İntihara yönlendirme suçu adında da anlaşıldığı üzere kişiyi intihara zorlama ya da intihara teşvik ve telkin etmeyle oluşan bir suçtur. İntihara teşebbüs ise suç değildir. Makalemizde sizlere bu suçun detaylarını, oluşma biçimini, unsurlarını ve cezasını detaylı olarak aktaracak, bu suça ilişkin sıkça sorulan sorulara da değineceğiz.
İntihara Yönlendirme Suçu Nedir?
Bu sebeple intihara yönlendirme eylemi ayrı bir suç olarak düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu’nun 84.maddesinde intihara yönlendirme suçu yer almaktadır. Bu maddeye göre bir kişiyi intihara azmettirerek, teşvik ederek, bu kararını kuvvetlendirerek veya yardım ederek yönlendiren kişi cezalandırılacaktır. Maddenin ikinci fıkrası uyarınca da yapılan yönlendirme sonucunda kişi intihar ettiğinde verilecek olan ceza daha fazla olacaktır. Söz konusu maddenin üçüncü ve dördüncü fıkraları maddi unsurlar itibariyle bağımsız suç teşkil ettiğinden ayrı başlıklar altında ele alınacaktır.
Ceza Hukuku ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve Ceza Hukuku alanındaki diğer konularda bilgi edinmek isterseniz, ilgili sayfayı ziyaret edebilirsiniz.
İntihara Yönlendirme Suçunun Unsurları Nelerdir?
İntihara yönlendirme suçunun oluşması için kanunda düzenlendiği şekliyle maddi ve manevi unsurlarının gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
Suçun Maddi Unsurları
1. Fail
İntihara yönlendirme suçunun faili herhangi biri olabilir, ayrıca bir özellik aranmamaktadır.
2. Mağdur
Suçun mağduru da herhangi biri olabilmektedir. Belli bir kişi ya da kişilerin intihara yönlendirilmiş olması gerekmektedir.
Türk Ceza Kanunu’nun 84.maddesinin ilk fıkrasına göre işlenen suçun mağduru, işlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneğine sahip biri olmalı ve bu kişi üzerinde cebir ya da tehdit kullanılarak intihara zorlanmamış olmalıdır. Aksi halde maddenin 4.fıkrası gündeme gelecek ve fail kasten insan öldürme suçundan cezalandırılacaktır.
3. Fiil
İntihara yönlendirme suçu seçimlik hareketli bir suçtur. Yani, maddede bulunan birden fazla hareketten birinin gerçekleştirilmesiyle suç meydana gelmiş olur. Bu seçimlik hareketler;
- Başkasını intihara azmettirme,
- Başkasını intihara teşvik etme,
- Başkasının intihar kararını kuvvetlendirme,
- Başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım etmedir.
Kişi bu hareketlerden birini gerçekleştirdiğinde intihara yönlendirme suçundan dolayı sorumluluğu gündeme gelecektir. Bu hareketlerin birkaçını birlikte yapmasında ise yine tek bir suç oluşacak ancak cezanın belirlenmesinde etkili olacaktır.
Azmettirmek, teşvik etmek ve intihar kararını kuvvetlendirmek manevi nitelikteki hareketlerdir. Herhangi bir şekilde yardım etmek ise daha çok maddi nitelikteki yardımları kapsamaktadır. Ancak yardım herhangi bir şekilde yapılabileceği için bu sayılanlar dışında kalan manevi nitelikteki hareketler de yardım etme olarak kabul edilebilmektedir.
İlk fıkradaki suçun oluşması için kişinin intihar etmesi gerekmemektedir. Yalnızca bu hareketlerin gerçekleştirilmiş olması suçun oluşumu için yeterlidir. Kişinin intihar ederek hayatına son vermesi maddenin 2. fıkrasında düzenlenmiştir.
İntihara Yönlendirme Suçu Seçimlik Hareketleri
Seçimlik hareketlerin ne anlama geldiklerinin ve neyi kapsadıklarının açıklanması gerekmektedir:
1. İntihara Azmettirme
Azmettirme, hiç intihar düşüncesi olmayan kişide bu düşüncenin uyandırılması ve intihar etme yönünde karar verdirilmesi demektir. Azmettirmede önemli olan mağduru etkileyerek onu intihar girişimine sürüklemeye elverişli olmasıdır.
Örneğin, ekonomik sıkıntıları bulunan bir kişiye bu şekilde bir hayat sürmektense ölüp kurtulmanın çok daha iyi olacağını, böyle bir yaşamın bir anlamı olmadığını ve ölümün bir kurtuluş olduğunu söylemesi halinde azmettirme vardır.
2. İntihara Teşvik Etme
İntihara teşvik etme, intihar düşüncesi bulunan ama daha karar vermemiş olan bir kişiyi intihar kararı vermeye yönlendirmektir. Yani, intihar düşüncesi olan birini bu düşüncesini gerçekleştirmesini sağlamaktır.
Örneğin, ekonomik sıkıntıları bulunan bir kişi daha fazla bu duruma dayanamadığını ve intihar etmek istediğini söylediğinde, bunun çok doğru bir karar olduğunu ve vakit kaybetmenin bir anlamı olmadığının söylenmesi teşviktir.
3. İntihar Kararını Kuvvetlendirme
İntihar kararını vermiş olan kişinin kararını güçlendirmek ve onu bu konuda motive etmek intihar kararını kuvvetlendirmektir. Yani, intihar kararı veren kişinin aklındaki tereddütlerin ortadan kaldırılması ve bu kararın güçlendirilmesidir.
Burada verilmesi gereken örnek ise boğaz köprüsünde intihar girişiminde bulunan kişiye karşı polislerin vazgeçirme yönündeki çalışmaları esnasında trafikte kalan kimselerin senin yüzünden saatlerdir bekliyoruz atlayacaksan atla demesi ve küfretmesi üzerine kişinin atlamasıdır. Bu örnekte araçtaki kişilerin bu yöndeki sözleri intihar kararını kuvvetlendirme olarak kabul edilmiştir.
4. İntihara Yardım Etme
Yardım etme, intihar kararı vermiş olan mağdurun intiharını kolaylaştırmaya yönelik her türlü faaliyettir.
Örneğin, kişiye intihar etmesi için ip verilmesi ya da atlayacağı yüksek bir yere götürülmesi veya kendini nasıl öldürebileceğini anlatması gibi eylemler yardım etme sayılmaktadır.
Suçun Manevi Unsuru
İntihara yönlendirme suçu yalnızca kasten işlenebilir. Fail, bilerek ve isteyerek hareket etmelidir. Bir başkasını intihara yönlendirdiğin, bilerek seçimlik hareketleri gerçekleştirmelidir.
Kişinin intihara yönlendirme suçundan sorumlu olması için de yaptığı hareketlerin buna yönelik olması gerekir. Yani, kişinin söylediği bir söz nedeniyle bunun etkisinde kalınarak intihar edilmesi halinde suç oluşmayacaktır.
İntihara Yönlendirmeye Teşebbüs
İntihara teşebbüs ile intihara yönlendirme suçuna teşebbüs kavramları birbirinden ayırt edilmelidir. İntihara teşebbüs, intihar etmek isteyen kişinin kendi hareketiyle ilgili bir durumdur.
İntihara yönlendirme suçuna teşebbüs ise doktrinde tartışmalıdır. Bu konudaki genel görüş ise teşebbüsün mümkün olduğu yönündedir.
İntihara Yönlendirme Suçunun Cezası Nedir?
İntihara yönlendirme suçunun cezası 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır. Türk Ceza Kanunu’nun 84.maddesinde düzenlenen bu suç için öngörülen hareketlerin birden fazlasının gerçekleştirilmesi cezanın belirlenmesinde önem arz edecek, gerekirse alt sınırın üzerinde ceza verilecektir.
Aynı maddenin ikinci fıkrası uyarınca da intiharın gerçekleşmesi durumunda kişi 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
Cezanın Ertelenmesi Mümkün Mü?
Türk Ceza Kanunu’nun 51. maddesinin ilk fıkrasında yer alan düzenleme uyarınca 2 yıl ya da daha az süreli hapis cezası alan kişinin cezası ertelenebilecektir. 18 yaşını doldurmamış ya da 65 yaşını bitirmiş kişiler açısından ise bu sürenin üst sınırı 3 yıldır.
Dolayısıyla verilecek olan ceza alt sınırdan verildiğinde erteleme mümkün olabilecektir. Ancak intiharın gerçekleştiği yani ölümle sonuçlanan bir durumda verilecek olan hapis cezasının alt sınırı 4 yıl olduğundan erteleme mümkün olmayacaktır.
Ceza Adli Para Cezasına Çevrilebilir mi?
İntihara yönlendirme suçu için adli para cezası öngörülmemiştir, yalnızca hapis cezası yaptırımı mevcuttur. İntihara yönlendirme suçundan dolayı kişi 1 yıl ya da daha az süreli hapis cezasına çarptırılırsa adli para cezasına çevrilme gündeme gelebilecektir. Yargılama sonunda hükmedilen ceza esas alınacağından bu seçenek zor olmakla birlikte imkânsız değildir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Mümkün Mü?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231.maddesinin 5.fıkrasında düzenlenmiştir. İntihara yönlendirme suçu açısından sadece 84.maddenin 1.fıkrasında alt sınırdan ceza verildiği zaman hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir.
İntihara Yönlendirme Suçunda Zamanaşımı ve Görevli Mahkeme:
İntihara yönlendirme suçunun temel şekline yani 84. maddenin ilk fıkrasına ilişkin dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıldır. İntiharın gerçekleşmesi halinde ise yani 2.fıkra açısından dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren 15 yıldır. Görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
İntihara Alenen Teşvik Suçu (TCK m.84/3)
Aynı maddenin ikinci fıkrası uyarınca da intiharın gerçekleşmesi durumunda kişi 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. İntihara alenen teşvik suçu, suçun maddi unsuru itibariyle 84. maddenin ilk fıkrasında düzenlenen intihara yönlendirme suçundan ayrılmaktadır.
İntihara alenen teşvik suçu için belirli bir kimsenin hedef alınması gerekmemektedir. Ayrıca burada bahsedilen teşvik alenen yapılmalıdır.
İntihara Alenen Teşvik Suçunun Unsurları:
1. Maddi Unsuru
İntihara alenen teşvik suçunun oluşabilmesi için belirli birinin hedeflenerek onun intihara teşvik edilmesi gerekmemektedir. Buradaki teşvik, kamuya yönelik bir teşviktir. Teşvik alenen bir şekilde yapılmalıdır. Aleniyet, suçun maddi unsurlarından birisidir.
Aleniyet için söz konusu eylemin birden çok kişinin önünde yapılması gerekmemekte olup, belirli olmayan ve birden fazla kişi tarafından algılanabilmesi yeterlidir.
Bu suçun oluşumu için yapılan fiil açık bir şekilde intihara özendirici ya da cesaretlendirici olmalıdır. Tek başına intiharı övmek, teşvik olarak kabul edilmemektedir.
Teşvik, basın ve yayın yoluyla veya sosyal medya ile yapılmışsa aleniyet unsuru halihazırda gerçekleşmiş kabul edilir.
Örneğin, bir web sitesinde kamuya ya da bir örgütün üyelerine yönelik olarak yapılan intihar çağrısı, kitap veya broşürle intiharın teşvik edilmesi durumlarında intihara alenen teşvik suçu gündeme gelecektir.
Söz konusu suçun oluşması için kişilerin intihar etmesine gerek yoktur. Başkalarının intihara alenen teşvik edilmesi yeterlidir.
2. Manevi Unsuru
İntihara alenen teşvik suçu ancak kasten işlenebilir. Dolayısıyla kişi bilerek ve isteyerek, yaptığı teşvikin de aleni olduğunu bilerek kişileri intihara alenen teşvik etmelidir.
İntihara Alenen Teşvik Suçunun Cezası Nedir?
Başkalarını intihara alenen teşvik eden kişi 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suç için adli para cezası öngörülmemiş olup, yalnızca hapis cezası yaptırımı düzenlenmiştir. Ancak yargılama sonucunda verilecek olan somut ceza 1 yıl ya da daha az süreli hapis cezası olarak belirlendiğinde bu ceza adli para cezasına çevrilebilir.
İntihara Alenen Teşvik Suçunda Zamanaşımı ve Görevli Mahkeme
Dava zamanaşımı intihara alenen teşvik suçunun işlendiği tarihten itibaren 15 yıldır. Görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir.
İntihara Sevk veya Mecbur Etme Suçu (TCK m.84/4)
Türk Ceza Kanunu’nun 84.maddesinin 4.fıkrası uyarınca yaptığı hareketin anlamını ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan kişiler ya da bu yeteneği ortadan kaldırılan kişileri intihara sevk edenler, cebir ya da tehdit kullanarak intihara mecbur edenler kasten öldürme suçundan sorumlu olacaklardır. 84.maddenin 1. ve 3.fıkralarından bağımsız bir suç olarak intihara sevk veya mecbur etme suçu düzenlenmiştir. Çünkü bu suç, maddi unsuru ve suçun mağduru sebebiyle diğerlerinden ayrılmaktadır.
İntihara Sevk veya Mecbur Etme Suçunun Unsurları:
1. Maddi Unsurlar
Suçun mağduru işlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan kişi ya da bu yeteneği ortadan kaldırılan kişi olmalıdır. Kendisine karşı kullanılan cebir ya da tehdit sebebiyle intihara mecbur edilen kişi de suçun mağdurudur.
Fiil unsuru açısından ise iki farklı durum mevcuttur:
a. İşlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişilerin intihara sevk edilmesi:
İşlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş kişiler Türk Ceza Kanunu’nun 31, 32 ve 33.maddelerine göre belirlenmektedir. Yaş küçüklüğü, akıl hastalığı ve sağır ve dilsizlik hükümleri uyarınca suçun mağduru olabilecek kişiler belirlenir.
İşlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği ortadan kaldırılan kişiler açısından Türk Ceza Kanunu’nun 34.maddesi dikkate alınmaktadır. Bu maddede düzenlenen; geçici nedenler, alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle kusur yeteneğinin ortadan kalkmasıdır.
b. Cebir veya tehdit kullanarak kişilerin intihara mecbur edilmesi:
Cebir, bir kimseye karşı güç uygulanılarak onun ya da üçüncü bir kişinin iradesi ile davranışları üzerinde bir etki meydana getirilmesidir. Tehdit ise, gerçekleşmesi faile bağlı olarak gelecekte bir kötülüğün meydana geleceğinin bildirilmesidir. Bu suç kapsamında amaç cebir suçunu işlemek değil, intiharı gerçekleştirmektir. Tehdit için de, amaç kişinin irade özgürlüğünü etkilemek değil intiharı gerçekleştirmektir.
Tehdit Suçu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek isterseniz, ilgili içeriğimizi ziyaret edebilirsiniz.
İntihara sevk veya mecbur etme neticeli bir suçtur. Sonucun gerçekleşmiş olması yani, kişinin intihar etmesi aranmaktadır. Akdi takdirde kişinin kasten öldürme suçundan sorumluluğu gündeme gelemeyecektir.
2. Manevi Unsurlar
Bu suçun manevi unsuru kasttır. Dolayısıyla failin bilerek ve isteyerek hareket etmesi gerekli olup, suçun taksirle işlenen şekline kanunda yer verilmemiştir.
İntihara Sevk veya Mecbur Etme Suçunun Cezası Nedir?
İntihara sevk veya mecbur etme suçunun cezası için kasten öldürme suçunun karşılığı olan cezaya bakmak gerekecektir. Bu halde kişi, kanunun 81 ve 82.maddeleri uyarınca müebbet ya da ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
Kasten Öldürme Suçu ile ilgili daha kapsamlı bilgi edinmek isterseniz, içeriğimizi ziyaret edebilirsiniz.
İntihara Sevk veya Mecbur Etme Suçunda Zamanaşımı ve Görevli Mahkeme
Dava zamanaşımı süresi Türk Ceza Kanunu’nun 81. maddesindeki halde suçun işlendiği tarihten itibaren 25 yıl, 82. maddedeki hallerde ise 30 yıldır. Görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.
Sıkça Sorulan Sorular
İntihara Yönlendirme Suçu Nedir?
İntihara yönlendirme suçu, bir kişiyi intihara azmettirerek, teşvik ederek, bu kararını kuvvetlendirerek veya yardım ederek yönlendirmek olup, Türk Ceza Kanunu’nun 84.maddesinde düzenlenmiştir. Maddenin ikinci fıkrasında da yapılan yönlendirme sonucunda kişinin intiharı gerçekleştirmesi düzenlenmiştir. Bu halde verilecek olan ceza artırılacaktır.
İntihara Yönlendirme Suçu Nasıl Oluşur?
İntihara yönlendirme suçu seçimlik hareketli bir suçtur. Maddede yer alan seçimlik hareketler; başkasını intihara azmettirme, intihara teşvik etme, intihar kararını kuvvetlendirme, başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım etmedir. Bu seçimlik hareketlerden birinin gerçekleşmesiyle suç oluşacaktır. Kişinin intihar etmesi, bu hareketin ölümle sonuçlanmaması gerekmemekte olup bu durum cezanın artırılmasını gerektiren bir hal olarak düzenlenmiştir.
İntihara Yönlendirme Suçunun Cezası Kaç Yıldır?
İntihara yönlendirme suçunun cezası 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır. İntiharın gerçekleşmesi durumunda kişi 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
İntihara Alenen Teşvik Nedir?
İntihara alenen teşvik suçu Türk Ceza Kanunu’nun 84. maddesinin 3.fıkrasında düzenlenmiştir. Belirli bir kişi hedef alınmadan aleni bir şekilde intihara yapılan teşvik bu madde uyarınca cezalandırılmaktadır.
İntihara Alenen Teşvik Nasıl Olur?
Alenen teşvik, kamuya yönelik bir teşviktir. Aleniyet için söz konusu eylemin birden çok kişinin önünde yapılması gerekmemekte olup, belirli olmayan ve birden fazla kişi tarafından algılanabilmesi yeterlidir. Bu suçun oluşumu için yapılan fiil açık bir şekilde intiharı özendirmeli ya da cesaretlendirmelidir.
İntihara Alenen Teşvik Suçunun Cezası Kaç Yıldır?
İntihara alenen teşvik suçunun cezası 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıdır.
İntihara Sevk veya Mecbur Etme Nedir?
İntihara sevk veya mecbur etme; yaptığı hareketin anlamını ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan kişiler ya da bu yeteneği ortadan kaldırılan kişilerin intihara sevk edilmesi veya cebir ya da tehdit kullanılarak kişilerin intihara mecbur edilmesidir.
İntihara Yönlendirme Suçu Şikâyete Bağlı Mıdır?
İntihara yönlendirme suçu resen soruşturulan bir suç olduğu için şikâyete bağlı değildir.
Kız Arkadaşım Benim Yüzümden İntihar Etti. Ceza Alır Mıyım?
Türk Ceza Kanunu’nun 84.maddesinin ilk fıkrasındaki intihara yönlendirme suçunun fiil unsurunu intihara azmettirme, intihara teşvik etme, intihar kararını kuvvetlendirme, kişinin intiharına herhangi bir şekilde yardım etme hareketleri oluşturmaktadır. Bu eylemlerden birinin gerçekleşmesi halinde kişinin cezai sorumluluğu gündeme gelebilmektedir. Maddenin ikinci fıkrasındaki düzenleme gereğince de mağdur, intihar ettiğinde yani ölümü gerçekleştiğinde verilecek olan cezanın miktarı daha fazla olacaktır.
Ancak belirtilmelidir ki, kişinin kendi şahsi ve psikolojik durumundan kaynaklı olarak intihar etmesi durumunda bir cezai sorumluluk gündeme gelmeyecektir. Bu durumda her somut olayın özelliklerine göre değerlendirme yapılmalıdır.
Türk Ceza Kanunu’nun 84.maddesinin 4.fıkrasında yer alan düzenlemeye göre ise bir başkasını intihara sevk veya mecbur edenlerin cezai sorumluluğu bulunmaktadır. Bu durumda özellikle ilişkiler içerisinde yaşanan durumlarda tehdit veya cebir kullanılarak mağdurun intihara yönlendirilmesinden bahsedilmelidir. Bu fıkra sebebiyle cezai bir sorumluluğun doğması için mağdurun intiharı gerçekleştirmesi yani ölümün meydana gelmesi gerekmektedir.
Her olay kendine has özellikler barındırır. Bu sebeple bir kimsenin kız arkadaşının intihar etmesi durumunda kişinin ceza alıp almaması, gerçekleştirdiği hareketlere göre değişecektir.
Kız Arkadaşımı İntihar Etmeye Zorladım. Suç Mu İşledim?
Türk Ceza Kanunu’nun 84.maddesinde intihara yönlendirme bir suç olarak düzenlenmiştir. Bir kimseyi intihar etmeye zorlamak, tüm koşullar sağlandığı takdirde suç olarak kabul edilmektedir. Bu durumda yerine getirilen hareketin şekline göre ve intiharın yani ölümün gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılarak suçun niteliği belirlenecektir. Verilecek olan cezanın miktarı da bu hususlar göz önünde bulundurularak hesaplanacaktır. Dolayısıyla bir kimseyi intihar etmeye zorlamak suç olarak kabul edilmekte olup, her somut olay için maddi ve manevi unsurlar ayrıca değerlendirilmelidir.
Sonuç ve Avukatın Önemi
İntihara yönlendirme suçu, dikkatle ele alınması gereken bir konudur. Hukuki sürecin karmaşıklığı ve delil değerlendirmesi titizlik gerektirmektedir. Bu süreçlerin doğru bir şekilde yönetilmesi hayati öneme sahip olup, avukatın önemi öne çıkmaktadır. Bir avukatın uzmanlığı, müvekkilin haklarının korunmasını sağlayacaktır. Burak Temizer Hukuk Bürosu olarak sizlere yardımcı olmak için buradayız.
İPEK HEPDİKER
