Mükerrirlere Özgü İnfaz Ne Demek?

Mükerrirlere özgü infaz ne demek? Tekerrür ne demek? Mükerrirlere özgü infaz rejimi nedir? ve bunun gibi pek çok sorunun cevabından içeriğimizde söz edeceğiz. Ceza hukukunda mükerrir ve tekerrürün öneminden ve daha pek çok konudan içeriğimizde bahsedeceğiz.

Tekerrür Ne Demek?

Tekerrür, ceza hukukunda oldukça sık rastlanılan bir kurumdur. Tekerrür, önceden işlenen bir suçun cezası kesinleştikten sonra belirli süreler içinde ikinci bir suçun işlenmesidir. Bir kişinin ikinci kez suç işlemesi halinde, bildiğimiz infaz hukuku kuralları değil mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanacaktır. Tekerrür kurumu, ikinci kez suç işleyen kişiye ilk suçuna göre daha ağır bir ceza uygulanmasını öngören bir kurum olup Türk Ceza Kanun’un 58. Maddesinde düzenlenmiştir. Tekerrür; tekrar eden anlamında olup mükerrir ise birden fazla suç işleyen kimse demektir. Bu yazıda mükerrirlere özgü infaz rejimi detaylıca incelenecektir.

---

Ceza Hukuku ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve Ceza Hukuku alanındaki diğer konularda bilgi edinmek isterseniz, ilgili sayfayı ziyaret edebilirsiniz.

---

Tekerrürün Hukuk Sistemimizdeki Yeri Nedir?

Türk Ceza Kanunu m.58: (1)Önceden işlenen suçtan dolayı verilen hüküm kesinleştikten sonra yeni bir suçun işlenmesi halinde, tekerrür hükümleri uygulanır. Bunun için cezanın infaz edilmiş olması gerekmez.

(2) Tekerrür hükümleri, önceden işlenen suçtan dolayı;

1. a) Beş yıldan fazla süreyle hapis cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren beş yıl,
2. b) Beş yıl veya daha az süreli hapis ya da adlî para cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl,

geçtikten sonra işlenen suçlar dolayısıyla uygulanmaz.

• Kişinin beş yıldan fazla süreli bir hapis cezasına mahkum edilmesinde, bu infazın başlamasından itibaren geçen beş yıldan itibaren işlenen suçlarda tekerrür uygulanmaz.
• Kişinin beş yıldan az hapis cezasına mahkum edilmesinde ya da sadece para cezası alması halinde ise bu cezaların infazından itibaren üç yıldan itibaren işlenen suçlarda tekerrür uygulanmayacaktır.

(3) Tekerrür halinde, sonraki suça ilişkin kanun maddesinde seçimlik olarak hapis cezası ile adlî para cezası öngörülmüşse, hapis cezasına hükmolunur.

• İşlenen ikinci suçun karşılığı olarak kanunda hapis cezası veya adli para cezası verileceği yazılıyorsa, bu durumda ikinci suçun cezası hapis cezası olarak uygulanacaktır.

(4) Kasıtlı suçlarla taksirli suçlar ve sırf askerî suçlarla diğer suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmaz. Kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti ile parada veya kıymetli damgada sahtecilik suçları hariç olmak üzere; yabancı ülke mahkemelerinden verilen hükümler tekerrüre esas olmaz.

• Kasten işlenen suçlar ile taksirli suçlar arasında tekerrür uygulanmamaktadır. Tekerrür için her iki suçun da kasten veya her iki suçun da taksirli olması gerekir.
• Kanunda sayılan suçlar hariç olmak üzere tekerrür uygulanması için her iki cezanın da Türk Mahkemeleri tarafından verilmiş olması gerekir.

---

Kasten Yaralama Suçu ve Kasten Öldürme Suçu ile ilgili de bilgi almak isterseniz, bağlantıları ziyaret edebilirsiniz.

---

(5) Fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan kişilerin işlediği suçlar dolayısıyla tekerrür hükümleri uygulanmaz.

• İlk suçu işlediği sırada on sekiz yaşında olmayan kişinin daha sonra işlediği suç için tekerrür uygulanamaz.

(6) Tekerrür halinde hükmolunan ceza, mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilir. Ayrıca, mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanır.

• Tekerrür şartlarının oluşması halinde infaz, aşağıda açıklanan gibi yapılmaktadır. Ancak yine de infazdan sonra denetimli serbestlik uygulanmaktadır.

(7) Mahkûmiyet kararında, hükümlü hakkında mükerrirlere özgü infaz rejiminin ve cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin uygulanacağı belirtilir.

İnfaz Kanunu m.108:  Tekerrür hâlinde işlenen suçtan dolayı mahkûm olunan;

1. a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuzdokuz yılının,
2. b) Müebbet hapis cezasının otuzüç yılının,
3. c) Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuziki yılının,
4. d) Süreli hapis cezasının üçte ikisinin,

İnfaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılabilir. Ancak, koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanır.

Tekerrüre esas olan ikinci suçtan dolayı hapis cezası alınması halinde:

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasında 39 yıl
• Müebbet hapis cezasında 33 yıl
• Birden fazla süreli hapis cezasında 32 yıl
• Süreli hapis cezasında cezanın 2/3’ü cezaevinde iyi halli olarak geçirilirse koşullu salıverilme uygulanır.

İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda, hükümlü koşullu salıverilmez. Hükümlü hakkında ikinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanacağı hükümde belirtilir.

• Kişi ilk suçunun üstüne işlediği ikinci suçtan dolayı tekerrüre tabi olduktan sonra ikinci kez tekerrür durumuna düşerse bu sefer koşullu salıverilme uygulanmamaktadır.

İnfaz hâkimi, mükerrir hakkında cezanın infazının tamamlanmasından sonra başlamak ve bir yıldan az olmamak üzere denetim süresi belirler.

• Tekerrür durumundaki hükümlü kişi cezaevinde infazı tamamladıktan sonra en az bir yıl denetime tabi tutulur. Denetim süresini hakim belirler.

İnfaz hâkimi, mükerrir hakkında denetim süresinin uzatılmasına karar verebilir. Denetim süresi en fazla beş yıla kadar uzatılabilir.

• Hükümlünün cezaevinden sonra tabi olacağı denetim süresi hakim tarafından uzatılabilir. Ancak denetim süresi beş yılı geçemez.

Cezanın infazı tamamlandıktan sonra devam eden denetim süresi içinde, bu madde hükümlerine göre kendilerine yüklenen yükümlülüklere ve yasaklara aykırı hareket eden mükerrirler, infaz hâkimi kararı ile disiplin hapsine tabi tutulur. Disiplin hapsinin süresi on beş günden az ve üç aydan fazla olamaz.

• Hükümlü cezaevindeki infazı tamamlandıktan sonra denetim süresi içinde hakimin belirlediği yükümlülüklere uymaması halinde disiplin hapsine tabi tutulur. Disiplinin hapsinin süre en az 15 gün en fazla 3 aydır.

Cezanın infazı sırasında ve koşullu salıverildikleri takdirde denetim süresi içinde, aşağıdaki tedavi veya yükümlülüklerden bir veya birkaçına infaz hâkimi tarafından karar verilir:

1. a) Tıbbi tedaviye tabi tutulmak
2. b) Tedavi amaçlı programlara katılmak
3. c) Suçun mağdurunun oturduğu ve çalıştığı yerleşim bölgesinde ikamet etmekten yasaklanmak
4. d) Mağdurun bulunduğu yerlere yaklaşmaktan yasaklanmak
5. e) Çocuklarla bir arada olmayı gerektiren bir ortamda çalışmaktan yasaklanmak
6. f) Çocuklar hakkında bakım ve gözetim yükümlülüğünü gerektiren faaliyet icra etmekten yasaklanmak.

• Hükümlü cezaevindeki infazı tamamlandıktan sonra denetim süresi içinde bazı yükümlülüklere tabi kılınabilir. Bu yükümlülükler kanun maddesinde sayılmıştır.

Tekerrür Hükümlerinin Uygulanma Şartları Nelerdir?

• Failin daha önceden kesinleşmiş bir mahkumiyetinin bulunması gerekmektedir.

Bir kişiye tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için ilk olarak işlediği suçtan dolayı kesinleşmiş bir cezasının bulunması gerekir.  Bir mahkumiyet hükmü ilk derece mahkemesine karşı kanun yollarına başvuru süresi geçtikten sonra ya da istinaf veya temyiz edilmiş ise bu kanun yollarının da tüketilmiş olmasıyla kesinleşir.  Dolayısıyla dosya Yargıtay’da iken yeni bir suç işlenirse tekerrür uygulanamayacaktır.

Beraat kararları tekerrüre esas olamaz, tekerrüre esas teşkil eden hüküm mutlaka mahkûmiyet olmalıdır. Tekerrüre esas olacak mahkûmiyet, bir ceza mahkûmiyeti olmalıdır. Dolayısıyla adli para cezaları tekerrüre esas olamayacaktır.

• Failin daha önceki kesinleşmiş mahkumiyetinin infaz edilmiş olmasına gerek yoktur.

Kişi hakkında kesinleşmiş bulunan cezanın infaz edilmiş olmasına gerek yoktur. Yani kişi hakkında verilen hapis cezasının uygulanması için cezaevine girmiş olmasına gerek yoktur. Tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için aranan tek şart mahkumiyet hükmünün kesinleşmiş olmasıdır.

• İkinci bir suçun işlenmiş olması gerekir.

İkinci suç ve ilk suçun arasında nitelik olarak benzerlik olmasına gerek yoktur. İkinci suç, teşebbüs aşamasında kalmış olsa dahi tekerrüre esas olacaktır. Örnek olarak işlenen ilk suç hırsızlıksa işlenen ikinci suçun da hırsızlık olması gerekmez.

• Tekerrürde süre şartının tamamlanmış olması gerekir.

Türk Ceza Kanunu’nda iki farklı süre öngörülmüştür.

• Önceki mahkumiyet beş yıldan fazla hapis cezası ise 5 yıl;
• Önceki mahkumiyet beş yıl veya daha az süreli hapis cezası ile adli para cezası ise 3 yıldır.

Sürelerin başlangıcı; cezanın infaz edildiği tarihtir. Dolayısıyla kesinleşmiş cezanın çekilmesine başlanmadan, yeni bir suç işlenmesi halinde süre henüz işlemeye başlamamakla birlikte, önceki mahkumiyetin infaz şart olmadığından tekerrür hükümlere yine de uygulanacaktır.

“Sanığın tekerrüre esas alınan Manisa 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nin 2001 / 992­ 1063 sayılı kararında yer alan cezasının 17.04.2002 tarihinde infaz edildiği ve 3 yıllık sürenin geçmesi nedeniyle 5237 sayılı TCK’nın 58 / 2­b maddesi uyarınca tekerrüre esas alınamayacağının gözetilmemektedir” (Yargıtay 5. Ceza Dairesi,  T. 8.3.2007, E. 2006/13586 , K.2007/1822)

Tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için tekerrür süresi içerisinde yeni bir suçun işlenmesi yeterli olup mahkumiyet hükmünün de bu süre içerisinde verilmiş olmasına gerek yoktur.

Tekerrür bakımından süreyi belirlerken dikkate alınması gereken durum, önceki suç için mahkemenin verdiği karardaki mahkemenin verdiği sonuç cezadır. Cezalardan yapılan mahsup işlemi dikkate alınmayacaktır. Hükümlünün cezaevinde kaldığı sürenin de, tekerrür süresinin belirlenmesinde etkisi bulunmamaktadır.

Tekerrürün uygulanmasında süreler yıl olarak belirlenir. Tekerrürde esas alınacak sürelerin başlangıç günü yani cezanın infaz edilmeye başlandığı gün dikkate alınmaz.

Örnek olarak, 20 Haziran 2005’te infaz olmaya başlanan bir suç için tekerrür süresi, 21 Haziranda başlayacak ve tekerrür süresi olan üç yıllık süre 21 haziran 2008’de sona erecektir. Yukarıda da değinildiği üzere sonraki işlenen ikinci suçun tekerrür süresi içinde işlenmiş olması yeterli olup mahkûmiyet hükmünün de tekerrür süresi içinde verilmiş olması aramamaktadır.

YCGK, 23.06.1968, E.6/182, K.244 “ sanığın eski hükümlülüğü, Manisa ağır Ceza mahkemesinin kararı ile 15 yıl ağır hapis cezası olup, 16.05.1985 tarihinde şartla salıverilmiştir. Sanığın bihakkın salıverilme tarihi ise 16.05.1990 günüdür. Sabıkasını oluşturan cezanın 5 yıldan fazla olması nedeniyle, cezasını bihakkın çektiği 16.05.1990 tarihinden itibaren 10 yıl içinde, 20.08.1996 Direnmeye konu olan hırsızlık suçunu işlediğinden tekerrür nedeniyle cezasının arttırılmasına bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Bu nedenle direnme hükmünün onanmasına karar verilmelidir”

 

Hangi Suçlarda Tekerrür Hükümleri Uygulanır?

Tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için işlenen suçların manevi  unsurlarının eş olması gerekir. Bunun anlamı, kasıtlı suçlarla taksirli olarak işlenen suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmayacaktır.

Aynı şekilde iki taksirli suç arasında da tekerrür hükümleri uygulanmaz. Taksirli suçlarda kişinin suç işlemeye yönelik bir irade yoğunluğu yoktur.

Hangi Hallerde Tekerrür Uygulanmaz?

• Kasıtlı suçlar ile taksirli suçlar arasında tekerrür uygulanmaz.

• Sırf askeri suçlar ile genel suçlar arasında tekerrür uygulanmaz.

Sırf askeri suç, bir asker kişi tarafından askeri bir hizmet veya görevin ihlali suretiyle işlenip de bu sıfatı haiz olmayan kimseler tarafından işlenmesi mümkün olmayan suçlardır.

• Yabancı mahkemeden verilen ceza kararları ile türk mahkemeleri arasında verilen cezalar arasında tekerler uygulanmaz.

Ancak; kasten öldürme ve kasten yaralama, yağma ve dolandırıcılık, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticaret, para ve kıymetli damgada sahtecilik suçlarında yabancı mahkeme kararları ile türk mahkemelerinin kararları arasında tekerrür uygulanır.

• Suçu işlediği sırada henüz 18 yaşını tamamlamamış olan kişilerin işlediği suçlar dolayısıyla tekerrür uygulanmaz.

Tekerrürün Sonuçları Nelerdir?

Hukuk sistemimizde, suç işlemiş olan bir kişi söz konusu ise ikinci kere suç işlediğinde, önceden işlemiş olduğu bir suç söz konusu diye verilen ceza arttırılmaz.

Ceza Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimine Göre Çektirilir.

Tekerrür hükümlüsü hakkındaki mahkumiyet kararında, mükerrirlere özgü infaz rejiminin ve cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin uygulanacağı belirtilir.

Temel olarak tekerrürün sonucu; koşullu salıverilme için cezaevinde iyi halli olarak geçirilmesi gereken sürenin daha uzun olarak uygulanmasıdır.

Tekerrür nedeniyle şartla salıverme süresine eklenecek miktar tekerrüre esas alınan cezanın en ağırından fazla olamaz.  Dolayısıyla ikinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda ( tekerrürü tekerrürü)  hükümlü şartlı salıverilmez.

Cezanın İnfazından Sonra Denetimli Serbestlik Uygulanır.

Şartlı salıverilen hükümlü açısından öngörülen denetimli serbestliğin amacı, hükümlünün ceza infaz kurumundan çıktıktan sonraki yaşamanın belirli bir süre kontrol altında tutulmasıdır.

Bu amaçla hakim denetim süresinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman görevlendirilir.  Bu uzman,  hükümlünün davranışlarını, sosyal uyumunu,  sorumluluk bilincini  ve bu hususlardaki gelişimi  hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek hakime verir.

Denetimi serbestlik bakımından infaz hakimi,  mükerrer hakkında cezasının infazının tamamlanmasından sonra başlamak üzere bir yıldan az olmamak üzere denetim süresi belirler.  İnfaz hakimi bu süreye bekliyorlar kadar uzatabilir.

Suç Tanımında Hapis Cezası ile Adli Para Cezasını Seçenek Olarak Öngörüldüğü Hallerde, Hapis Cezasına Hükmedilmişse Bu Ceza Artık Adli Para Cezasına Çevrilmez.

Tekerrür söz konusu olduğunda,  hâkime tanınan takdir yetkisi kaldırılmıştır. Eğer yeni işlenen suç hapis cezasını ya da adli para cezasının verilmesini öngörüyorsa, hakim hapis cezasına hükmetmek zorundadır.

Tekerrürde Denetim Süresi Var Mıdır?

Türk Ceza Kanunu m.58/7’ye göre; Mahkûmiyet kararında, hükümlü hakkında mükerrirlere özgü infaz rejiminin ve cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin uygulanacağı belirtilir.

İnfazdan sonra denetim süresi söz konusudur. Denetim süresi infaz bittikten sonra kişiye zorunlu olarak uygulanmaktadır.

Kişi mükerrir ise her şekilde denetim süresine tabi tutulmaktadır. Denetimin süresi, bir yıldan az olmamak üzere en fazla beş yıla kadar uzayabilmektedir.

Tekerrürde Denetimli Serbestlik Nasıl Olur?

İnfaz hâkimi, mükerrir hakkında cezanın infazının tamamlanmasından sonra başlamak ve bir yıldan az olmamak üzere denetim süresi belirler. Tekerrür dolayısıyla belirlenen denetim süresinde, koşullu salıverilmeye ilişkin hükümler uygulanacaktır.  İnfaz hâkimi, mükerrir hakkında denetim süresinin uzatılmasına karar verebilir. Denetim süresi en fazla beş yıla kadar uzatılabilir. Dolayısıyla Denetim süresi beş yıldan fazla olamayacaktır.

Cezanın infazı tamamlandıktan sonra devam eden denetim süresi içinde, kendilerine yüklenen yükümlülüklere ve yasaklara aykırı hareket eden mükerrirler, infaz hâkimi kararı ile disiplin hapsine tabi tutulur. Disiplin hapsinin süresi on beş günden az ve üç aydan fazla olamaz.

Cezanın infazı sırasında ve koşullu salıverildikleri takdirde denetim süresi içinde, aşağıdaki tedavi veya yükümlülüklerden bir veya birkaçına infaz hâkimi tarafından karar verilir:

• Tıbbi tedaviye tabi tutulabilir
• Tedavi amaçlı programlara katılmaları gerekebilir
• Suçun mağdurunun oturduğu ve çalıştığı yerleşim bölgesinde ikamet etmekten yasaklanabilirler
• Mağdurun bulunduğu yerlere yaklaşmaktan yasaklanabilirler
• Çocuklarla bir arada olmayı gerektiren bir ortamda çalışmaktan yasaklanabilirler
• Çocuklar hakkında bakım ve gözetim yükümlülüğünü gerektiren faaliyet icra etmekten yasaklanabilirler.

Önceki Mahkumiyetin Değişik Nedenlerle Ortadan Kalkmasının Tekerrüre Etkisi Var Mıdır?

• Genel af: Önceki mahkumiyetin genel af ile ortadan kalkması hâlinde,  genel af mahkumiyeti tüm sonuçları ile ortadan kaldırdığı için ortada bir mahkumiyet bulunmaz ve sonuç olarak tekerrür uygulanamaz.
• Özel af:  Özel af durumunda, sadece cezaların yerine getirilmesi imkânı ortadan kalkıp, mahkumiyet diğer sonuçları ile varlığını sürdürür. Mahkumiyet ortadan kalkmadığı için tekerrür uygulanır.
• Şikayetten vazgeçme:  Şikayetten vazgeçme kamu davasını düşürür.  Kamu davasının düşmesine sonucu olarak hüküm kesinleşmez. Kesinleşmiş bir mahkumiyet hükmü söz konusu olmadığından tekerrür uygulanamaz.
• Ön ödeme:  Ön ödeme yapılması durumunda kamu davası açılamaz. Kamu davası açılmadığı için kişi hakkında mahkumiyet kararı verilemez. Kesinleşmiş bir mahkumiyet kararı olmadığından tekerrür uygulanamaz.
• Zamanaşımı:  Dava zaman aşımı durumunda bir mahkumiyet kararı verilemez. Dolayısıyla tekerrür mümkün değildir.  Ceza zamanaşımı bakımından, kesinleşmiş mahkumiyet kararı hükümlünün kaçması sebebiyle belirli sürede yerine getirilemediğinden,  cezanın infaz edilebilme imkanını ortadan kalkmıştır.  Ancak mahkumiyet tüm sonuçlarıyla varlığını sürdürdüğünden  tekerrür  hükümleri uygulanabilecektir.
• Erteleme:  Cezası ertelenen fail, deneme süresinin yükümlülüklere uygun ve iyi halli olarak geçirdiği takdirde ceza infaz edilmiş sayılacağından ertelenmiş ceza tekerrüre esas olabilir.  Deneme süresi içerisinde ertelemenin düşmesine neden olacak bir suç işlemediği takdirde, ertelemeye konu olan mahkumiyet verilmemiş sayılacağından ertelenmiş bu ceza tekerrüre esas olmazdı.

2. Kez Mükerrirlere Af Gündemde Mi? 

Şu an için böyle bir af gündemi bulunmamaktadır, bunlar sosyal medyada yayılan dedikodular seviyesindedir.

Sonuç

Tekerrür, ceza hukuku genel hükümleri bakımından oldukça önemli bir konuma sahiptir. Kişi hakkında hükmedilecek cezada değişiklik yaratabilecek infaz rejimine tabi tutulmaktadır. Tekerrür şartlarının oluşup oluşmadığı, tekerrüre esas alınacak sürelerin geçip geçmediği ve tekerrür sonucunu değiştirebilecek özel hallerin mevcut olup olmadığı hususları titizlikle incelenmelidir. Bu bakımdan tekerrürlere özgü infaz rejimini anlayabilmek, hak ve menfaat kayıplarının önüne geçebilmek için alanında uzman ceza avukatlarından oluşan hukuk büromuzdan profesyonel hukuki destek almanızı tavsiye ederiz. Zira infaz hukuku ve yatar hesaplaması oldukça detaylı bir konu olup mağduriyetlere yol açabilecektir.

Burak Temizer Hukuk Bürosu