Boşanmada maddi tazminat, eşler arasındaki en önemli konulardan bir tanesidir. Bu kapsamda boşanma davasında maddi tazminat, kusurlu olan eşin kusursuz ya da daha az kusurlu olan eşe ödediği tazminat miktarını ifade etmektedir. Tazminatın oluşmasının sebebi ise boşanma ile kusursuz ya da daha az kusurlu olan tarafın menfaatlerinin zarara uğramasıdır. Bunun için mahkeme, kusursuz olan eşe maddi tazminat hakkı sunmaktadır. Ancak bunun belli şartları bulunmakta, şartların yerine gelmesi halinde maddi tazminata hükmedilebilmektedir. Biz de şimdi içeriğimizde bu konunun tüm detaylarından bahsederek sizi bilgilendirmeye çalışacağız.
İçindekiler
- 1 Boşanmada Tazminat Nedir?
- 2 Maddi Tazminat Nedir?
- 3 Boşanmada Maddi Tazminat Nedir?
- 4 Türk Medeni Kanunu’nun 174. Maddesi Nedir?
- 5 Boşanmada Maddi Tazminat Şartları Nelerdir?
- 6 Boşanmada Maddi Tazminat Miktarının Belirlenmesi
- 7 Boşanmada Maddi Tazminata İlişkin Ödeme Şekilleri Nelerdir?
- 8 Boşanmada Maddi Tazminat Davasının Zamanaşımı Süresi
- 9 Boşanmada Maddi Tazminat Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
- 10 Boşanmada Maddi Tazminata İlişkin Yargıtay Kararları
- 11 Sıkça Sorulan Sorular
Boşanmada Tazminat Nedir?
Boşanmanın birçok hukuki sonucu bulunmaktadır. Boşanma davası sonunda hükmedilen maddi tazminat ve manevi tazminat da bunlardan biridir. Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesinde boşanma durumunda maddi tazminat talep edilmesi özel olarak düzenlenmektedir.
Kusurlu ya da daha fazla kusurlu olan tarafın, kusursuz ya da daha az kusurlu olan tarafa, boşanma davası esnasında mahkeme tarafından hükmedilen maddi ve manevi tazminat miktarları bulunmaktadır. Kusurlu ya da daha az kusurlu olan tarafın menfaatlerinin zarara uğraması durumunda maddi tazminata, kişilik haklarına zarar gelmesi durumunda ise manevi tazminata hükmedilmektedir. Bu da boşanmada maddi manevi tazminat hakkını ortaya çıkarmaktadır.
Maddi Tazminat Nedir?
Bir kişinin hukuka veyahut sözleşmeye/hukuki anlaşmaya, birliğe aykırı bir işlemi veya fiilinden kaynaklı, bireylerin mal varlığında meydana gelen eksilmenin yani maddi zararın giderilmesi haline maddi tazminat denmektedir.
Boşanmada Maddi Tazminat Nedir?
Mevcut veya beklenen maddi menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen, boşanmaya sebep olmayan kusursuz veya daha az kusurlu tarafın, kendinden daha fazla kusurlu veyahut tamamen kusurlu taraftan mali zararının tazminine ilişkin uygun bir maddi tazminat isteyebilmesidir. Boşanmada maddi tazminat hakkı burada ortaya çıkmaktadır.
Boşanmada maddi tazminatla birlikte kusursuz veya daha az kusurlu tarafın ekonomik açıdan korunması maksadıyla boşanmadan kaynaklanan uğramış olduğu veya uğrayacağı zararın giderilmesi hedeflenmektedir.
Aile ve Boşanma Hukuku hakkında daha fazla konuda bilgi almak ve aklınıza takılan soruların cevaplarını bulmak isterseniz, kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.
Türk Medeni Kanunu’nun 174. Maddesi Nedir?
Türk Medeni Kanunu’nun 174. Maddesi’nde “Boşanmada Tazminat ve Nafaka” üst başlığı altında “Maddi ve Manevi Tazminatı” düzenlemektedir. Söz konusu madde hükmü gereğince maddi tazminat şu şekilde düzenlenmektedir:
Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen, kusursuz veya daha az kusurlu tarafın, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilmektedir.
Boşanmada Maddi Tazminat Şartları Nelerdir?
Boşanma davasında maddi tazminat şartları belirlenirken, kişilerin kendi istekleri doğrultusunda hareket edilmez. Mağdur olan tarafın menfaatlerinin zedelenmesi durumunda mahkeme tarafından maddi tazminata hükmedilebilir. Tabii ki genel tazminat davasından tamamen farklı olduğu için bazı şartların gerçekleşmiş olması gerekir. Bu şartlar ise şu şekildedir:
- Evlilik birliği boşanma kararı ile sona ermiş olması gerekir.
Boşanmada maddi tazminat talep edilebilmesi ve tazminata hükmedilmesi için evlilik birliğinin boşanma kararı ile sonlandırılması gerekmektedir.
Evlilik birliğinin boşanma ile sona ermesi dışında; butlan ile iptal edilmesi, gaiplik nedeniyle feshi gibi başka bir sebeple sona ermesi halinde boşanmaya ilişkin maddi tazminata hükmedilmeyecektir.
- Maddi tazminat istenen davalı eşin kusurlu olması gerekir.
Kusur; hukuka aykırı bir eylemi, davranışı ifade etmektedir. Boşanmada maddi tazminat talep edebilmenin bir şartı da kusurdur.
Evlilik birliğinin bitmesine sebep olan, maddi tazminat talep edilen kusurlu taraf tazminat ödemekle yükümlüdür. Aynı zamanda maddi tazminat istenen kusurlu eşin, kusurunun ispat edilmesi gerekmektedir.
Evlilik birliğinin bitmesine sebep olan durum veya durumlarda tarafların yani her iki eşin de eşit kusurlu olması halinde maddi tazminata hükmedilmeyecektir.
- Mevcut veya beklenen maddi menfaatlerin zedelenmiş olması gerekir.
Evlilik birliğinin boşanma ile sona ermesi halinde boşanmadan kaynaklı olarak mevcut veya beklenen menfaatlerin zedelenmesi halinde kusursuz veya daha az kusurlu eşin kusurlu eşten söz konusu zararlarının tazminine ilişkin maddi tazminat isteyebilme hakkı vardır.
Mevcut menfaat, evlilik birliği boşanma sebebiyle sona ermeseydi kusurlu veya daha az kusurlu eşin devam edecek olan yararını ifade etmektedir.
Beklenen menfaat; kusursuz veya daha az kusurlu eşin evlilik birliği devam etseydi ileride sağlanacak olan menfaatini ifade etmektedir.
Bahse konu maddi menfaatlerin zedelenmesi boşanmadan kaynaklı olarak kusursuz veya daha az kusurlu olan eşin zararını ifade etmektedir.
- Dava isteminin olması gerekir.
Boşanma davasına bağlı olarak hâkim kanaatince maddi tazminat hükmünün verilebilmesi için taraflarca maddi tazminat isteminin olması gerekmektedir. Maddi tazminat talebi olmaksızın hakim tazminata hükmedemez.
- Maddi tazminat isteyen davacı eşin boşanmadan kaynaklı maddi zarara uğramış olması gerekir.
- Maddi tazminat isteyen davacı eşin kusursuz veya daha az kusurlu olması gerekir.
Mevcut ya da beklenen menfaatleri zedelenmiş olan mağdur eş, maddi tazminat talebini dile getirme hakkına sahiptir. Bu nedenle yukarıdaki şartlar, boşanma davalarında tazminata hükmedilebilmesi için çok önemli bir yere sahiptir.
Evlilik ve Boşanma Hakkında 100 Soru ve 100 Cevap konulu içeriğimizi de ziyaret edebilir ve onlarca sorunun cevabına içeriğimizden ulaşabilirsiniz.
Boşanmada Maddi Tazminat Miktarının Belirlenmesi
Boşanma davası sonucunda maddi tazminata hükmedildiği durumlarda maddi tazminat miktarının belirlenmesi için bazı hususlara dikkat edilmektedir. Bu hususlar, yalnızca maddi tazminatı ödeyecek ya da hak kazanacak kişiye göre değerlendirilmez. Her iki taraf da değerlendirilerek, boşanmada maddi tazminat miktarı belirlenmektedir. Peki, bu hususlar nelerdir?
- Ekonomik ve sosyal durumları,
- Yaşları,
- Evlilik birliği içerisinde bulundukları süre,
- Boşanmaya sebebiyet veren kusurlarının dereceleri,
- Zedelenen mevcut ve beklenen menfaatleri ve
- Paranın alım gücü göz önünde bulundurularak hakkaniyet ilkesine uygun bir şekilde, hakimin takdir yetkisini kullanarak uygun bir tazminat miktarına kanaat getirmesiyle belirlenmektedir.
Yukarıdaki hususlar, maddi tazminat miktarının belirlenmesinde önemli rol oynar. Tabii ki burada en önemli husus, tazminat ödeyecek olan tarafın maddi durumudur. Eğer kişinin ekonomik durumu iyi değilse, bu durumda ekonomik durumu iyi olan bir kişiye göre daha az miktarda tazminata hükmedilecektir.
Boşanmada Maddi Tazminata İlişkin Ödeme Şekilleri Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’nun 176. maddesinde boşanmaya ilişkin maddi tazminat talebinde ödemenin ne şekilde yapılacağı belirtilmiştir. Söz konusu hüküm gereğince; maddi tazminat toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesine karar verilebilecektir. Peki, boşanmada maddi tazminat ödeme şekilleri hangileridir?
Boşanmada Maddi Tazminatın Toptan Ödenmesi
Maddi tazminatın toptan ödenmesi, tazminat ödemekle yükümlü olan eşin tek seferde tazminatı ödemesi anlamına gelmektedir. Söz konusu ödeme tek seferde ödendiğinde borç sona ermiş olacaktır. Tazminat miktarının sonradan değiştirilmesi, toptan ödeme şeklinde söz konusu olmayacaktır.
Boşanmada Maddi Tazminatın İrat Biçiminde Ödenmesi
Maddi tazminatın irat biçiminde ödenmesi; tazminatın tek seferde olacak şekilde değil, dönemsel olarak ödenmesi anlamına gelmektedir.
Boşanmada Maddi Tazminat Davasının Zamanaşımı Süresi
Türk Medeni Kanunu’nun 178. maddesi gereğince; evlilik birliğinin boşanmayla sona ermesine bağlı olarak doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinden itibaren 1 yıl geçmesiyle birlikte zamanaşımına uğrayacaktır. Ancak maddi tazminat zaten çoğunlukla boşanma davası ile birlikte istenmektedir, sonradan bir davaya konu edilmemektedir.
Boşanmada Maddi Tazminat Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Boşanmaya ilişkin maddi tazminat davaları boşanmanın eki niteliğindedir. Bu husus gereğince de boşanmada maddi tazminat talebine ilişkin davalarda görevli mahkemeler Aile Mahkemeleridir. Aile Mahkemelerinin mevcut olmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemeleri görevli olacaktır.
Boşanma davalarına bakmaya yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesi yetkili mahkemelerdir.
Boşanmada Maddi Tazminata İlişkin Yargıtay Kararları
- Yargıtay 2. HD., E. 2023/9044 K. 2024/6226 T. 23.9.2024
Numarasına yer verdiğimiz Yargıtay kararına konu olayda; Uyuşmazlık, boşanmaya sebebiyet veren olaylardaki kusur belirlemesinin doğru yapılıp yapılmadığı, erkeğe yüklenen kusurlu davranışın gerçekleşip gerçekleşmediği, kadına kusur olarak yüklenebilecek bir vakıa olup olmadığı, kusur belirlemesine bağlı olarak kadının maddî ve manevî tazminata hak kazanıp kazanmayacağı, kadın lehine fer’îlere hükmedilebilmesi koşulları varsa hükmedilen miktarların fazla olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Taraflar arasındaki boşanma davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulü ile tarafların boşanmalarına karar verilmiştir. Söz konusu ilk derece mahkemesinin kararı şu şekildedir:
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, davalı erkeğin davacı kadını daha önce aldattığı ancak evlilik birliği bu olaydan sonra devam ettiği için af kapsamında kaldığından bu hususun davalıya kusur olarak yüklenemeyeceği, davalının ortak çocuğa şerefsiz dediği, davalının eve misafir gelmesini istemediği, davacı kadına küfür ettiği, taraflar arasında yaşanan son olayda davalı erkeğin davacı kadına sen salaksın sen bilmezsin dediği ve vurduğu, davalı erkeğin tam kusurlu olduğu, kadının ise kusurlu bir davranışı bulunmadığı ve kadın lehine boşanmanın fer’îlerine hükmedilebilmesinin yasal koşullarının bulunduğu gerekçesi ile, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Boşanma Davasında Kadının Hakları konusu hakkında da kapsamlı bilgi edinmek isterseniz ilgili içeriğimizi ziyaret edebilirsiniz.
Buna ek olarak tarafların 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinin birinci fıkrası uyarınca boşanmalarına, ortak çocuğun velâyet hakkının davacı anneye verilmesine, çocuk için aylık 800,00 TL yargılama süresince tedbir, kararın kesinleşmesi ile birlikte iştirak nafakası olarak devamı ile 35.000,00 TL maddî, 35.000,00 TL manevî tazminatın erkekten alınarak kadına verilmesine karar verilmiştir.
Boşanma davası sürecinde maddi tazminat hakkında yaşadığınız hukuki problemlerde profesyonel desteğe ihtiyaç duyarsanız, alanında uzman İstanbul boşanma avukatı kadrosuna sahip Burak Temizer Hukuk Büromuzdan destek alabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Boşanmada Maddi Tazminat Nedir?
Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen, boşanmaya sebep olmayan kusursuz veya daha az kusurlu tarafın, kendinden daha fazla kusurlu veyahut tamamen kusurlu taraftan mali zararının tazminine ilişkin uygun bir maddi tazminat isteyebilmesidir.
Boşanma Davalarında Tazminat Verilmesindeki Amaç Nedir?
Boşanmada maddi tazminatla birlikte kusursuz veya daha az kusurlu tarafın ekonomik açıdan korunması maksadıyla boşanmadan kaynaklanan uğramış olduğu veya uğrayacağı zararın giderilmesi hedeflenmektedir.
Boşanmada Maddi Tazminat Talebinden Feragat Edilebilir Mi?
Boşanmada maddi tazminat talebinde bulunan eş, hükme yönelik kesinleşme gerçekleşene kadar yargılamanın her aşamasında bu talebinden feragat edebilmektedir.
Her İki Eşin De Eşit Kusuru Halinde Maddi ve Manevi Tazminata Hükmedilir Mi?
Evlilik birliğinin bitmesine sebep olan durum veya durumlarda tarafların yani her iki eşin de eşit kusurlu olması halinde maddi tazminata hükmedilmeyecektir.
Boşanmada Maddi Tazminat Davasında Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?
Türk Medeni Kanunu’nun 178. Maddesi gereğince; evlilik birliğinin boşanmayla sona ermesine bağlı olarak doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinden itibaren 1 yıl geçmesiyle birlikte zamanaşımına uğrayacaktır.
Boşanmada Maddi Tazminat Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Boşanmada maddi tazminat talebine ilişkin davalarda görevli mahkemeler Aile Mahkemeleridir. Aile Mahkemelerinin mevcut olmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemeleri görevli olacaktır.
Boşanma davalarına bakmaya yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesi yetkili mahkemelerdir.
YAREN KARINDAŞ
