Vasiyetnamenin iptali davası, mirasçılara tanınan bir haktır. Bu hak, iptal sebeplerinin gerçekleşmesi halinde devreye sokulabilir. Pek çok farklı iptal sebebi vasiyetnamenin iptal edilmesi için yeterli olmakta, bu sürecin avukatlar aracılığı ile yürütülmesi ise mirasçıların hak kaybı yaşamaması adına son derece önemli bir konu olarak bilinmektedir. Peki, vasiyetnamenin iptali davası süresi ve sebepleri nelerdir? İçeriğimizde bu konunun tüm detaylarından söz edeceğiz.
İçindekiler
- 1 Vasiyetnamenin İptali Sebepleri Nelerdir?
- 2 Vasiyetnamenin İptali Davası
- 3 Noterde Yapılan Vasiyetnamenin İptali
- 4 Sözlü Vasiyetnamenin Hükmünün Düşmesi
- 5 Okunmadan ve İmzalanmadan Düzenlenen Resmi Vasiyetname
- 6 Vasiyetçi Tarafından Okunan ve İmzalanan Resmi Vasiyetname
- 7 Vasiyetnamenin İptali Davası Süresi
- 8 Vasiyetname İptal Edilebilir Mi?
- 9 Vasiyetnamenin İptali Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme
- 10 Vasiyetname Konusunda Hukuki Yardım Almanın Önemi, Miras Hukuku Avukatı, Miras Avukatı
Vasiyetnamenin İptali Sebepleri Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’nun 557. maddesinde, vasiyetnamenin iptali ile ilgili bazı sebeplerden bahsetmiş ve bu sebepler sınırlı olarak verilmiştir. Aşağıda bahsedeceğimiz vasiyetnamenin iptali sebepleri, vasiyetnamenin doğrudan iptal edilmesi için yeterli olabilir. Şimdi bu sebeplerden söz edelim.
- Ehliyetsizlik Nedeniyle Vasiyetnamenin İptali: Burada bahsedilen ehliyet, kişinin ayırt etme yeteneğidir. Eğer kişi yasal olarak vasiyetname düzenleme yetkisine sahipse ve düzenlemek için ayırt etme gücü bulunuyorsa, ehliyetinin olduğu kabul edilir. Ancak bazı durumlarda mirasçılar, ehliyetsizlik durumunu kullanarak mirasbırakana vasiyetname düzenletebilirler. Böyle bir durum, vasiyetnamenin iptali için yeterli olacaktır.
- Vasiyetnamenin Zor Kullanılarak Hazırlatılması Halinde Vasiyetnamenin İptali: Mirasbırakan, vasiyetnameyi hazırlarken, gerçek iradesine uygun olarak hareket etmeli, yanıltıcı davranışlarla farklı karar vermesini engelleyecek durumlar olmamalıdır. Bu durumların gerçekleşmesi hakinde vasiyetname hazırlanmışsa, o halde vasiyetname iptal edilebilir. İradeyi engelleyecek olan davranışlar ise aldatma, korkutma, zorlama ve yanılma olarak ifade edilmektedir.
- Ahlaka ve Hukuka Aykırılık Nedeniyle Vasiyetnamenin İptali: Vasiyetnamenin, ahlaki değerlere ve hukuka uygun olması gerekir. Bir şarta bağlı olarak mirasın tamamının bir mirasçıya bırakılması, ahlaka uygun olmadığı gibi hukuka da uygun değildir. Bu durum vasiyetnamenin iptaline konu olabilir.
- Kanunda Belirtilen Şekle Uygun Olarak Hazırlanmaması Durumunda Vasiyetnamenin İptali: Vasiyetname, üç farklı şekilde hazırlanabilir. Bunlar resmi vasiyetname, yazılı vasiyetname ve sözlü vasiyetname şeklindedir. Her vasiyetname şeklinin belirli kuralları bulunur ve bu kurallara uygun olarak hazırlanması gerekir. Kurallara aykırı bir durum tespit edilirse, vasiyetnamenin iptali talep edilebilir.
Yukarıda belirtilen vasiyetname iptali şartları, mirasbırakanın hazırladığı vasiyetnamenin iptal edilmesi için yeterlidir. Bu şartların hepsinin gerçekleşmesi zorunlu değildir. Bir şartın gerçekleşmesi de vasiyetnamenin iptal edilmesini sağlayabilir.
Miras Hukuku alanında daha fazla bilgi almak ve aklınıza takılan soruların yanıtlarını bulmak isterseniz, ilgili kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.
Vasiyetnamenin İptali Davası
Vasiyetnamenin iptal edilmesinin kendisine fayda sağlayacak olan mirasçı ya da vasiyet alacaklısı, vasiyetnamenin iptali davası açabilir. Davanın açılabilmesi için vasiyetnamenin iptali sebeplerinden en az birinin gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Ayrıca iptal için açılan dava her zaman vasiyetnamenin tamamını ilgilendirmeyebilir. Bazı durumlarda, vasiyetnamenin bir kısmının iptali için de dava açılabilir.
İptal sebeplerinden en az birine denk gelecek şekilde hazırlanan vasiyetnameler, kendiliğinden iptal olmazlar. Bunun için vasiyetnameye itiraz etme yetkisi olan kişilerin itirazını dile getirmesi ve vasiyetnamenin iptali davası açması gerekir. Öte yandan iptal davası açıldıktan sonra, dava kesinleşene kadar vasiyetnameler hükümlerini sürdürmeye devam ederler.
Vasiyetnamenin Açılması konusu hakkında kapsamlı bilgi edinmek için içeriğimizi ziyaret edebilirsiniz.
Noterde Yapılan Vasiyetnamenin İptali
Vasiyetnameler, iptal sebeplerinden en az birine karşılık gelecek şekilde hazırlanmışsa, bu durumda vasiyetnamenin iptali istenebilir. Bunun için vasiyetnameden haberdar olunması şartı bulunmaktadır. Mirasçı, vasiyetnameden haberdar olduktan sonra 1 yıl içerisinde vasiyetnamenin iptali davası açabilirler. Öte yandan vasiyetnamenin noterde yapılmış olması ile olmaması arasında herhangi bir iptal farkı bulunmamaktadır. Noterde yapılan vasiyetnamenin iptali de mümkündür.
Sözlü Vasiyetnamenin Hükmünün Düşmesi
Miras bırakan için sonradan diğer şekillerde vasiyetname yapma olanağı doğarsa, bu tarihin üzerinden bir ay geçince sözlü vasiyetname hükümden düşer. Eğer kişi bu bir aylık süre içerisinde vefat ederse vasiyetname olduğu gibi devam etmektedir.
Okunmadan ve İmzalanmadan Düzenlenen Resmi Vasiyetname
Okuma yazma bilmeyen kişilerde sıklıkla uygulanan bir yöntem olsa da okuma yazma bilenlerin de kullanabileceği bir vasiyetname türüdür. Okunmadan ve imzalanmadan düzenlenen resmi vasiyetnameler Türk Medeni Kanunu madde 535 şekil şartlarına uymalıdır.
TMK m.335 “Miras bırakan vasiyetnameyi bizzat okuyamaz veya imzalayamazsa, memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde ona okur ve bunun üzerine miras bırakan vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan eder.
Bu durumda tanıklar, hem miras bırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini; hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından miras bırakana okunduğunu ve onun vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalar.”
Kanun maddesinden anlaşılacağı üzere 2 safhada oluşan bu vasiyetname düzenleme şeklinde imzanın yerini vasiyetçinin tanıklar önünde yapacağı onay tutmaktadır.
Vasiyetçi Tarafından Okunan ve İmzalanan Resmi Vasiyetname
2 safhadan oluşmaktadır. Birinci safhada vasiyetçi son arzularını resmi makama bildirmelidir. Herhangi bir şekle tabi değildir doğrudan notere yapılması yeterlidir. Noter, kişinin son arzularını ya kendisi yazacak ya da kişiye yazdıracaktır bunun akabinde ise okuması için vasiyetçiye verecektir.
Vasiyetçi okuduğu vasiyetnamenin son arzuları olduğunu onaylaması halinde imzalamaktadır ve noter de imzalayarak vasiyetnameye tarih atmaktadır. Bu safhada atılan imzalar el yazısıyla olmak zorundadır. Bahsettiğimiz birinci safha bu şekilde son bulmaktadır. Belirtmek gerekir ki bu birinci safhada tanıkların bulunması şart değildir.
İkinci safhaya geçildiğinde tanıkların bulunması şarttır. Vasiyetçi ikinci safhada, tanıklar önünde, onlara hitap ederek, vasiyetnameyi okuduğunu ve okuduğu vasiyetnamenin son arzularına uygun olduğunu beyan etmelidir. Bu aşamadan sonra ise tanıklar, vasiyetnamenin altına, vasiyetçinin, beyanı huzurlarında dile getirdiğini ve onu, ölüme bağlı tasarrufta yani vasiyetname düzenlemekte ehil gördüklerini şerh verip, el yazıları ile imzalamaları gerekmektedir. Ve böylece resmi vasiyetname tamamlanmış olmaktadır.
Vasiyetnamenin İptali Davası Süresi
Vasiyetnamenin iptali davasında üç farklı süre öngörülmektedir. Bunlar 1 yıl 10 yıl ve 20 yıldır. Şimdi bu yılların neye göre belirlendiğini inceleyelim.
- 1 Yıllık Süre: Davacının ölüme bağlı tasarrufu, iptalin sebebinin, kendisinin mirasçı olduğunu yani hak sahibi olduğunu öğrenmesinden itibaren başlayan 1 yıllık hak düşürücü süredir. Kişinin hak sahibini olduğunu öğrenmesi yukarıda da belirttiğimiz gibi vasiyetnamenin açılması aşamasında belli olmaktadır. Vasiyetname açılmadan bu süre işlemeye başlamamaktadır.
- 10 Yıllık Süre: 10 yıllık süre ise her halde 10 yıldır. Vasiyetnamenin açılması 10 yıl içinde gerçekleşmezse dava açılamamaktadır. Daha net bir deyimle yukarıdaki 1 yıllık hak düşürücü süre 10 yıl içinde işlemeye başlamalıdır.
- 20 yıllık Süre: Bu durumda da kötü niyet devreye girmektedir. Kötü niyet burada, vasiyet alacaklısının iptal sebeplerini bilmesi durumunda ortaya çıkmaktadır. Vasiyetname açılma tarihinden itibaren 20 yıl işlemeye başlamaktadır.
Vasiyetnamenin iptali ile ilgili sürelerden yukarıdaki gibi bahsedebiliriz. Bu süreler, vasiyetnamenin açılması gibi durumlara göre değişiklik göstermektedir.
Vasiyetname İptal Edilebilir Mi?
Temel olarak ele alınması gereken husus vasiyetnamenin geri alınması ve yok olmasıdır. Vasiyetname vasiyetçinin ölümüne kadar her zaman geri alınabilmektedir. Bu geri almanın farklı yolları bulunmaktadır.
Vasiyetnameye İtiraz konusu hakkında da bilgi almak isterseniz ilgili içeriğimize göz atabilirsiniz.
Vasiyetnamenin Sonradan Yapılan Bir Ölüme Bağlı Tasarrufla Geri Alınması
Vasiyetçi, sonraki vasiyetname ya da miras sözleşmesiyle, daha önceki vasiyetnamesini geri aldığını açıkça beyan eder. Vasiyetnamenin 3 türü bulunmaktadır demiştik bu üç tür vasiyetname de bu işlem için elverişlidir. Ya da vasiyetçi tarafından sonradan yapılan vasiyetnamede, önceki vasiyetnamenin geri alındığına ilişkin bir tasarruf bulunmamaktadır.
Bu durumda ise vasiyetnamelerin içeriğine göre karar vermek gerekmektedir. Vasiyetnameler birbirlerini tamamlayıcı nitelikte değilse kişi son yapmış olduğu vasiyetle diğer vasiyeti geri almış kabul edilir. Eğer bu iki vasiyetname birbirini tamamlamıyor ise ya ikisi birlikte uygulanır ya da ikisinden biri seçilir.
Vasiyetnamenin Yok Edilerek Geri Alınması
Miras bırakan yok etmek suretiyle de vasiyetnameden dönebilmektedir. Bu yolla geri alınabilmesini koşulu vasiyetnamenin geri alma maksadıyla yok edilmelidir.
Vasiyetname ile Yapılan Tasarrufun, Sağlar Arası Bir Tasarrufla Geri Alınması
“Belirli bir mal bırakma vasiyeti de vasiyetnamede aksi belirtilmedikçe, miras bırakanın sonradan o mal üzerinde bu vasiyetle bağdaşmayan başka bir tasarrufta bulunmasıyla ortadan kalkar.” TMK 544/II
Bu duruma bir örnek verecek olursak: X kişisi size Ümraniye’de bulunan bir evini vasiyet ettikten sonra vasiyette bulunduğu evi Y kişisine satarsa tam olarak bu durum gerçekleşmiş olmaktadır. Kişi satış yaparak vasiyeti geri alma işlemini de gerçekleştirmiş olmaktadır.
Vasiyetnamenin Yok Olması
Vasiyetnamenin yok edilmesinden farklı olarak vasiyetnamenin yok olması vasiyetçinin geri alma niyeti olmaksızın da yok olması olarak incelenmelidir. “Kaza sonucu veya üçüncü kişinin kusuruyla yok olan ve içeriğinin aynen ve tamamen belirlenmesine olanak bulunmayan vasiyetname hükümsüz kalır. Tazminat isteme hakkı saklıdır.”
Vasiyetnamenin içeriğinin aynen ve tamamen ispat edilebilmesi şartıyla uygulanabilmesi imkanı vardır. 2 şartı vardır bunlar aynen ve tamamen ispat ve vasiyetnamenin, vasiyetçinin geri alma niyeti olmaksızın yok olmasıdır.
Yukarıda saymış olduklarımızdan farklı şekilde vasiyetnamenin iptali istenebilir. Bunun için vasiyetnamenin iptali davası açılmalıdır. Vasiyetnamenin iptali davası,
- Vasiyetçinin korkutulması, tehdit edilmesi, zorlanması, yanıltılması veya aldatılmadı gibi iradesini sakatlayan durumlarda açılmış ise
- Vasiyetçinin tasarruf ehliyeti bulunmuyor ise
- Vasiyetnamenin içeriği ahlaka ve hukuka aykırı ise
- Vasiyetname için belirtilen şekil şartlarında noksanlık var ise iptal davası açılabilir.
İptal davasını, yasal mirasçılar ve vasiyet alacaklıları açabilmektedirler. Vasiyetnamenin belirli bir kısmı için de iptal davası açılabilmektedir. Tamamı hakkında hüküm doğurmamaktadır. İptal davası davacı açısından olumlu sonuçlanırsa dava edilen kısım iptal edilir davaya konu olmayan vasiyetname içeriğinin hakları saklıdır.
İptali mümkün vasiyetnamelerin ortadan kalkması için kesin yargı kararı gerekmektedir. İptal davası geriye dönük sonuçlar oluşturmaktadır. Mirasçıların tamamının iptal talebinde bulunması gerekmektedir.
Vasiyetnamenin İptali Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme
Vasiyetnamenin iptali davası vasiyetçinin son yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesinde açılmaktadır. Vasiyet alacaklısının vasiyetin ifası talebiyle bir dava açmış olması veya daha önce vasiyetnamenin ifa edilmemiş olması durumunda iptal davası bir süre şartına tabii değildir.
Vasiyetname Konusunda Hukuki Yardım Almanın Önemi, Miras Hukuku Avukatı, Miras Avukatı
Vasiyetnamenin iptali davası ve vasiyetname ile ilgili tüm hukuki konularda Burak Temizer Hukuk Büromuzun deneyimli İstanbul miras avukatı kadrosundan destek alabilirsiniz.
Makalemizde değinmiş olduğumuz konularda hukuki yardım almanın önemi çok büyüktür. Kişilerin size zorla vasiyetname yazdırması durumunda veya mirasçı olarak veya vasiyetnamede belirtilen kişi olarak karşılaşacağınız sorunlarda hukuki yardım almak sizi en hızlı ve etkili şekilde sonuç almaya götürecektir. Resmi vasiyetname ve diğer vasiyetname türlerinde hukuki yardımın ne kadar önemli olduğu belli durmaktadır.
Kişiler uzmanlara danışarak yapacağı vasiyet işlemlerinde en etkili ve hızlı çözüm yollarıyla buluşmaktadırlar. Vasiyet konusu miras hukuku alanındadır ve miras avukatlığı niş bir alan olup miras hukuku alanında çalışan avukatlar bu konuda uzmanlaşmakta ve müvekkillerinin taleplerine doğru ve çabuk şekilde cevaplar verebilmektedir. Miras hukuku alanında deneyim sahibi olan ofisimize miras avukatlığı için her zaman ulaşabilirsiniz.
ERDOĞAN HEYBET
BURAK TEMİZER HUKUK BÜROSU
