Uyuşturucuya Özendirme Suçu | TCK 190/2

Türk Ceza Kanunu, uyuşturucu ile ilgili suçları oldukça geniş kapsamlı şekilde düzenlemiştir. Bu suç tiplerinden biri de TCK m.190/2’de yer alan “uyuşturucuya özendirme” suçudur. Uyuşturucu satışı veya kişisel kullanımının dışında, toplumu bu fiillere teşvik eden, özellikle gençleri uyuşturucuya yönlendirme ihtimali bulunan davranışlar da kanun koyucu tarafından suç kabul edilmiştir.

Günümüzde özellikle sosyal medya, konserler, televizyon programları, şarkılar ve diğer sanatsal faaliyetler aracılığıyla yapılan açıklamalar bu suç bakımından sık sık gündeme gelmektedir. Çünkü geniş kitlelere ulaşma imkânı, özendirme fiilinin aleniyet unsurunu doğrudan karşılamaktadır.

Bu yazıda, uyuşturucuya özendirme suçunun unsurları, cezaları, Yargıtay uygulamaları ve diğer uyuşturucu suçlarından farkları detaylı biçimde incelenecektir.

Uyuşturucuya Özendirme Suçu Nedir?

Uyuşturucuya özendirme suçu, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını teşvik eden, öven, zararsız veya cazip gösteren davranışlar ile ortaya çıkar. Kanun koyucu, bu fiili toplum sağlığını tehdit eden bir hareket olarak görmüş ve doğrudan cezai yaptırıma bağlamıştır.

Burada suçun odak noktası, kullanıcı ya da satıcı olmak değil, toplumdaki diğer bireyleri bu davranışa yönlendirmektir. Yani amaç, “başkasının uyuşturucu kullanmasını istemek, teşvik etmek ya da bu fiili normalleştirmektir.”

Örneğin:

• Sosyal medyada “Uyuşturucu çok keyifli, deneyin” şeklinde paylaşım yapmak,

• Şarkı veya video kliplerde uyuşturucuyu özgürlük ve mutluluk kaynağı olarak sunmak,

• Kalabalık ortamda uyuşturucuyu zararsız gibi göstermek,

bu suç kapsamında değerlendirilebilir.

Uyuşturucuya Özendirme Suçunun Cezası

TCK m.190/2’ye göre uyuşturucuya özendirme suçunun cezası nedir?

• Hapis cezası: 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Bu alt ve üst sınır, Türk Ceza Kanunu’nda yer alan birçok suç tipine göre oldukça yüksektir.

• Adlî para cezası: 1000 günden 10.000 güne kadar adlî para cezası verilir.

Buradaki “gün” kavramı, her gün için belirlenen miktarın çarpılmasıyla hesaplanır. Hakim, failin ekonomik ve sosyal durumunu dikkate alarak günlük miktarı 20 TL ile 100 TL arasında takdir edebilir. Örneğin günlük miktarın 50 TL olarak belirlendiği bir durumda, 1000 gün adlî para cezası 50.000 TL; 10.000 gün ise 500.000 TL olacaktır.

Bu nedenle, cezanın parasal karşılığı failin ekonomik durumuna göre değişmekte, bazı hallerde çok yüksek meblağlara ulaşabilmektedir.

Ayrıca bu suçta hapis cezası ve adlî para cezası birlikte uygulanır. Hakim yalnızca birini seçemez; her ikisi birden verilir. Bu durum, uyuşturucuya özendirme suçunun ne denli ciddi kabul edildiğini ve caydırıcılığın yüksek tutulmak istendiğini göstermektedir.

Örnek:

• Bir sanatçının konserinde uyuşturucuyu öven sözler söylemesi,

• Bir sosyal medya fenomeninin uyuşturucuyu eğlenceli ve zararsızmış gibi gösteren içerik paylaşması,

mahkeme tarafından TCK 190/2 kapsamında değerlendirilirse, bu kişiler hem uzun süreli hapis cezası hem de yüksek miktarda adlî para cezasıyla karşı karşıya kalabilir.

Uyuşturucuya Özendirme Suçunun Nitelikli Hâli

Kanun koyucu, bazı kişilerin toplum üzerinde daha fazla etki gücü olduğunun bilincindedir. Özellikle sağlık meslek mensuplarının uyuşturucuya ilişkin sözleri ve davranışları, toplumda daha güvenilir kabul edilir. Bu nedenle eczacı, hekim, diş hekimi gibi meslek mensuplarının bu fiili işlemesi hâlinde ceza yarı oranında artırılır (TCK m.190/3).

Örneğin:

• Bir doktorun hastalarına uyuşturucunun zararsız olduğunu söylemesi,

• Bir eczacının uyuşturucu kullanımını övücü şekilde açıklama yapması,

sıradan bir kişinin fiiline göre çok daha tehlikeli kabul edilir. Çünkü bu kişiler toplumda güven duyulan, bilgisine inanılan kişilerdir.

Bu durumda, 5–10 yıl olan hapis cezası 7 yıl 6 aydan 15 yıla kadar çıkabilir. Aynı şekilde adlî para cezası da yarı oranında artırılarak uygulanır.

Uyuşturucuya Özendirme Suçu Nasıl Oluşur? Unsurları Nelerdir?

Uyuşturucuya özendirme suçunun oluşabilmesi için üç temel unsurun bir arada bulunması gerekir: aleniyet, özendirme davranışı ve kast. Bu unsurlar gerçekleşmediği takdirde suçun oluştuğundan söz edilemez.

1. Aleniyet Şartı

   • Suçun oluşması için fiilin alenî olması gerekir. Yani davranış, yalnızca dar bir çevreye değil, geniş bir topluluğa ulaşabilecek nitelikte olmalıdır.

   • Sosyal medya paylaşımları, özellikle “herkese açık” profillerde yapılan gönderiler, aleniyetin en çok tartışıldığı alanlardandır.

   • Konserler, televizyon yayınları, mitingler, kalabalık etkinlikler de aleniyet için tipik örneklerdir.

   • Buna karşılık, iki arkadaş arasındaki sohbet veya kapalı WhatsApp gruplarında yazılan mesajlar genellikle aleniyet oluşturmaz.

   • Yargıtay kararlarında da, “herkesin görebileceği ortam” şartı aranmış ve dar çevreyle sınırlı ifadeler özendirme kapsamında sayılmamıştır.

2. Özendirme Davranışı

   • Özendirme; uyuşturucu kullanımını teşvik eden, cazip gösteren, zararsızmış gibi sunan veya olumlu bir eylemmiş gibi aktaran davranışlardır.

   • Örneğin:

     •  “Sizi rahatlatır, özgürleştirir” gibi sözler,    **(hukuken anlaşılması için örnek cümledir) (uyuşturucudan uzak durun)

     • Uyuşturucu kullanımını normalleştiren şarkı sözleri veya klipler,

     • Gençleri doğrudan denemeye yönlendiren içerikler.

   • Buna karşılık:

     • Uyuşturucunun zararlarını açıklamak,

     • Onu toplumsal bir problem olarak ele almak,

     • Bağımlılığın kötü sonuçlarını göstermek amacıyla sahneye koymak, özendirme suçu sayılmaz.

   • Yani övgü ve teşvik var ise suç vardır; tasvir veya eleştiri varsa suç oluşmaz.

3. Kast Unsuru

   • Bu suç yalnızca kasten işlenebilir. Failin amacı, gerçekten uyuşturucu kullanımına yöneltmek olmalıdır.

   • Failin kastı yoksa, yani paylaşımın amacı uyuşturucunun zararlarını göstermek veya bağımlılığı eleştirmekse, özendirme suçu oluşmaz.

   • Taksirle işlenemez. Yani “yanlışlıkla özendirdim” ya da “farkında olmadan teşvik ettim” gibi ihtimaller hukuken kabul edilmez.

   • Yargıtay uygulamasında da kastın varlığı özellikle aranmakta, kast yoksa mahkûmiyet bozulmaktadır.

Sosyal Medyada Uyuşturucuya Özendirme Suçu

Günümüzde uyuşturucuya özendirme suçunun en çok tartışıldığı alanlardan biri sosyal medyadır. Çünkü sosyal medya, milyonlara ulaşabilen paylaşımlara imkân tanır ve bu nedenle aleniyet unsuru çoğu zaman doğrudan gerçekleşmiş sayılır.

Ancak unutulmamalıdır ki, her paylaşım özendirme suçu oluşturmaz. Burada önemli olan, içeriğin gerçekten uyuşturucu kullanımını teşvik edici veya cazip gösterici bir nitelik taşımasıdır. Yalnızca uyuşturucuya dair bir fotoğraf paylaşmak, tek başına suç için yeterli olmayabilir. İçeriğin özendirici olduğuna dair açık işaretler bulunmalıdır.

Örneğin:

• Bir fenomenin, uyuşturucuyu “mutluluk kaynağı” gibi sunması, *(hukuken anlaşılması için örnek cümledir) (uyuşturucudan uzak durun)

• “Deneyin, zararı yoktur” şeklinde ifadeler kullanması,  *(hukuken anlaşılması için örnek cümledir) (uyuşturucudan uzak durun)

• Takipçilerini doğrudan denemeye yönlendiren yorumlar yapması,

bu suç kapsamında değerlendirilebilir.

Buna karşılık, uyuşturucunun zararlarını anlatan, bağımlılıkla mücadeleye dikkat çeken veya sadece belgesel amaçlı içerikler özendirme suçuna girmez. Yargıtay kararlarında da bu ayrım özellikle vurgulanmakta, “herkesin görebileceği ortamda, uyuşturucuyu övücü nitelikte sözler” aranmakta, sırf tasvirin yeterli olmadığı belirtilmektedir.

Sonuç olarak, sosyal medyada yapılan paylaşımlar her ne kadar geniş kitlelere ulaşsa da, cezalandırılabilmesi için özendirici kastın ve teşvik edici içeriğin varlığı şarttır.

Şarkı, Klip ve Film/Dizilerde Uyuşturucuya Özendirme Suçu

Uyuşturucuya özendirme suçu, yalnızca sosyal medya veya günlük hayatla sınırlı değildir. Sanat eserleri de bu suçun tartışıldığı alanlardan biridir. Ancak şunu vurgulamak gerekir ki, sanat eserlerinde uyuşturucuya yer verilmesi tek başına özendirme suçunu oluşturmaz. Burada dikkat edilmesi gereken, eserin uyuşturucuyu nasıl sunduğu ve izleyiciye hangi mesajı verdiğidir.

• Uyuşturucunun zararlarını anlatan bir film veya belgesel, özendirme suçu kapsamında değildir. Bu eserler topluma olumsuz sonuçları göstermek amacıyla hazırlanmış sayılır.

• Uyuşturucuyu öven, cazip veya zararsız gibi gösteren şarkı sözleri, özellikle gençlere hitap eden kliplerde daha tehlikeli kabul edilir. Örneğin bir sanatçının şarkısında “özgürlüğün sembolü”, “hayata renk katan bir deneyim” gibi ifadeler kullanması, özendirme kapsamında değerlendirilebilir.

• Dizilerde ve filmlerde kullanılan sahneler ise somut olayın bağlamına göre incelenir. Eğer sahne, uyuşturucunun kötü sonuçlarını göstermek için kurgulanmışsa özendirme sayılmaz. Ancak sahne, uyuşturucu kullanımını özendirici, eğlenceli ya da normal bir davranış gibi yansıtıyorsa suç söz konusu olabilir.

Yargıtay uygulamasında da bu ayrım öne çıkar: Eserin veya ifadenin toplam mesajına bakılır. Yani yalnızca birkaç saniyelik sahneye değil, eserin bütünüyle verdiği mesajın toplumsal etkisine göre değerlendirme yapılır.

Özetle, sanat özgürlüğü sınırsız değildir. Uyuşturucu övgüyle veya üstü kapalı imasal övgüyle iyi bir şey gibi sunuluyorsa bu, TCK m.190/2 kapsamında suç oluşturur.

Uyuşturucuya Özendirme Suçu Yargıtay Kararları

-Yargıtay 8. Ceza Dairesi – 2024/18114 E., 2025/1155 K.

Karar Metni:
“Dava dosyası kapsamına göre; sanığın kullanmış olduğu twitter adlı sosyal paylaşım sitesinden uyuşturucu madde kullanmaya özendirici nitelikte paylaşım yaptığı olayına ilişkin olarak;
Yargılama sürecindeki işlemlerin kanuna uygun olarak yapıldığı, aşamalarda ileri sürülen iddia ve savunmaların toplanan tüm delillerle birlikte gerekçeli kararda gösterilip tartışıldığı, vicdanî kanaatin dosya içindeki belge ve bilgilerle uyumlu olarak kesin verilere dayandırıldığı, eylemin sanık tarafından gerçekleştirildiğinin saptandığı, eyleme uyan suç tipi ile yaptırımların doğru biçimde belirlendiği, sanığın sosyal medya paylaşımları ile muhataplarını uyuşturucu maddeye karşı olumlu duygular uyandırarak, uyuşturucuyu kullanmaya ilişkin alenen özendirmesinin söz konusu olduğu anlaşıldığından; kararda hukuka aykırılık bulunmamıştır.”

Avukat Yorumu:
Bu kararda Yargıtay, sanığın Twitter üzerinden yaptığı paylaşımların yalnızca sıradan bir ifade veya tasvir olmadığını, doğrudan uyuşturucuya karşı olumlu duygular uyandırdığını vurguluyor. Yani burada aleniyet unsuru (Twitter herkese açık bir mecra olduğu için) ve özendirme kastı birlikte gerçekleşmiş. Dolayısıyla mahkemenin verdiği mahkûmiyet kararında hukuka aykırılık bulunmadığına hükmediliyor. Bu karar, sosyal medyada yapılan paylaşımların nasıl doğrudan delil olabileceğini gösteriyor.

---

-Yargıtay 8. Ceza Dairesi – 2024/13314 E., 2024/3730 K.

Karar Metni:
“Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını özendirme suçunun, 5237 sayılı Kanun’un 190 ıncı maddesinde düzenlenmiştir. Somut olaya uygulama imkanı bulunan söz konusu maddenin ikinci fıkrasına göre uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını özendirme suçunun oluşması için özendirme eylemini yapan kişinin bu eylemini alenen veya bu nitelikte yayın yapmak suretiyle gerçekleştirmesi gerekmektedir.

Somut olayda ise sanığın, daha önceden tanıdığı, mahalleden arkadaşları olan mağdurların yanında uyuşturucu madde kullandığı ancak, onlara bu maddeyi kullanmaları yönünde teşvik edici nitelikte sözler söylemediği, sanığın, arkadaşları olan mağdurlara, kendisinin kullandığı uyuşturucu maddenin kendisine bir zararı olmadığını söylemesi eyleminde teşvik unsurunun oluşmadığı, sanığın bu eyleminin yayın yapmak suretiyle de gerçekleştirmediği, bu sebeple uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını özendirme suçunun unsurlarının oluşmadığının anlaşılması karşısında, sanığın atılı suçtan beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi hukuka aykırı bulunmuştur.”

Avukat Yorumu:
Bu kararda Yargıtay, “özendirme” ile “tasvir” arasındaki farkı net şekilde ortaya koyuyor. Sanık arkadaşlarının yanında uyuşturucu kullanmış ve “bana bir şey olmuyor” demiş. Ancak bu sözler, onları doğrudan teşvik etmediği için özendirme suçunun unsurları oluşmamış kabul edilmiş. Ayrıca bu eylem aleni de yapılmamış, yalnızca dar bir arkadaş çevresinde kalmış. Dolayısıyla beraat kararı verilmesi gerekirken mahkûmiyet verilmesi hukuka aykırı bulunmuş. Bu karar, özendirmenin mutlaka teşvik edici bir niteliğe sahip olması gerektiğini net biçimde gösteriyor.

---

-Yargıtay 8. Ceza Dairesi – 2024/18208 E., 2025/1173 K.

Karar Metni:
“Dava dosyası kapsamına göre; sanığın kullandığı Twitter adlı sosyal paylaşım sitesinden uyuşturucu madde kullanmaya özendirici nitelikte paylaşım yaptığı olayına ilişkin olarak;
Sanığın kullandığı sabit olan twitter hesabından yaptığı;

17.06.2020 tarihli paylaşımında: “cennetten kenevir mi topluyon”
31.07.2020 tarihli paylaşımlarda: “her gün uyuşturucu kullanıyom daha badaha bağımlılığını görmedim”
27.10.2020 tarihli paylaşımında:”extacy lyrica kombosunda neler görüyorum bi bilsen admin”
11.11.2020 tarihli paylaşımında: “Atatürk skunk mi içiyordu acaba”
30.11.2020 tarihlinde “hala covid olmayanlar sırrı ne? paylaşımına “skunk” yorumunu yapması,
15.12.2020 tarihli paylaşımında: “ulusal egemenlik ve metamfetamin bayramı”
16.01.2021 tarihli paylaşımında: ” torbacılıkta çok iyi para var nerden biliyon diye sormayın”
23.05.2021 tarihli paylaşımında: ” amirim ümmet için kokain satıyordun ya”
25.05.2021 tarihli paylaşımında: “badem bıyıklılar bile kokain çekiyo”

şeklindeki paylaşımlarının uyuşturucu madde tüketimine, kenevir bitkisine, uyuşturucu haplara, uyuşturucu maddenin nasıl tüketileceğine ve uyuşturucu madde tüketimi ile ilgili sempati duygusu oluşturabilecek hususlara yer verildiği anlaşılmakla, uyuşturucu madde kullanmaya özendirme suçundan zincirleme suç hükümleri uygulanarak mahkumiyetine karar verilmesi gerekirken beraat kararı verilmesi hukuka aykırı bulunmuştur.”

Avukat Yorumu:
Bu karar, özendirme suçunun en net örneklerinden biridir. Sanığın Twitter hesabından yaptığı paylaşımlar tek tek incelenmiş ve bunların uyuşturucuyu öven, normalleştiren, mizahi dille cazip gösteren ifadeler olduğu belirlenmiş. Yargıtay, burada tek bir paylaşımı değil, birden fazla paylaşımı dikkate alarak zincirleme suç hükümlerini uygulamak gerektiğini vurgulamış. Yani süreklilik arz eden özendirici paylaşımlar, cezayı ağırlaştırıcı etkiye sahiptir. Bu karar, özellikle sosyal medyada “espri yaptım” savunmasının ne kadar zayıf olduğunu da ortaya koyuyor.

---

-Yargıtay 10. Ceza Dairesi – 2021/4520 E., 2024/732 K.

Karar Metni:
“İncelenen tüm dosya kapsamına göre; sanığın “facebook” ve “ınstagram” isimli sosyal paylaşım sitelerine koyduğu fotoğraf ve video içeriklerinin özendirici nitelikte olduğunu kesin olarak kabul etmek olanaklı olmadığı gibi, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendirme kastı ile hareket ederek sosyal paylaşım sitesinde yer verdiğine dair her türlü şüpheden uzak yeterli delil bulunmadığından unsurları oluşmayan suçtan beraati yerine, mahkûmiyetine karar verilmesi, nedeniyle hukuka aykırılık görülmüştür.”

Avukat Yorumu:
Bu karar, özendirme suçunda en kritik ilkelerden biri olan “şüpheden sanık yararlanır” kuralını hatırlatıyor. Fotoğraf ve video içeriklerinin özendirici nitelikte olduğunun kesin kabulü mümkün değilse, yani kast net bir şekilde ortaya konulamıyorsa, mahkûmiyet verilemez. Yargıtay burada, özendirme suçunun oluşabilmesi için kesin delillerin bulunması gerektiğini bir kez daha vurguluyor.

****Yukarıdaki tüm kararlar https://karararama.yargitay.gov.tr/# sitesinden birebir alınmış olup kararlar halka açık olarak yayınlanmıştır, tarafımızca da hukuki bilgilendirme kastıyla makalede aynen yer verilmiştir****

Uyuşturucuya Özendirme Suçunda Görevli Mahkeme

Uyuşturucuya özendirme suçu (TCK m.190/2) bakımından görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir. Bu suçun yargılaması, ceza yargısında asliye ceza mahkemelerinin görev alanına girmektedir. Suçun niteliği gereği ağır ceza mahkemesi değil, asliye ceza mahkemesi görevlidir.

---

Uyuşturucuya Özendirme Suçunda Zamanaşımı

TCK m.190/2 kapsamında uyuşturucuya özendirme suçunda dava zamanaşımı süreleri, Ceza Kanunu’nun 66. maddesine göre belirlenir.

• Temel şekil: 8 yıl (TCK m.66/1-e)

• Nitelikli hâller (örneğin hekim, eczacı gibi sağlık meslek mensupları tarafından işlenmesi): 15 yıl (TCK m.66/1-d)

Zamanaşımı süresi, suçun işlendiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Ancak soruşturma veya kovuşturma işlemleri gibi zamanaşımını kesen nedenler bu süreyi uzatabilir.

Uyuşturucuya Özendirme Suçu ve Uyuşturucu Kullanma Suçu Farkı

Uyuşturucuya özendirme suçu ile uyuşturucu kullanma suçu, uygulamada sıkça karıştırılan ama hukuken birbirinden tamamen farklı olan iki suç tipidir.

• TCK 191 (Uyuşturucu Kullanma / Bulundurma): Bu suç yalnızca kişinin kendi kullanımı için uyuşturucu maddeyi bulundurması veya kullanması hâlinde oluşur. Burada fail, başkalarını ilgilendirmeden sadece kendi fiilinden sorumludur. Daha ayrıntılı bilgi için bkz. Uyuşturucu kullanma suçu makalemiz

• TCK 190/2 (Uyuşturucuya Özendirme): Bu suç ise başkalarını uyuşturucu kullanmaya teşvik etmeye yöneliktir. Fail, doğrudan uyuşturucu kullanmasa bile, başkalarını özendirecek ifadelerde bulunduğunda sorumlu olur.

Örnek:

• Bir kişinin kendi evinde uyuşturucu kullanması → TCK 191 kapsamında “kullanmak için bulundurma” suçu oluşur.

• Aynı kişinin sosyal medyada “çok keyifli, mutlaka deneyin” şeklinde paylaşım yapması → artık TCK 190/2 kapsamına girer.

Burada kritik fark şudur: Kullanma suçu bireyseldir, özendirme ise toplumsal bir tehlike suçudur. Yargıtay kararlarında da bu ayrım sıkça vurgulanmaktadır.

---

Uyuşturucuya Özendirme Suçu ve Uyuşturucu Ticareti Suçu Farkı

Uyuşturucuya özendirme suçu ile uyuşturucu ticareti suçu da sıkça birbirine karıştırılır. Ancak iki suç arasındaki farklar cezaların ağırlığından fiillerin kapsamına kadar oldukça büyüktür.

• TCK 188 (Uyuşturucu Madde Ticareti): Bu suç, uyuşturucuyu satmak, satışa arz etmek, nakletmek, depolamak gibi eylemleri kapsar. Burada failin amacı genellikle ekonomik menfaattir. Bu nedenle cezaları çok daha ağırdır. Daha geniş bilgi için bkz. Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu makalemiz

• TCK 190/2 (Uyuşturucuya Özendirme): Burada ise ekonomik menfaat aranmaksızın, uyuşturucu kullanımını cazip gösteren, teşvik eden, zararsızmış gibi sunan eylemler suç oluşturur.

Örnek:

• Bir konser sırasında şarkıcı, şarkısında uyuşturucuyu öven sözler söylerse → bu özendirme suçudur.

• Bir kişi uyuşturucuyu başkalarına satar veya satışa sunarsa → bu ticaret suçudur.

Aradaki farkı şu şekilde özetleyebiliriz: Ticarete, ısmarlamaya, başkasına vermeye yönelik eylemler TCK 188 ile cezalandırılır, özendirme ise TCK 190/2 kapsamındadır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

1. Uyuşturucuya özendirme suçu nedir?
Uyuşturucuya özendirme suçu, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını alenen teşvik eden, öven, cazip ya da zararsız gösteren davranışlardır. Bu suç, kişinin kendi kullanımından farklıdır; toplumun uyuşturucuya yönlendirilmesi söz konusudur.

2. Uyuşturucuya özendirme suçunun cezası kaç yıl?
TCK m.190/2’ye göre ceza 5 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 1000 günden 10.000 güne kadar adlî para cezasıdır. Bu iki ceza birlikte uygulanır; hâkim yalnızca birini seçemez.

3. Uyuşturucuya özendirme suçunda para cezası nasıl hesaplanır?
Adlî para cezası “gün esasına” göre hesaplanır. Hakim, failin ekonomik durumuna göre günlük 20 TL ile 100 TL arasında bir miktar belirler. Örneğin 1000 gün x 50 TL = 50.000 TL olur.

4. Uyuşturucuya özendirme suçu için özel kast aranır mı?
Evet. Failin uyuşturucu kullanımını gerçekten teşvik etme amacı bulunmalıdır. Taksirle, yani “yanlışlıkla özendirme” ihtimali yoktur. Yargıtay da kastın varlığını özellikle arar.

5. Sosyal medya paylaşımları özendirme suçuna girer mi?
Evet. Herkese açık yapılan paylaşımlar aleniyet unsurunu doğrudan karşılar. Ancak suçun oluşması için paylaşımların uyuşturucuyu övücü veya teşvik edici olması gerekir. Sadece fotoğraf paylaşmak her zaman yeterli olmayabilir.

6. Uyuşturucuya özendirme suçunda sosyal medya fenomenleri daha ağır mı cezalandırılır?
Kanunda doğrudan “fenomen” ifadesi geçmez; ancak cezalandırmada kişinin topluma etkisi önemlidir. On binlerce takipçisi olan bir sosyal medya fenomeni, yaptığı özendirici paylaşım ile çok daha geniş bir kitleye ulaşır. Bu nedenle mahkemeler aleniyet unsurunu daha kolay kabul eder ve cezanın alt sınırdan uzaklaşmasına karar verebilir. Yani fenomenlerin sorumluluğu, sıradan bir kullanıcının paylaşımına göre daha ağır sonuçlar doğurabilir.

7. Uyuşturucuya özendirme suçu ile uyuşturucu kullanma suçu arasındaki fark nedir?
Uyuşturucu kullanma suçu (TCK 191) kişinin kendi kullanımına ilişkindir. Özendirme ise başkalarını kullanmaya teşvik etmeye yöneliktir. Yani birisi kendi evinde kullanırsa TCK 191, sosyal medyada başkalarını teşvik ederse TCK 190/2 gündeme gelir.

8. Uyuşturucuya özendirme suçu ile uyuşturucu ticareti arasındaki fark nedir?
Ticarete ilişkin suç (TCK 188) ekonomik menfaat amacıyla uyuşturucunun satılması, nakledilmesi, saklanmasıdır. Özendirme suçunda ise ekonomik çıkar aranmaz; yalnızca toplumu kullanıma teşvik edici davranış cezalandırılır.

9. Uyuşturucuya özendirme suçunda hangi davranışlar suç sayılmaz?
Uyuşturucunun zararlarını anlatmak, bağımlılığı eleştirmek, toplumu bilinçlendirmek amacıyla yapılan açıklamalar özendirme suçunu oluşturmaz. Suç, yalnızca olumlu ve teşvik edici ifadelerde ortaya çıkar.

10. Özendirme suçunda nitelikli hâller var mıdır?
Evet. Hekim, eczacı, diş hekimi gibi sağlık meslek mensupları bu suçu işlerse ceza yarı oranında artırılır. Çünkü bu kişiler toplum nezdinde güven duyulan mesleklerdir.

11. Uyuşturucuya özendirme suçunda zincirleme suç nasıl oluşur?
Failin aynı suçu değişik zamanlarda, aynı kastla birçok kez işlemesi hâlinde zincirleme suç hükümleri uygulanır. Örneğin farklı tarihlerde özendirici sosyal medya paylaşımları zincirleme suç sayılır ve ceza artırılır.

12. Uyuşturucuya özendirme suçunda beraat kararı hangi hâllerde verilir?
Özendirme kastı bulunmadığında, sözler doğrudan teşvik içermediğinde veya aleniyet şartı oluşmadığında beraat kararı verilir. Yargıtay’ın birçok kararında “şüpheden sanık yararlanır” ilkesi uygulanmıştır.

13. Özendirici içerikler mizah veya şaka olarak savunulabilir mi?
Fail şaka yaptığını iddia edebilir; fakat Yargıtay, paylaşımların topluma verdiği mesajı dikkate alır. İçerik özendirici nitelik taşıyorsa “espri” savunması tek başına kurtarıcı değildir.

14. Uyuşturucuya özendirme suçu hangi mecralarda işlenebilir?
Sosyal medya, televizyon, konser, miting, dergi, kitap, gazete ve benzeri her türlü aleni mecra bu suçun konusudur. Yeter ki davranış geniş bir topluluk tarafından görülebilsin.

15. Uyuşturucuya özendirme suçunda avukatın rolü nedir?
Bu suçta ceza aralıkları oldukça ağırdır. Bir ceza avukatının görevi, failin kastının bulunmadığını, içeriğin özendirme değil tasvir veya eleştiri olduğunu ortaya koymaktır. Ayrıca zincirleme suç veya nitelikli hâllerin haksız uygulanmasına karşı savunma yapmak büyük önem taşır.

16. Şarkıcılar uyuşturucuya nasıl özendirebilir?
Şarkıcıların konserlerde veya şarkı sözlerinde uyuşturucuya olumlu atıflar yapması, gençleri teşvik eden ifadeler kullanması ya da kliplerinde uyuşturucu kullanımını cazip göstermesi özendirme suçunu oluşturabilir.

17.Ünlülerin gözaltına alınması suçun oluştuğu anlamına gelir mi?

Hayır. Gözaltı, suç şüphesi üzerine yapılan işlemdir; suçun kesinleşmesi için mahkeme kararı gerekir. Delillerin değerlendirilmesi, kast ve diğer unsurlar aranır; gözaltı kararından dolayı otomatik mahkûmiyet olmaz.

DİKKAT | Uyuşturucunun Zararları

Uyuşturucu maddeler, kısa süreli hazlar uğruna hem bedeni hem ruhu hem de ekonomik hayatı çökerten en büyük tehditlerden biridir. Toplumda “merak” ya da “arkadaş baskısı” ile başlayan kullanım, çok kısa sürede bağımlılığa dönüşür ve kişiyi tüm yaşamından koparır.

Fiziksel Zararları

• Beyin: Sinir hücrelerine zarar vererek hafıza ve dikkat sorunlarına yol açar.

• Kalp ve Damar Sistemi: Kalp krizi riskini artırır.

• Organlar: Karaciğer ve böbreklerde kalıcı hasar bırakabilir.

• Bağışıklık: Zayıflar ve enfeksiyonlara açık hale gelir.

Psikolojik Zararları

• Bağımlılık: Tekrar kullanma isteği doğar.

• Depresyon ve Anksiyete: Ruh sağlığı bozulur.

• Dikkat Dağınıklığı: Kişi uyuşturucu kullanmayınca hayata odaklanamaz, sürekli dikkati dağınıktır.
• Yalnızlık: Kişi uyuşturucu kullanmadıgı zaman hayattan zevk alamaz, evden cıkmaz, sosyalleşmez, diğer her şeyi gereksiz görür.

• Psikotik Bozukluklar: Halüsinasyon ve şizofreni benzeri tablolar gelişebilir.

• İntihar Riski: Çaresizlik duygusu intihara sürükleyebilir.

Sosyal ve Hukuki Zararları

• Aile İlişkileri: Güvensizlik, boşanma, şiddet olayları.  Bkz Uyuşturucu Bagımlılığı Nedeniyle Boşanma Davası makalemiz için tıklayın.

• İş ve Eğitim Hayatı: Dersler, kariyer ve sosyal ilişkiler kaybolur.

• Suçlara Sürüklenme: Uyuşturucu ticareti, Hırsızlık, dolandırıcılık gibi suçlara yöneltebilir.

• Adli Sonuçlar: TCK m.191 kapsamında yargılama, sabıka kaydı, hapis cezası.

Maddi Zararları

• Sürekli Masraf: Bağımlı kişi her gün madde temini için para harcar. Bu, zamanla kişisel ve aile bütçesini tüketir.

• Borç ve Mali Çöküş: Uyuşturucu masraflarını karşılamak için kişi borçlanır, malvarlığını satar.

• Suça Bağlı Ekonomik Kaybı: Hırsızlık, dolandırıcılık gibi suçlara karıştığında hem mal kaybı hem de dava masrafları eklenir.

• Toplumsal Ekonomi: Devletin sağlık giderleri, tedavi ve güvenlik harcamaları da artar; bu, toplumun tüm fertlerine yansır.

Uyuşturucu bedeni, ruhu, ekonomiyi ve aileyi tüketir. Bir kez başlamak, yalnızca sağlığı değil, kişinin cebini ve geleceğini de kaybetmesine yol açar. Sağlıklı, güvenli ve huzurlu bir hayat için uyuşturucudan uzak durmak tek yoldur.

BAĞIMLILIĞINIZ İÇİN DESTEK ALIN; https://www.yesilay.org.tr/

Ceza Avukatının Önemi

Uyuşturucuya özendirme suçu, yüksek hapis cezaları ve ağır adlî para cezaları nedeniyle basit bir suç olarak görülemez. Bu tür davalarda yalnızca kanun metnini bilmek yeterli değildir; Yargıtay’ın içtihatları, savunma stratejileri ve delil değerlendirmeleri hayati rol oynar.

Özellikle sosyal medya paylaşımları, şarkı sözleri veya klip sahneleri gibi durumlarda, suçun unsurlarının oluşup oluşmadığı çok ince çizgilerle belirlenir. Failin kastı, aleniyetin varlığı, içeriklerin gerçekten “özendirici” olup olmadığı tartışmalı olabilir. Yanlış savunma stratejisi, masumiyetle başlayan bir sürecin ağır bir mahkûmiyetle sonuçlanmasına yol açabilir.

Bu nedenle, ceza davalarında deneyimli bir ceza avukatı ile çalışmak hayati önemdedir. Avukat, müvekkilinin lehine delilleri toplar, hukuka aykırı elde edilen delillerin dosyadan çıkarılmasını sağlar, Yargıtay içtihatlarına uygun savunma yapar ve müvekkilini en etkin şekilde temsil eder.

Kısacası, bir ceza avukatı yalnızca hukuki bilgiyle değil, stratejik savunma becerisiyle de müvekkilinin özgürlüğünü ve geleceğini korur.