Siyasal ve Askeri Casusluk Suçu | TCK 328

Siyasal ve askeri casusluk suçu genel anlamda, bir devletin sırlarını veya güvenliğiyle ilgili bilgileri yabancı bir devlet veya örgüt lehine temin etmek, açıklamak veya yaymak şeklinde tanımlanabilir. TCK’da casusluğun farklı türleri düzenlenmiş olup, bunlardan biri de askerî casusluk suçudur. Bu suç özellikle Türkiye Cumhuriyeti’nin milli savunmasıyla ilgili bilgi ve belgelerin korunması amacıyla öngörülmüştür.

Günümüzde devletlerin güvenliği sadece sınırların korunmasıyla değil, aynı zamanda askerî, siyasî ve ekonomik sırların korunmasıyla da mümkündür. Bundan dolayı Türk Ceza Kanunu (TCK), devletin iç ve dış güvenliğini tehdit eden davranışlar, yaptırıma bağlanmıştır. Biz de içeriğimizde siyasal ve askeri casusluk suçunun tüm detaylarından söz ederek sizi bilgilendirmeye çalışacağız.

---

Ceza Hukuku ile ilgili diğer konular hakkında daha kapsamlı bilgi edinmek isterseniz, ilgili kategorimize göz atabilirsiniz.

---

Türk Ceza Kanunu’nda Casusluk Suçları

Türk Ceza Kanunu’nda siyasal ve askeri casusluk ile ilgili çeşitli suç türlerine ve açıklamalarına yer verilmiştir. İlgili suçlar, TCK maddeleri ve açıklamaları ise şu şekildedir:

Devletin Güvenliğine İlişkin Bilgileri Temin Etme Suçu (TCK 327)

Bu suç doğrudan bir casusluk suçu değildir. Ancak temin edilen bilgilerin, aşağıda detaylı açıklanacağı şekilde yayılması halinde casusluk suçu oluşacaktır. Dolayısıyla 327. Maddeyi de casusluk suçlarının içerisinde incelemek faydalı olacaktır.

Devletin güvenliğini ya da iç ve dış politikasını ortaya koyan bilgileri temin eden fail 3 ila 8 yıl arası hapisle cezalandırılır (TCK 327/1). Eğer bu suç, savaş sırasında işlenirse ya da devletin savaş hazırlığını riske atarsa fail müebbet hapisle cezalandırılır. Kanunda görüldüğü üzere casusluk suçunun savaş esnasında ya da savaş hazırlığı sürecinde işlenmiş olması, ağır bir yaptırıma bağlanmıştır.

Türkiye’nin sadece savaşta olması değil, savaş hazırlığı içerisinde olması da bu maddenin uygulanması için yeterli kabul edilmiştir. Örneğin; Türkiye kendisini bir tehdit altında görür ve savaş hazırlıklarını yürütürken bu suç işlenirse fail müebbet hapis ile cezalandırılır.

Siyasi ve Askeri Casusluk Suçu (TCK 328)

Türk Ceza Kanunu’nun 328. maddesine göre “Devletin güvenliği için gizli kalması gereken bilgileri siyasal veya askerî casusluk maksadıyla temin etme” davranışında bulunan fail hakkında 15 ila 20 yıl arası hapis cezası verilir.

Eğer casusluk suçu Türkiye ile halihazırda savaşta olan bir devletin faydasına işlemmişse ya da devletin savaş hazırlığını risk altına atmışsa fail ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırılır.

Devletin Güvenliğine ve Siyasal Yararına İlişkin Bilgileri Açıklama (TCK 329)

Devletin güvenliğiyle alakalı ya da devletin iç ve dış siyasal faydaları bakımından gizli kalması gereken bilgileri ifşalayan faile 5 ila 10 yıl arası hapis cezası verilir. Eğer suç taksirle yani yanlışlıkla meydana gelmişse faile 6 ay ila 2 yıl arası hapis cezası verilir. Türk Ceza Kanunu’nun 329.maddesinde düzenlenen bu suç da aslında doğrudan casusluk suçu değildir.

Casusluk suçunda, devletin güvenliği ile alakalı bir bilgi başka birilerine verilir ve bu süreç gizli yürütülür (Örneğin; Türkiye’nin dış politikasıyla alakalı bir sırrını yabancı bir ülkeye vermek). Ancak TCK’nin 329.maddesinde düzenlenen bu suçta bir casusluk eylemi yapılmaz. Örneğin; Türkiye’nin dış politikasıyla alakalı bir sırrı sosyal medyada paylaşılırsa bu suç meydana gelir.

Suç eğer savaş zamanı ya da devlet savaş hazırlığındayken işlenmişse fail 10 ila 15 yıl arası hapisle cezalandırılır. Eğer suçun nitelikli hali taksirle işlenmişse fail 3 ila 8 yıl arası hapisle cezalandırılır.

Gizli Kalması Gereken Bilgilerin Açıklanması (TCK 330)

Bu suçun, TCK 329.maddeden farkı gizli kalması gereken bilginin açıklanmasıdır. Eğer ifşalanan bilginin gizli kalmasını gerektiren bir durum yoksa TCK 329.maddedeki suç, varsa da 330.maddedeki suç oluşur. Buna göre gizli kalması gereken bilgiyi casusluk amacıyla ifşalayan fail müebbet hapisle cezalandırılır.

Suç eğer savaş zamanı ya da devlet savaş hazırlığındayken işlenmişse fail ağırlaştırılmış müebbet hapis ile cezalandırılır.

Uluslararası Casusluk Suçu (TCK 331)

Uluslararası casusluk suçunda fail, yabancı bir ülkenin devlet sırrını bir başka yabancı ülke ile paylaşmışsa 1 ila 4 yıl arası hapisle cezalandırılır. Bu suçun faili Türk vatandaşları ve suçu Türkiye’de işleyen yabancılar olabilir.

Somut bir örnekle açıklamak gerekirse; Türkiye’de yaşamayan Türk vatandaşı, yaşadığı ülkenin sırrını bir başka yabancı ülkeye verirse, fail eğer Türkiye’de değilse bile hakkında soruşturma başlatılabilir. Ancak yabancının bu suçtan sorumlu tutulabilmesi için suçu Türkiye’de işlemiş olması gerekmektedir.

Türkiye aleyhine işlemesi gerekmez. Yeter ki bir yabancı ülkenin sırrını diğer bir yabancı ülkeye vermiş olsun. Örneğin; Türk vatandaşı olmayan bir kişi, Ankara’da bir ülkenin büyükelçilik binasında öğrendiği bilgiyi bir başka yabancı devlete verirse Türkiye’de bu suçtan dolayı yargılanabilir. Bu örnekte Türkiye aleyhine bir durum yoktur. Ancak suç Türkiye’de işlendiği için suç işlemiş sayılır.

Askeri Yasaklı Bölgelere Girme Suçu (TCK 332)

Ülkemizdeki birçok askeri bölgeye, özellikle de sınırlardaki askeri bölgelere girilmesi vatandaşlara yasaklanmıştır. Bu yasağı çiğneyen vatandaşlar bu suçu işlemiş kabul edilir ve suçu işleyen fail hakkında 2 ila 5 yıl arası hapis cezası verilir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, failin bu suçu işlemesi için askeri bölgelere gizlice veya hileyle girmiş olması gerektiğidir. Eğer ilgili vatandaş, yasaklı bölgeye izin alıp girmişse suç meydana gelmeyecektir. Suç eğer savaş zamanı işlenirse fail 3 ila 8 yıl arası hapisle cezalandırılır.

Devlet Sırlarından Yararlanma ve Devlet Hizmetine Sadakatsizlik Suçu (TCK 333)

Görevi sebebiyle ülkenin faydasına olan bir teknolojik sırrı kendisinin ya da başkasının lehine kullanan ya da kullanılmasına aracılık eden kişi 5 ila 10 yıl arası hapis ve 3000 güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.

Örnek vermek gerekirse; ülke içinde icat edilmiş ve devlet yetkililerinin gizlemek istediği bir buluş, başkası tarafından kullanılırsa ya da kullanılmasına aracılık edilirse bu suç oluşur.

Suç, eğer Türkiye ile savaşta bulunan bir devlet lehine işlenirse ya da devletin savaş hazırlığını riske atarsa fail müebbet hapisle cezalandırılır.

Suç, eğer Türkiye’nin yabancı bir ülkede faaliyet yürütmek için gönderdiği bir görevli tarafından işlenirse fail 5 ila 10 yıl hapisle cezalandırılır. Ancak bu fıkranın suç olarak kabul edilmesi için bir zararın meydana gelmiş olması gerekmektedir. Yani eylem teşebbüs aşamasında kalmışsa faile ceza verilmez.

Bu suçun diğer casusluk suçlarından en büyük farkı şudur; Türk Ceza Kanunu’nun 333. maddesinde işlenmesi muhtemel suçu ihbar etmemek de bir suç olarak düzenlenmiştir. Yani suçun işleneceğini bir şekilde önceden öğrenip de ihbar etmeyen fail 6 ay ile 2 yıl arası hapisle cezalandırılır.

Yasaklanan Bilgileri Temin Suçu (TCK 334)

Yetkili makamların gizli kalmasını istedikleri bilgilerin (örneğin; Bakanlıklar) temin edilmesi halinde bu suç oluşur ve faile 1 ila 3 yıl arası hapis cezası verilir.

Suç eğer savaş zamanı ya da devlet savaş hazırlığındayken işlenmişse fail 5 ila 10 yıl arası hapisle cezalandırılır.

Yasaklanan Bilgileri Açıklama Suçu (TCK 336)

Bu suçun, TCK 334’te düzenlenen yasaklanan bilgileri temin etme suçundan farkı, temin edilen bilginin açıklanmasıdır. Yetkili makamların gizli kalmasını istedikleri bilgilerin ifşalanması halinde faile 3 ila 5 yıl arası hapis cezası verilir. Eğer suç taksirle yani yanlışlıkla meydana gelmişse faile 6 ay ila 2 yıl arası hapis cezası verilir.

Suç eğer savaş zamanı ya da devlet savaş hazırlığındayken işlenmişse fail 10 ila 15 yıl arası hapisle cezalandırılır. Eğer bu fıkradaki suç taksirle meydana gelmişse fail 3 ila 8 yıl arası hapisle cezalandırılır.

Yasaklanan Bilgilerin Casusluk Maksadıyla Temin Suçu (TCK 335)

TCK 334’te yasaklanan eylem, eğer casusluk amacıyla temin edilirse fail 8 ila 12 yıl arası hapisle cezalandırılır. Suç eğer savaş zamanı ya da devlet savaş hazırlığındayken işlenmişse fail ağırlaştırılmış müebbet hapis ile cezalandırılır.

Yasaklanan Bilgilerin Casusluk Maksadıyla Açıklama Suçu (TCK 337)

Bu suçun, TCK 335’te düzenlenen yasaklanan bilgileri temin etme suçundan farkı, temin edilen bilginin casusluk amacıyla açıklanmasıdır. Yetkili makamların gizli kalmasını istedikleri bilgilerin casusluk amacıyla ifşalanması halinde faile 10 ila 15 yıl arası hapis cezası verilir.

Suç eğer savaş zamanı ya da devlet savaş hazırlığındayken işlenmişse fail ağırlaştırılmış müebbet hapis ile cezalandırılır.

Devlet Güvenliği ile Alakalı Belgeleri Elinde Bulundurma Suçu (TCK 339)

Devletin güvenliği ya da siyasal faydaları bakımından gizli kalması gereken bilgileri elinde bulunduran faile 1 ila 5 yıl arası hapis cezası verilir. Suç eğer savaş zamanı ya da devlet savaş hazırlığındayken işlenmişse fail 3 ila 8 yıl arası hapisle cezalandırılır.

Casusluk Suçlarında Görevli Mahkeme I Siyasal ve Askeri Casusluk Suçları

Casusluk suçlarında görevli mahkeme 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (Kuruluş Kanunu) 12.maddesine göre ağır ceza mahkemesidir. Fakat TCK’nin 332. maddesinde düzenlenen Askeri Yasak Bölgelere Girme suçunda kanun bir istisna öngörmüştür ve bu suçta görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.

Sıkça Sorulan Sorular

TCK 327’de Savaş Zamanı veya Savaş Hazırlığı Kavramı Nasıl Anlaşılmalıdır?

Türkiye’nin fiilen savaşta olması gerekmez; devletin kendini tehdit altında görüp hazırlık yapması da bu suçun oluşması bakımından yeterlidir.

TCK 328’deki Siyasi ve Askerî Casusluk Suçunda Bilgi Temin Eden Kişi Bu Bilgiyi Hiç Kullanmasa Da Suç Oluşur Mu?

Evet. Casusluk amacıyla gizli bilgiyi elde etmek suçun oluşması için yeterlidir, kullanılıp kullanılmaması önemli değildir. Bilgiyi temin etmek ve kullanmak ayrı davranışlardır ve ayrı ayrı cezaları vardır.

TCK 329’daki Açıklama Suçunda Sosyal Medyada Yapılan Paylaşımlar Da Suça Girer Mi?

Evet. Gizli kalması gereken bilgiler sosyal medya platformlarında paylaşılırsa suç oluşur.

Uluslararası Casusluk (TCK 331) Suçunda Türkiye’nin Zarar Görmesi Gerekir Mi?

Bu suçun meydana gelmesi için Türkiye’nin etkilenmesine gerek yoktur. Türk vatandaşları bu suçu işlerse her halükarda suçtan sorumlu tutulurken, yabancı biri bu suçu Türkiye’de işlerse sorumlu tutulur.

Askeri Yasak Bölgelere Girme Suçunda (TCK 332) Yanlışlıkla Giren Kişi Cezalandırılır Mı?

TCK 338.maddeye göre bu suçun taksirle işlenmiş olması halinde faile 6 ay ila 3 yıl hapis cezası verilir.

Eğer savaş hali ya da bir savaş hazırlığı söz konusuysa faile 3 ila 8 yıl arası hapis cezası verilir. Ancak fail, bu eylemiyle askeri faaliyetleri zor durumda bırakmış olmalıdır.

Devlet Güvenliği ile İlgili Belgeleri Elinde Bulundurma (TCK 339) Suçunda Fail Belgeleri Kullanmazsa Yine De Ceza Alır Mı?

Evet. Belgeleri sadece elinde bulundurmak bile 1–5 yıl hapis cezası için yeterlidir.

Casusluk Suçlarında Görevli Mahkeme Neresidir?

Görevli mahkeme Kuruluş Kanunu uyarınca ağır ceza mahkemesidir. Ancak TCK’nin 332.maddesinde düzenlenen Askeri Yasak Bölgelere Girme suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.

Casusluk suçunda gizli bilgi kavramı neyi ifade eder?
Gizli bilgi, devletin güvenliği veya dış ilişkileri bakımından korunması gereken ve yetkisiz kişilerce öğrenilmemesi gereken bilgidir. Resmî olarak gizli ibaresi taşımasa bile niteliği gereği gizli sayılabilir.

Casusluk suçunda teşebbüs mümkün müdür?
Evet. Fail gizli bilgiyi elde etmeye yönelik harekete geçmiş ama bilgiyi ele geçirememişse suçun teşebbüs hali oluşur. Bu durumda ceza verilir ancak TCK m.35 gereği indirim yapılır.

Yabancı devlet adına bilgi toplayan Türk vatandaşı hangi mahkemede yargılanır?
Türk vatandaşı fail, fiili yurt dışında da işlemiş olsa Türkiye’de yargılanır. Görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.

Casusluk suçunda teşebbüs mümkün müdür?
Evet. Fail bilgiyi elde etmeye yönelmiş, fakat elde edememişse teşebbüsten sorumlu tutulur. Teşebbüs halinde ceza indirimi uygulanır.

Casusluk suçlarında etkin pişmanlık hükümleri var mıdır?
Hayır. Casusluk suçları için özel bir etkin pişmanlık düzenlemesi bulunmaz. Ancak failin soruşturma sırasında işbirliği yapması cezanın belirlenmesinde indirim nedeni olabilir.

Casusluk suçunda devlet sırrı olmayan bilgilerin paylaşılması suç sayılır mı?
Hayır. Kamuya açık, herkesin ulaşabileceği bilgilerin paylaşılması casusluk kapsamında değerlendirilmez. Suçun oluşması için bilginin gizli nitelikte olması gerekir.

Casusluk suçunda cezayı artıran haller var mıdır?
Evet. Savaş zamanında veya savaş hazırlığı döneminde işlenen casusluk suçlarında cezalar daha ağırdır.

Casusluk suçundan tutuklama kararı verilir mi?
Evet. Suçun niteliği ve öngörülen cezanın ağırlığı nedeniyle tutuklama kararı verilebilir. Bu suçlar katalog suçlar arasındadır.

Casusluk suçunda zamanaşımı süresi ne kadardır?
Casusluk suçlarında dava zamanaşımı genellikle 20 yıldır. Ancak işlenen fiilin niteliğine ve cezanın üst sınırına göre bu süre daha da uzayabilir.

Casusluk suçunda yabancı uyruklu kişilerin sınır dışı edilmesi mümkün müdür?
Evet. Yabancı uyruklu kişi hakkında cezai işlem tamamlandıktan sonra kamu düzeni ve güvenliği gerekçesiyle sınır dışı kararı verilebilir.

---

Askeri casusluk ilgili konularda yaşadığınız hukuki konularda profesyonel desteğe ihtiyaç duyuyorsanız, Burak Temizer Hukuk Büromuzun deneyimli İstanbul ceza hukuku kadromuzdan destek alabilirsiniz.

---

MEHMET KIŞLIK