MİRAS İNTİKALİ NEDİR? MİRAS İNTİKALİ NASIL YAPILIR?

MİRAS İNTİKALİ NASIL YAPILIR? MİRASI ÜSTÜNE ALMAK NEDİR? MİRAS İNTİKALİ NE DEMEK?

GİRİŞ

Öncelikle mirasın ne olduğuna kısaca değinmek faydalı olacaktır bir kişinin ölümünün ardından geride bıraktığı malvarlığına miras denmektedir.

Kişi vefat ettikten sonra yakınları hem ölümün acısı ile hem de elbette hukuken karmaşık bir konuyu çözümlemekte zorlanmaktadırlar. Bu da “mirasın nasıl alınacağı”/”mirasın nasıl paylaşılacağı”/”mirasın nasıl intikal ettirileceği” gibi hususlardır.  Esasen miras intikali halk arasında “mirası üstüne almak” olarak da dile getirilmektedir.

Mirasın üstüne alınması yani miras intikali birçok hukuki ve mali işlemi, kurum ve kuruluşlara başvuruyu içinde barındıran komplike bir süreçtir. Zira kişi ölümüyle birlikte geride sigorta poliçeleri, fonlar, borsa payları/hisseleri, taşınırlar, taşınmazlar, hatta kripto paralar, çekler, senetler yani her türlü kıymet bırakmış olabilecektir; mirasın mirasçılar arasında hakkaniyet dengesi bozulmadan ve eksik kalmadan paylaştırılması/intikali oldukça önemlidir.

Bu yazımızda miras intikali/mirasın üstüne alınması/mirasın paylaştırılması/ölümden sonra miras intikali kavramlarına kısaca değineceğiz.

Anahtar Kelimeler: Miras intikali nedir?, Miras ne demek?, Mirası üstüne almak nedir? ,Mirası almak için ne yapmak gerek?, Miras intikali nasıl yapılır?, Miras intikali yapmak için ne yapmak gerek?, Miras intikalinin süresi var mı?, Veraset ilamı nedir?,  Veraset İlamı Nasıl Alınır?, Miras avukatı

Evvela kanunun ilgili maddesine burada öncelikle yer vermek isteriz;

TÜRK MEDENİ KANUNU MADDE 599

“Mirasçılar, miras bırakanın ölümü ile mirası bir bütün olarak, kanun gereğince kazanırlar. Kanunda öngörülen ayrık durumlar saklı kalmak üzere mirasçılar, miras bırakanın ayni haklarını, alacaklarını, diğer malvarlığı haklarını, taşınır ve taşınmazlar üzerindeki zilyetliklerini doğrudan doğruya kazanırlar ve miras bırakanın borçlarından kişisel olarak sorumlu olurlar. “

Bir kimsenin alt soy ve üst soyunun veya vasiyetname aldığı kişinin veya miras alacaklısı olarak atandığı kişinin ölümü üzerine hak sahibi olduğu malvarlığı değerleri ve haklar miras olarak adlandırılır. Miras sonucu günümüzde mirasçılar arasında pek çok sorun ve dava görülmektedir. Kimi zaman miras dolayısıyla kişiler en yakınlarıyla küsmekte, ileri boyutlara gidip mirasçılar arasında birbirlerine karşı suç işlenmektedir. Tüm bunlara sonuç olan mirasın mirasçılara geçebilmesi de miras intikali ile gerçekleşmektedir. Kişilerin hak sahibi olduğunu düşündüğü hakları ve malvarlıklarını intikal işlemi yaparak kullanmaları hukukumuzda öngörülmektedir. Bu makalede size miras intikalinin ne olduğundan ve nasıl yapılması gerektiğinden bahsedeceğiz. İyi okumalar dileriz.

MİRAS İNTİKALİ NEDİR ?

Miras intikali, miras bırakanın malvarlığının mirasçılara kalması olarak bilinmektedir. Mirasın geçmesi de denmektedir. Miras bırakanın ölümü neticesinde, sahip olduğu hak ve malvarlıkları aynı zamanda borçları da tereke adıyla mirasçılarına geçmektedir. Miras intikali bedelsiz bir iktisaptır. Mirasçılar külli halef olarak adlandırılmaktadır. Bu sebepten miras intikali külli intikale dayalı bir uygulamadır.

MİRASÇILAR KİMLER OLABİLİR ?

• Yasal mirasçılar : Yasal mirasçılar Tür Medeni Kanununda belirtilen zümreler şeklindedir. Zümreler arasında mirasın aktarılabilmesi için zümrelerde boşluk oluşması gerekmektedir. TMK 495 zümreleri açıklamaktadır. Kişinin herhangi bir yasal mirasçısı bulunmuyor ise devlet kişinin mirasçısı konumunda bulunmaktadır.
• Atanmış mirasçılar : Miras bırakan kişinin dürüstlük kuralları çerçevesinde muvazaa olmadan mirasına atadığı kişilerdir. Yasal mirasçılar gibi miras bırakanın ölümüyle mirasa hak kazanmaktadırlar.
• Vasiyet alacaklıları : Miras bırakanın ölüme bağlı bir tasarruf ile mal bıraktığı kişilerdir. Mirasçılara bırakılan bir yükümlülük de vasiyet alacağına girmektedir. Vasiyet alacaklısı konumunda bulunan kimseye karşı mirasçılar tarafından hak sahibi olduğu mal veya yükümlülüklerin verilmemesi durumunda yani intikalin engellenmesi halinde vasiyet alacaklısı 10 yıllık süre içerisinde vasiyetnamenin tenfizi davası açarak hakkını savunabilmektedir. Bu konuda bir avukata danışılmalıdır.

Mirasçıların Anlaşma Görüşmelerinin Yapılması

Miras varlığının devri için gerekli olan işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için, mirasçıların her birinin onay ve imzalarını sağlamaları gerekir. Bir mirasçı işlemleri gerçekleştirmeyi reddederse ve kendisini temsil edecek bir vekaletname vermezse, diğer mirasçılar veya bir avukat gibi üçüncü bir kişi, işlemleri gerçekleştiremez. Bu durumda, mirasçılar mal varlığını elde etmek için miras taksim davası veya ortaklığın sona erdirilmesi davası gibi miras davalarını açmak zorunda kalabilirler.

Taraflar arasında adil bir anlaşmanın sağlanması, tüm mirasçılar için daha iyi bir durum yaratır. Çünkü miras davaları genellikle uzun zaman alır. Ancak, tarafların kibirli ve anlayışsız bir tavır sergilemesi ve hakkaniyetsiz taleplerde bulunması durumunda, anlaşma yoluna başvurulması gerekmediği ve paylaşımın yargı yoluyla da gerçekleştirilebileceği unutulmamalıdır.

Anlaşma Durumunda Mirasın Paylaşımı Sözleşmesinin Yapılması veya Doğrudan İşlem Yapılması

Mirasçılar arasında mirasın nasıl paylaşılacağına dair bir anlaşma yapıldığında, miras paylaşım sözleşmesi düzenlenebilir ve tarafların iradeleri yazılı olarak ifade edilerek hukuki olarak geçerli hale getirilebilir. Aynı şekilde, ilgili banka, sigorta şirketi (bireysel emeklilik sigortası ve hayat sigortası alacakları için), tapu müdürlüğü ve noterlik gibi kurumlara başvurarak mirasın aktarılmasını sağlamak için gereken işlemler yapılabilir. Miras paylaşım sözleşmesi yazılı olarak düzenlenebilir, ancak noter aracılığıyla yapılması, iradenin ve sözleşme hükümlerinin ispatı açısından daha güvenilir olacaktır. Mirasçıların irade birliği varsa, öncelikle mirasın tespiti sağlanmalıdır. Mirasın tespiti yapılamıyorsa, miras davası açılarak mahkemeden mirasın belirlenmesi talep edilmelidir.

Anlaşma Sağlanamazsa Uygun Miras Davalarının Açılması

Miras paylaşımı ve mirasçılara mirasın devri için tüm mirasçıların anlaşması ve gerekli imzaları atması gerekmektedir. Ancak, anlaşma sağlanamazsa, miras mallarının devri mümkün olmayacaktır. Anlaşma sağlanamayan mirasçılar, miras taksim davası, ortaklığın sona erdirilmesi davası veya miras mallarının paylaşımını sağlamak için diğer uygun yasal yolları takip edebilirler. Ayrıca, murisin ölümünden önce yapılan hükümler veya ölüme bağlı hükümlerle ilgili yasal işlemler de ele alınabilir.

Hukuk sistemimizde birçok farklı miras davası tipi bulunmaktadır. Hangi davanın hangi duruma uygun olduğunun belirlenmesi için uzman bir miras avukatıyla görüşmek ve hukuki danışmanlık almak önemlidir.

MİRAS İNTİKAL İŞLEMLERİ İÇİN MİRAS AÇILMASI

Miras açılması Türk hukukunda kesin olan ölüm ve uzun süreli gaiplik sonucunda ortaya çıkmaktadır. Miras miras bırakanın son yerleşim yeri olan ikametgahında açılmaktadır. Miras intikali işlemlerinin yapılabilmesi için miras açılması gerekmektedir. Mirasın açılması işlemlerinin yapılabilmesi için de şartlar bulunmaktadır.

• Ölüm belgesinin alınması yani miras bırakanın öldüğüne dair resmi bir belgenin alınması miras açılmasının ilk şartını oluşturmaktadır.
• Mirasçıların tespiti de bir diğer şarttır mirasın açılabilmesi adına miras bırakan kişinin tüm mirasçıları tespit edilmedikçe miras açılamamaktadır
• Bu iki şart sağlandıktan sonra tespit edilen mirasçılar veya onların yasal temsilcileri avukatları mahkemeye yahut notere başvuru yaparak mirası açabilmektedirler.

İntikal işlemine başlanabilmesi için mirasın açılması gerekmektedir.

MİRASÇI VE VASİYET ALACAKLISI OLMANIN YASAL ŞARTLARI NELERDİR ?

• Miras bırakanın ölümü anında mirasçı veya vasiyet alacaklısı sağ olmalıdır. Bunun istisnası ise anne karnındaki bebeğin tam ve sağ doğumuyla mirasçı olmasıdır.
• Mirasçı veya vasiyet alacaklısı olacak kişi hak ehliyetine sahip olmalıdır. Miras hukuku bakımından buna mirasçılık ehliyeti denmektedir.
• Mirasçı veya vasiyet alacaklısı, mirastan yoksunluk sebeplerinden biriyle bu sıfatını kaybetmiş olmamalıdır.

VERASET İLAMI NEDİR ?

Veraset ilamı, bir kişinin ölümü üzerine mirasçılarının kimler olduğunu ve mirasın nasıl paylaşılacağını belirlemek için kullanılan resmi bir belgedir. Veraset ilamı, noterden ya da sulh hukuk mahkemesinden alınabilmektedir.

Türk Medeni Kanunu Madde 598

Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir.

Mirasçı atamaya veya vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarrufa mirasçılar veya başka vasiyet alacaklıları tarafından kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde itiraz edilmedikçe, lehine tasarrufta bulunulan kimseye, sulh hukuk mahkemesince atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belge verilir.

Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir. Ölüme bağlı tasarrufun iptaline ilişkin dava hakkı saklıdır.i

 TAŞINMAZLARDA MİRAS İNTİKALİ İÇİN NE YAPMAM GEREKİYOR?

Miras bırakanın malvarlığının mirasçılara intikali, ölüme bağlı tasarrufların yürürlüğe girmesi, miras olgusuna bağlı hakların ve yükümlülüklerin doğması, miras bırakanın ölümü anında ve hiçbir işleme, irade beyanına , başvuruya gerek olmaksızın gerçekleşmektedir.

Miras intikali için tapu vb devirler için bazı işlemler yapmak gerekmektedir. Buna örnek olarak mirasçılardan herhangi birisi tapu intikali için ilgili Tapu Müdürlüğü’ne başvuru yapması gerekmektedir. Bu başvuru sırasında veraset ilamı bulunmalıdır. Herhangi bir mirasçının bu başvuruyu yapması diğer mirasçılar için de sonuç doğurmaktadır. Taşınmaza ait intikal başvurusu taşınmazın bulunduğu il ya da ilçedeki ilgili kurumun vereceği emlak vergisine ait borcu olup olmadığına dair bir belge ve rayiç bedelini belirten bir belge alınarak varsa emlak vergi borcu ödenmelidir. Var ise veraset ve intikal vergisi de ödendikten sonra ilişiğinin kesildiğine dair bir belge alınmalıdır. Böylece başvuru tamamlanabilmektedir. Bu başvuru için gerekli bilgileri sıralayacak olursak :

• Sulh hukuk mahkemesi veya noterden alınacak olan veraset ilamı
• Başvuru yapacak kişinin Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı
• İntikal başvurusunda bulunacak kişi, mirasçının avukatı ise bu yetkili temsilcinin Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı
• DASK
• Fotoğraf
• Veraset ve intikal vergisinin ödendiğine dair makbuz ve ilişkinin kesildiğine dair belge
• Varsa emlak vergisi borcunun ödendiğine dair belge
• Döner sermaye ücretinin ödenmesi ( 2024 yılı için 2055 TL döner sermaye ücreti belirlenmiştir.)

Veraset ve İntikal Ücreti Ne Kadar ?

Miras intikali ücrete bağlı olmayan bir işlemdir. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi mirasçılara malvarlığı aktifleri ve pasifleriyle geçmektedir. Bu sebepten vergi borçları ödenmelidir. Bu vergi oranları şöyledir :

• İlk 1.700.000 Türk Lirası için %1
• Sonraki 4.000.000 Türk Lirası için %3
• Sonraki 8.700.000 Türk Lirası için %5
• Sonraki 17.000.000 Türk Lirası için %7
• 400.000 Türk Lirasını aşan kısım için %10 dur.

Bu oranlar 2024 yılı içindir.

Farklı şehirde yaşıyorum miras intikalini nasıl yapabilirim ?

Miras intikali günümüz şartlarında e- devlet üzerinden yapılabilmektedir. Kişi mobil uygulama e devlet ya da tarayıcı üzerinden e devlet sistemine giriş yaparak intikal başvurusunu yapmalıdır. Miras intikal işlemleri www.turkiye.gov.tr/tkgm-web-tapu linki üzerinden yapılmaktadır. Aynı şekilde bu işlemi mirasçılardan herhangi birinin yapması diğer mirasçılar adına da sonuç doğuracaktır.

Miras olarak otomobil kalması durumunda intikal işlemleri nasıl yapılır ?

Yukarıda taşınmaz kalması durumunda tapuda yapılacak işlemler ve belgeleri saymıştık. Otomobil kalması durumunda miras intikali yapılabilmesi için farklı belgelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu belgeler 6 tanedir:

• Mirasçılık belgesi yani veraset ilamı
• İntikal yönünden herhangi bir borcu olmadığını gösterir nitelikte belge
• İlgili otomobile ait tescil ve trafik belgeleri
• Zorunlu mali mesuliyet sigortası
• İlgili otomobile ait tescil ve müracaat işlem formu
• Otomobile ilişkin muayeneyi ihtiva eden belge

Tapu işleminden farklı olarak otomobil intikal durumunda başvuru Trafik Tescil Kuruluşu’na yapılmaktadır. Ayrıca intikal işlemi sonucunda araç kaydının değiştirilmesi gerekmektedir. Araç kaydı mirasçılar arasından birine yapılacaksa diğer mirasçılar tarafından noterde düzenlenen bir feragatname verilmesi gereklidir. Aracın intikal edebilmesi için veraset ve intikal vergilerinin ödenmesi gerekmektedir. Aynı şekilde mirasçılardan herhangi bir tanesinin başvuru yapması diğer mirasçılar adına da sonuç doğurur.

Miras olarak bankada para kaldı ne yapmam gerekiyor ?

Miras bırakanın banka hesaplarındaki paralarının intikali mirasçılar veya yasal ve varislerin Veraset ilamı almasıyla başlar ilk adım veraset ilamıdır. Mirasçılara bu bankadaki paranın intikalinin ilk aşaması miras bırakan kişinin banka hesaplarının tespitidir. İlgili bankalardan banka hesap dökümleri alınmalıdır. Banka bu yazı içeriğinde tüm malvarlığını ayrıntılı bir şekilde bildirmektedir. Yasal varisler ve mirasçılar miras bırakanın banka hesaplarını bilmiyorlarsa buna ulaşmanın kolay bir yolu bulunmaktadır. Veraset ilamı yani mirasçılık belgesinin e devlet sistemine yüklenmesi sonucunda Türkiye sınırları içerisinde bulunan bankalardaki miras bırakanın hesapları öğrenilebilmektedir. Bu işlemin akabinde banka hesaplarında bulunan malvarlıkları mirasçılar arasında pay edilir. Paylaşma işleminin ardından miras bırakanın banka hesapları kapatılmalıdır. Bu kapatma işlemi para hesabının bulunduğu banka şubesinde yapılmalıdır. Alınan paralar neticesinde  ortaya çıkan vergiler ödenmelidir.

Miras intikali yapılmadan miras bırakılan mallar satılabilir mi ?

İlk olarak mallar üzerinde tasarruf edilebilmesi için o malın maliki olmak gerekmektedir. Mirasa hak sahibi olanlar miras intikali gerçekleşmeden o mal hakkında tasarruf yetkisine sahip değildirler. Yukarıda bahsettiğimiz aşamaları gerçekleştiren miras hakkına sahip olan kimse veya kimseler tasarruf yetkisini miras intikali yaparak elde ederler. Taşınmaz bir malın satışı tapu dairesinde tapu işlemiyle olmaktadır. Mirasa hak sahibi olan mirasçıların birden fazla olması durumunda elbirliği mülkiyeti devreye girmektedir ve bunun sonucunda o taşınmaz üzerinde bir tasarruf işlemi gerçekleştirebilmek için hak sahipleri arasında oybirliği bulunmalıdır. Mirasçılar içinden herhangi birinin tek başına tasarruf işlemi gerçekleştirmesi imkansızdır.

Türk vatandaşı olmayan kişilerde miras intikal işlemleri

Miras bırakan kimse Türk vatandaşı değilse ancak bıraktığı mallar Türkiye’de ise bu miras varlıklarının intikali Türk Hukuku tarafından belirlenir. Ama bu kadar bilgi yeterli değildir. Böyle bir durumla karşı karşıya gelinmesi durumunda nitelikli avukatlardan yardım alınması gerekmektedir. Milletlerarası özel hukuk bağlamında incelenecek olan bu konuda yardım almanız tavsiye edilir.

MİRAS İNTİKALİ KONUSUNDA HUKUKİ YARDIM ALMANIN ÖNEMİ

Giriş kısmında da belirttiğimiz üzere miras intikali/mirasın üstüne alınması oldukça komplike ve bilmeyenler için karışık bir süreç olup bu alanda yani miras hukuku alanında miras avukatı olarak çalışan profesyonellerden yardım alınması gerekmektedir. Aksi taktide mirasın eksik paylaşılması veya mirasçılara arasında haksızlıklar yaşanması gibi hususlar cerayan edebilecektir.

Miras avukatlığı niş bir alan olup miras hukuku alanında çalışan avukatlar bu alanda uzmanlaşmakta ve müvekkillerinin taleplerine doğru ve çabuk sekılde cevaplar verebilmektedir.  Miras intikali konusunda bir uzmandan yardım almak tüm mirasçılar açısından en doğru karar olacaktır.

Miras intikali konusunda uzmanlar tarafından alınan yardım sonucunda kişi hak sahibi olduğu mirasına daha erken kavuşabilmektedir. Usulen uyulması gereken pek çok mühim noktası olan miras intikali için kişi bir uzmana danışmadan harekete geçecek olursa hem işlem yanlışlığından hem de belge noksanlığından kavuşmak istediği mirasa kavuşması zorlaşacaktır. Ayrıca mirasçılar arasında intikal aşaması sırasında sorunlar çıkabilmektedir. Bu sorunların çözüm yolu yine bir hukuki uzman tarafından en hızlı ve etkili şekilde sizlere gösterilecektir.

Giriş paragrafımızda bahsettiğimiz üzere bu sorunların çözümü birbirlerini kırmak, üzmek hatta ve hatta birbirlerine karşı bir suç işlemek yerine hukuki bir yardım alarak hakkaniyetle çözüme kavuşturmaktır. Bu yazımızda bahsettiğimiz aşamaları en kısa ve en etkili şekilde uygulamanın yolu bir uzmana danışmaktır. Miras hukuku alanında deneyim sahibi olan ofisimize miras avukatlığı için her zaman ulaşabilirsiniz.

                                                           Erdoğan HEYBET

                                                                                               BURAK TEMİZER HUKUK BÜROSU