Aydınlatma Yükümlülüğü Nedir? KVKK Aydınlatma Metni

Aydınlatma yükümlülüğü, verisi işlenen kişilere yapılması gereken bilgilendirmedir. Bu nedenle dijital ortamda hazırlanan platformlarda kullanıcılara mutlaka verilerinin kullanım biçimleri açıklanması gerekir. KVKK aydınlatma metni de bu açıdan son derece önemlidir. Peki, aydınlatma yükümlülüğü nedir? İlgili yazınımızda KVKK kapsamında aydınlatma yükümlülüğünün ne olduğu ve bu konuya dair önemli hususları ele alacağız.

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 2016 yılında yürürlüğe girmiştir. Günümüzde teknolojinin de artmasıyla birlikte kişilerin temel hak ve özgürlüklerinin korunması kapsamında kişisel verilerinin de daha sıkı şekilde korunması ihtiyacı doğmaktadır. İşte bu noktada kişilerin verilerini korumakla sorumlu olan veri sorumlularına 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanun’u ile birtakım yükümlülükler getirilmiştir.

Kişisel Veri Nedir ve Kişisel Verilerin İşlenmesi Ne Anlama Gelmektedir?

Kişisel verinin tanımı 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanun’unun 3. maddesinin 1. fıkrasının d bendinde tanımlanmıştır. Buna göre kişisel veri, kimliği belirli veya belirlenebilir olan gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi içeren verilerdir. Kişisel verinin neler olduğu çok geniş olmakla beraber kişinin CV’si (özgeçmiş), parmak izi, kimlik bilgileri, adres bilgileri, banka hesap bilgileri örnek verilebilir. Kişisel veriler, 6698 sayılı kanun ve öngörülen diğer kanunlar çerçevesinde usul ve esaslara uygun olarak işlenebilmektedir.

Kişisel veriler işlenirken hukuka ve aynı zamanda dürüstlük kurallarına uygun olarak işlenmesi, yasal amaçlar için işlenmesi, ölçülülük ilkesine uygun olarak kişilerin temel hak ve özgürlüklerini zedelemeyecek ölçüde işlenmesi gerekmektedir.

Kişisel verilerin kaydı, depolanması, muhafazası, değiştirilmesi, yeniden ele alınması, aktarımı, devralınması vb. gibi pek çok hususta verilerin üzerinde gerçekleştirilen her türlü eylem kişisel verilerin işlenmesi anlamına gelmektedir.

Bu kapsamda kişisel verileri işleyen veri sorumlularının 6698 sayılı KVKK kapsamında aydınlatma yükümlülükleri mevcuttur.

---

Kişisel Verilerin Korunması Hukuku ile ilgili detaylı bilgi almak ve güncel gelişmeleri takip etmek isterseniz, ilgili kategorimizi ziyaret edebilir ve en güncel bilgilere ulaşabilirsiniz.

---

Aydınlatma Yükümlülüğü Nedir?

Aydınlatma yükümlülüğü, 6698 sayılı Kanun’da tanımı yapılan veri sorumlusunun yine 6698 sayılı Kanun’da tanımı yapılan verisi işlenen ilgili kişiye belirli konularda yapmış olduğu bilgilendirmedir. Bu bilgilendirme sayesinde ilgili kişiler verilerinin nasıl işlendiği hakkında bilgi sahibi olabilmektedir.

Aydınlatma Yükümlülüğü Kapsamında Hangi Bilgiler Verilmelidir?

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanun’unun 10.maddesi çerçevesinde veri sorumlusunun aydınlatma yükümlülüğü düzenlenmiştir. Buna göre veri sorumlusu, kişisel verileri elde ederken verisi işlenen kişilere, veri sorumlusunun ve eğer varsa temsilcisinin kim olduğu hakkında, elde edilen verilerin hangi amaçla işleneceği hakkında, verilerin kimlerle paylaşılacağı hakkında ve kimlere hangi nedenle aktarılacağı hakkında bilgi vermekle yükümlüdür. Aynı zamanda mevzu bahis olan kişisel verilerin hukuki çerçevede nasıl toplandığı ve nasıl işlendiğini ve ilgili Kanun’un 11.maddesinde sayılan diğer hakları da verisi işlenen kişilere bilgi vermekle yükümlüdür.

Veri sorumlusu yukarıda saydığımız ve 10.madde çerçevesinde de öngörülen hususlar çerçevesindeki tüm konularda bilgi vermelidir aksi halde aydınlatma yükümlülüğü yerine getirilmemiş sayılır.

KVKK Aydınlatma Metni Nasıl Düzenlenmelidir?

KVKK aydınlatma yükümlülüğü çeşitli yollarla yapılabilir. Bunlara örnek olarak yazılı veya sözlü şekilde, elektronik ortamlar aracılığıyla, çağrı merkezleri aracılığıyla vb. yapılabilir. Ancak aydınlatma metninin yazılı şekilde düzenlenmesi ispat yükünün veri sorumlusunda olması bakımından daha avantajlıdır.

Verisi işlenecek olan kişinin aydınlatılmasına dair olan aydınlatma metninin dilinin sade ve açık olması gerekir. Aydınlatma metninde kullanılan dil herkesin anlayabileceği açıklıkta ve yalınlıkta olmalıdır. Verisi işlenen kişinin anlamayacağı, anlamakta zorlanacağı bilimsel terimlere yer verilmemeli, genel nitelikteki açıklamalarda bulunulmamalıdır.

---

Kişisel Veri Hırsızlığı hakkında da bilgi almak isterseniz, ilgili içeriğimize göz atarak detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.

---

Aydınlatma Yükümlülüğünde İspat Hususu

Verisi işlenen kişilere karşı aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirildiğine dair ispat veri sorumlusuna aittir. Buna göre veri sorumlusu aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirdiğine dair hususları ispat kolaylığı bakımından saklamakla da yükümlüdür.

Aydınlatma Yükümlülüğünde İstisnai Haller

Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun’un 28.maddesinin 1.fıkrasında istisnai haller düzenlenmiştir. Bu halde fıkrada sayılan hallerden birinin bile bulunması durumunda KVKK hükümlerinin uygulanmayacağı açıktır yani sayılan hallerin varlığı halinde aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmesi zorunlu değildir. Buna göre;

• Elde edilen kişisel verilerin bir üçüncü kişiye verilmemesi ve veri güvenliğine riayet edilmesi şartı ile gerçek kişiler tarafından kendiyle veya aynı konutta yaşamış olduğu aile fertleriyle alakalı faaliyetler bakımından işlenmesi,
• Kişisel verilerin anonim hale getirilmesi şartı ile araştırma, planlama yahut istatistik amaçlarla işlenmesi,
• Kişisel verilerin temel hak ve özgürlükleri ihlal etmemek, milli savunma ve güvenliği, kamu sağlığı, kamu düzenini, kamu güvenliğini tehlikeye atmamak ve özel hayatın gizliliğini de ihlal etmemek suretiyle sanat, edebiyat, tarih veya başka bilimsel amaçlar çerçevesinde işlenmesi,
• Kişisel verilerin milli savunma ve güvenliği, kamu sağlığı, kamu düzenini, kamu güvenliğini ve ekonomik düzeni ve güvenliği sağlamaya yönelik kanunun görevlendirdiği ve yetkilendirdiği kamu kurum ve kuruluşları bakımından yürütülen faaliyetler çerçevesinde işlenmesi,
• Kişisel verilerin soruşturma, kovuşturma, yargı aşaması ve infaz aşamasına ilişkin yetkili makamlar ve merciler tarafından işlenmesi

Hallerinden birinin mevcudiyeti halinde KVKK uyarınca aydınlatma yükümlülüğü zorunlu olmayacaktır.

Aynı zamanda KVKK’nun 28.maddesinin 2.fıkrasında da istisnai haller düzenlenmiştir. Bunlar “numerus clausus” yani sınırlı sayıda hallerdir.

İlgili kanunun amaç ve ilkelerine uygun olmak koşuluyla veri sorumlusunun aydınlatma yükümlülüğünü ele alan 10.madde, (ğ) bendinde ele alınan kişisel verilerin kanuna aykırı biçimde işlenmesi nedeniyle zarara uğraması halinde zararın giderilmesini talep etme hakkı hariç verisi işlenen kişinin haklarını düzenleyen 11.madde ve 16.maddeleri, KVKK 28/2’de sayılan ve aşağıda da yer vereceğimiz hallerde uygulanmayacaktır.

Buna göre;

• Kişisel verinin işlenmesinin nedeninin suç işlenmesinin önüne geçilmesi ve suçun soruşturması için elzem olması,
• Verisi işlenen kişinin kendisi tarafından alenileştirilen verilerinin işlenmesi,
• Kişisel verinin işlenmesinin kanunun uygun gördüğü görevli ve yetkili kamu kurum ve kuruluşları ve kamu kurumu özelliği gösteren meslek kuruluşları uyarınca disiplin soruşturması yahut kovuşturması için gerek görülmesi,
• Kişisel verinin işlenmesinin Devletin mali, ekonomik, menfaatlerinin korunması bakımından gerek görülmesi.

Hallerinden birinin mevcudiyeti halinde de KVKK uyarınca aydınlatma yükümlülüğü zorunlu olmayacaktır.

Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi ve Buna Bağlı Öngörülen Yaptırım Nedir?

Aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi durumunda KVKK madde 18’de bazı yaptırımlar öngörülmüştür. Buna göre KVKK madde 10 uyarınca veri sorumlularının maddede belirtilen aydınlatma yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde 5.000 Türk Lirasından 100.000 Türk Lirasına kadar idari para cezasına hükmolunmaktadır. Maddede belirtilen miktarlar her sene kurumun belirlemiş olduğu oranlar çerçevesinde artış göstermektedir.

Sonuç

Aydınlatma yükümlülüğü ve KVKK metni ile ilgili sorun yaşıyorsanız ya da yardıma ihtiyacınız varsa, Burak Temizer Hukuk Bürosu’nun deneyimli İstanbul KVKK avukatı kadrosu size destek verecektir.

Günümüz teknolojisinin gelişmesi ve elektronik ortamların da işlevselliğinin artması ile birlikte kişilerin kişisel verilerinin daha da fazla korunması ihtiyacı doğmaktadır. Veri işleme faaliyetlerinin, veri sorumlusu tarafından, verisi işlenen kişiye aydınlatma yükümlülüğü çerçevesinde bildirilmesi ve aydınlatılması gerekmektedir. Aydınlatma yükümlülüğünün istisnaları olduğu gibi istisnalar harici verisi işlenen kişiye aydınlatma yükümlülüğü kapsamında bilgilendirme yapılmaması halinde yaptırımlar öngörülmüştür.

Sıkça Sorulan Sorular

Aydınlatma Yükümlülüğü Ne Anlama Gelmektedir?

Aydınlatma yükümlülüğü en yalın açıklama ile veri sorumlusunun, veri sahibini, verilerinin neden ve nasıl işlendiği yönünden bilgilendirmesidir.

Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmesi Bakımından Herhangi Bir Şekil Şartı Öngörülmüş Müdür?

Hayır, herhangi bir şekil şartı öngörülmemiştir. Aydınlatma yükümlülüğü çeşitli şekillerde yapılabilir.

Kişilere Aydınlatma Yükümlülüğü Kapsamında Bilgi Vermek Zorunlu Mudur?

Verisi işlenen kişilere karşı eğer KVKK madde 28’deki istisnai hallerden biri yoksa eğer aydınlatma yükümlülüğü kapsamında bilgi verilmesi zorunludur.

Kişisel Verilerin Korunması Kanun’u Kapsamında Aydınlatma Metninin İlgili Kişi Tarafından Onayı Gerekli Midir?

Hayır, aydınlatma metninin mevcudiyeti yeterli sayılıp ayrıyeten ilgili kişiler tarafından onaylanmasına ihtiyaç yoktur. Ancak açıkça ilgili kişi tarafından kişisel verinin işlenmesine yönelik açıkça rıza alınmasına ihtiyaç duyuluyorsa bu bakımından onay zorunludur.

6698 Sayılı KVKK Uyarınca Tüzel Kişilerin de Verileri Korunur Mu?

Hayır, 6698 sayılı kanun uyarınca yalnızca gerçek kişilerin verileri korunmaktadır. Bu kanun kapsamında tüzel kişiler hariç tutulmuştur.

Kişisel Verilerin Korunması Bakımından Başvuru Kime Yapılacaktır?

KVKK madde 13 uyarınca, ilgili kişi talep ve dileklerini yazılı şekilde veri sorumlusuna yapmalıdır.

Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Halinde Herhangi Bir Yaptırım Öngörülmüş Müdür?

Evet, KVKK madde 18 uyarınca, 10.maddede yer verilen aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmeyenler bakımından 5.000 TL’den 100.000 TL’ye kadar idari para cezası öngörülmüştür.

KVKK uyarınca aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde öngörülen idari para cezasına karşı itiraz yolu açık mıdır?

Evet, idari para cezalarına karşı itiraz yolu açıktır. Buna göre idari para cezasına karşın Sulh Ceza Hakimliğine itiraz edilebilmektedir.

SELİN AVAN