hazırlanması
Mirasbırakan tarafından hazırlanan vasiyetname, mirasbırakanın mal paylaşımı ile ilgili isteklerini ortaya koyduğu bir belgedir. Tabii ki bu belgenin hazırlanma süreci farklı şekillerde gerçekleştirilebilir. Bunlar resmi vasiyetname, yazılı vasiyetname ve sözlü vasiyetname olarak ele alınabilir.
1. Resmi Vasiyetname
Resmi vasiyetname Türk Medeni Kanunu madde 532’de ele alınmıştır. Vasiyetnamenin geçerliliği belirli sıkı şekil şartlarına bağlanmıştır. Resmi vasiyetname, iki tanığın huzurunda düzenlenir ve vasiyetnameyi düzenleme yetkisine sahip olan resmi kişi, Sulh hakimi, noter veya yasal olarak yetkilendirilmiş diğer bir görevli olabilir.
2. Yazılı Vasiyetname
El yazılı vasiyetname Türk Medeni Kanunu madde 538’de ele alınmıştır. El yazılı vasiyetname, bir kişinin kendi el yazısıyla hazırladığı ve vefatından sonra mal varlığının nasıl paylaşılacağına dair son arzularını belirttiği resmi bir belgedir.
Vasiyetçinin el yazısıyla yazılması zorunlu olan bu metinde, tarih ve imza da vasiyetnamenin bir parçası olarak yer almalıdır. Bu uygulama, vasiyetnamenin başkaları tarafından değiştirilmesini önlemek amacıyla yapılmaktadır. Vasiyetçi, bu tür bir vasiyetnameyi kendi el yazısıyla yazmalı, tarih atmalı ve imzalamalıdır. Aksi halde şekil şartlarına uyulmamış olur ve bu durumda vasiyetname şekil eksikliğinden dolayı geçersiz hale gelir.
3. Sözlü Vasiyetname
Sözlü vasiyetname, Türk Medeni Kanunu madde 539’da düzenleme alanı bulmuştur. Sözlü vasiyetname, ancak olağanüstü durumlarda düzenlenebilir.
Vasiyetnamenin Teslim Edilmesi
Vasiyetnamenin okunması ya da açılması olarak ifade edilen süreç, mirasbırakan tarafından hazırlanan ve hakime teslim edilen vasiyetnamenin açılması, vasiyetname içeriğinin okunması ve ilgilere tebliğ edilmesidir. Vasiyetnamenin teslimi için görevlendirilen kişi ya da vasiyetnameyi elinde bulunduran kişi, mirasbırakanın ölümünün ardından vasiyetnameyi sulh hukuk hakimine teslim etmek zorundadır.
Bazen vasiyetname görevli olmayan kişilerde de olabilir. Bu kişiler de mirasbırakanın ölümünün ardından vasiyetnameyi sulh hukuk hakimine teslim etmesi gerekir. Aksi durumda pek çok hukuki sorumluluk ortaya çıkabilmektedir.
Vasiyetnamenin Açılması Süresi
Türk Medeni Kanunu’nun 596. maddesinde vasiyetnamenin açılması ile ilgili bir süreden bahsedilmiştir. Bu süre, 1 ay olarak ifade edilmektedir. Vasiyetnamenin geçerli olup olmadığına dikkat edilmeden, teslim edildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde sulh hakimi tarafından açılır. Mirasbırakanın yerleşim yeri mahkemesinde sulh hakimi tarafından açılacak olan vasiyetname, ilgilere okunarak tebliğ edilir.
Vasiyetnameye itiraz da gerçekleştirilebilir. Bu itiraz, vasiyetnamenin geçersiz olduğunu gösteren şartların gerçekleşmesi halinde yapılabilir. Vasiyetnameye itiraz süresi ve geçerlilik şartları isimli içeriğimizden tüm süreç hakkında daha detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.
Vasiyetnamenin Açılması Yargıtay Kararları
- Hukuk Dairesi 2016/20312 E., 2016/13657 K.
“İçtihat Metni”
Mahkemesi: Sulh Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki vasiyetnamenin açılması davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, vasiyetnamenin açılıp okunmasına yer olmadığına yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde mirasçı … tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Yargıtay Kararı:
Davada; müteveffa …’ye ait … Noterliği’nin 4107 yevmiye sayılı ve 08/06/2001 tarihli resmi vasiyetnamesinin açılıp okunması talep edilmiş; mahkemece vasiyete konu taşınmazın maliye hazinesi adına kayıtlı olduğu, 6831 sayılı yasanın 2/b maddesi uyarınca işlem görmesi gerektiği ve yapılacak herhangi bir işlem olmadığı gerekçesiyle vasiyetnamenin açılıp okunmasına yer olmadığına karar verilmiş; hüküm mirasçı … tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, vasiyetnamenin açılması istemine ilişkindir.
- Vasiyetnamenin açılması; vasiyetname ile ilgili işlemlerden biri olup; vasiyetnamede bulunan tasarrufların içeriğinin anlaşılabilmesi ancak vasiyetnamenin açılması ile mümkündür.
TMK’nın 596.maddesinde vasiyetnamenin mirasbırakının yerleşim yeri sulh hakimi tarafından açılıp, ilgililere okunacağı, 597.maddesinde de, mirasta hak sahibi olanların her birine gideri terekeye ait olmak üzere vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneğinin tebliğ edileceği hükme bağlanmıştır.
Bu bağlamda mirasbırakanın ölümünden sonra ele geçen vasiyetnamenin sulh hukuk mahkemesine teslimi zorunludur. Vasiyetname geçersiz bile olsa Sulh Hukuk Mahkemesine teslim edilmelidir. Vasiyetnameyi teslim alan sulh hukuk hakimi; teslim edilen vasiyetnameyi derhal incelemek; gerekli koruma tedbirlerini derhal almakla yükümlüdür.
Vasiyetname, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın tesliminden başlayarak bir ay içinde mirasbırakanın yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesi Hakimi tarafından açılır ve ilgililere tebliğ olunur. Bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer vasiyetnamenin açılması sırasında diledikleri takdirde hazır bulunmak üzere çağrılır. Miras bırakanın sonradan ortaya çıkan vasiyetnameleri için de aynı işlemler yapılır.
Sulh hakiminin görevi, vasiyetnameyi belirlenen günde açarak, açılıp okunduğunu tutanağa geçirilmesini ve tutanağın altının hazır bulunanlar tarafından imzalanmasını sağlamak ve böylece açılma ve okunma işleminin tespitine karar vermektir.
Vasiyetname ile ilgili olan çekişmeler ait olduğu mahkemede ayrıca dava konusu olacağından vasiyetnamenin açılmasına engel oluşturmaz. Vasiyetnamenin itiraza uğramadığının tespitine vasiyetnamenin açılması davasına bakan mahkeme değil vasiyetnamenin tenfizine bakan mahkeme tarafından karar verilir.
Hal böyle olunca; mahkemece dava konusu vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tutanağa geçirilmesi, tutanağın hazır bulunanlar tarafından imzalanması sağlamak ve okunma işleminin tespitine karar verilmesi gerekirken; mahkemece yapılacak bir işlem olmadığından vasiyetnamenin açılıp okunmasına yer olmadığına karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
- Vasiyetnamenin açılması işleminde vasiyetnamenin örneğini ilgililere tebliğ etmek, mirasçılara istekleri halinde bir mirasçılık belgesi vermek ve terekeye dahil malları yasal mirasçılara geçici olarak teslim etmek yahut resmi yönetimi emretmek gerekmektedir.
Somut olayda; mahkemece vasiyetnamenin okunmasına karar verilmiş ise de; tüm mirasçılara TMK 595,596 ve 597. madde hükümleri gereğince vasiyetnamenin açılması sırasında diledikleri takdirde hazır bulunmak üzere vasiyetname ekli tebligatların tebliğ edildiğine ilişkin belge bulunmadığı gibi, duruşma sırasında da vasiyetnamenin tebliğ edildiğine ilişkin ifadenin tutanaklarda yer almadığı anlaşıldığından, tüm mirasçılara vasiyetnamenin tebliğ edilmeden eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş ve bu husus bozmayı gerektirmiştir.
- Sonuç:
Yukarıda (1) ve (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/III-2 maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 30/11/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Sıkça Sorulan Sorular
Resmi Vasiyetname Nasıl Açılır?
Vasiyetname düzenleyen kişinin vefatının ardından, noterde kayıtlı olan vasiyetname Sulh Hukuk Mahkemesine iletilir. Mahkeme hakimi, miras bırakanın yasal mirasçılarına ve vasiyetnamede adı geçen atanmış mirasçılara duruşma gününü içeren tebligat gönderir. Vasiyetname hakim tarafından açılır, okunur ve incelenir. Vasiyetnamenin açılması sonucu olarak vasiyetnamenin iptali için kanunda öngörülen süre işlemeye başlar.
Vasiyetnamenin İptali Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Vasiyetnamenin iptali davalarında görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetki bakımından ise miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesi yetkili kılınmıştır.
Vasiyetnamenin Açılmasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Vasiyetnamenin açılmasında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesİ iken yetkili mahkeme ise vasiyetçinin son yerleşim yeri mahkemesidir.
Vasiyetnamenin Tenfizi Nedir?
Vasiyetnamenin tenfizi, bir kişinin vasiyetnamesinde belirttiği isteklerin yerine getirilmesi için açılan hukuki süreci ifade eder. Bu süreç, vasiyetnamenin açılıp itiraza uğramadığı veya yapılan itirazların sonuçsuz kaldığının tespit edilmesini içerir.
El Yazılı Vasiyetnameye İmzadan Sonra Ekleme Yaparsam Geçerli Olur Mu?
İmza, vasiyetnamenin son satırının altında yer almalı. İmzadan sonra yapılan eklemelerin bir geçerliliği olmayacaktır fakat ekleme yapıldıktan sonra eklemelerin altına imza atılırsa söz konusu eklemeler de geçerli olacaktır.
Vasiyetçi Birden Fazla El Yazılı Vasiyetname Düzenledi İse Hangisi Geçerli Olur?
Tarih şartı bu gibi durumlarda hangisinin geçerli olacağı tartışmasına yer vermemek içindir. Sonraki tarihli vasiyetname geçerli olacaktır. Çünkü vasiyetnameyi düzenleyen kişi yeni bir vasiyetname düzenleme ile önceki tarihli vasiyetnameden dönmüş olacaktır.
Mirasbırakan, vasiyetname için kanunda öngörülen şekillerden birine uymak suretiyle yeni bir vasiyetname yaparak önceki vasiyetnameden her zaman dönebilir. Vasiyetnamenin tamamından veya bir kısmından dönülebilir. (TMK m. 542)
El Yazılı Vasiyetnamede Birkaç Tasarrufun Üstü Çizilmiş Yahut Karalanmış İse Vasiyetname Bütünüyle Geçersiz Mi Olacaktır?
Hayır, üstü çizilen cümleler geçersiz olacaktır. Geriye kalan satırlar hüküm ve sonuçlarını doğuracaktır.
Vasiyetçi, Vasiyetnameyi El Yazısıyla Değil Makine İle Düzenlerse Vasiyetnamenin Akıbeti Ne Olacaktır?
El yazılı vasiyetnamenin şartlarından birisi vasiyetnamenin baştan sona el yazısı ile yazılmış olmasıdır. Vasiyetçi makine aracılığıyla bir düzenlemede bulunursa iptal sebebi olarak karşımıza çıkacaktır.
Ölüm Tehlikesi İçindeyken Sözlü Vasiyetnamede Bulundum Fakat Bu Tehlike Ortadan Kalktı. Vasiyetnamenin Akıbeti Ne Olacaktır?
Sözlü vasiyetname, kanunda sayılan olağanüstü hallerde yapılabilir fakat bu haller ortadan kalkabilir. Ve sözlü olarak vasiyette bulunan kişi hala hayatta ise sözlü vasiyet hükmü de ortadan kalkar. Mirasbırakan için sonradan diğer şekillerde vasiyetname yapma olanağı doğarsa, bu tarihin üzerinden bir ay geçince sözlü vasiyet hükümden düşer. (TMK m.541)
Okuma Yazma Bilmiyorum, Vasiyetnameyi Oğluma Yazdırabilir Miyim?
Kişi son istek ve arzularını başka birine söyleyerek başkasının el yazısı ile vasiyetname yapamaz. El yazılı vasiyetnamede kişi, son dileklerini kendi el yazısıyla kağıda dökmeli, altına imzasını atmalı ve kesinlikle tarih eklemelidir. Okuma yazma bilmeyen vasiyetçi, resmi vasiyetname yoluna başvurmalıdır.
Madde 535- Mirasbırakan vasiyetnameyi bizzat okuyamaz veya imzalayamazsa, memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde ona okur ve bunun üzerine mirasbırakan vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan eder.
Bu durumda tanıklar, hem mirasbırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini; hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından mirasbırakana okunduğunu ve onun vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.
Türk Medeni Kanunu madde 535, mirasbırakan tarafından okunmaksızın ve imzalanmaksızın vasiyetname düzenleme alanı vermiştir.
Resmi Vasiyetnamede Tanıklardan Sadece Birinin İmzası Varsa Ne Yapabilirim?
Tanıklardan sadece birinin imzasının bulunması şekil eksikliğidir ve iptal sebebi olarak ileri sürülebilir.
Vasiyetname Konusunda Hukuki Yardım Almanın Önemi, Miras Hukuku Avukatı, Miras Avukatı
Vasiyetnamenin açılması ile vasiyetname ile ilgili yaşadığınız hukuki sorunlarda Burak Temizer Hukuk Büromuzun deneyimli İstanbul miras avukatı kadrosundan destek alabilirsiniz.
Makalemizde değinmiş olduğumuz konularda hukuki yardım almanın önemi çok büyüktür. Kişilerin size zorla vasiyetname yazdırması durumunda veya mirasçı olarak veya vasiyetnamede belirtilen kişi olarak karşılaşacağınız sorunlarda hukuki yardım almak sizi en hızlı ve etkili şekilde sonuç almaya götürecektir. Resmi vasiyetname ve diğer vasiyetname türlerinde hukuki yardımın ne kadar önemli olduğu belli durmaktadır.
Kişiler uzmanlara danışarak yapacağı vasiyet işlemlerinde en etkili ve hızlı çözüm yollarıyla buluşmaktadırlar. Vasiyet konusu miras hukuku alanındadır ve miras avukatlığı niş bir alan olup miras hukuku alanında çalışan avukatlar bu konuda uzmanlaşmakta ve müvekkillerinin taleplerine doğru ve çabuk şekilde cevaplar verebilmektedir. Miras hukuku alanında deneyim sahibi olan ofisimize miras avukatlığı için her zaman ulaşabilirsiniz.
