Yangın Merdiveni Bulundurma Zorunluluğu | Konut, Otel

Yangın merdiveni bulundurma zorunluluğu, insan sağlığı ve can kaybını önleme açısından son derece önemli bir tedbirdir. Çünkü yangın, her zaman karşılaşabileceğimiz ve sonucunda büyük can ve mal kayıplarına yol açabilen bir felaket türüdür. Bu tür bir felakette, binada bulunanların güvenli bir şekilde tahliye edilebilmesi hayatta kalma oranlarını artıran en önemli faktörlerden biridir. Bu nedenle yangın merdiveni zorunluluğu, belirli özelliklere sahip binalar için getirilmiş bir tedbir olarak karşımıza çıkar.

Yangın merdivenlerinin varlığı ve doğru şekilde tasarımı güvenli tahliye için kritik bir rol oynar. Türk hukukunda da bu amacın gerçekleşebilmesi için çeşitli düzenlemelerle yangın merdiveni bulundurma zorunluluğu öngörülmüştür. Ancak, yangın merdivenlerinin sadece bulunması değil, aynı zamanda doğru şekilde tasarlanması ve hem bakım hem de denetim süreçlerinin düzenli olarak yapılması gerektiği de unutulmamalıdır. Biz de bu çerçevede içeriğimizde konutlarda, otellerde, işyerlerinde ve daha pek çok alanda yangın merdiveni zorunluluğu hakkında söz ederek sizi bilgilendirmeye çalışacağız.

Yangın Merdiveni Bulundurmak Zorunlu Mudur?

Türk hukukunda kural olarak 21,5 metreden az yüksekliğe sahip olan binalarda yangın merdiveni bulundurma zorunluluğu yoktur. Ancak, yapı yüksekliği 21,5 metre ve sonrasında ise yangın merdiveni bulundurulması zorunludur.

Tüm bu hususlara ek olarak yapının yüksekliği 30,5 ile 51 metre arasında ise 2 yangın merdiveni bulundurma zorunluluğu varken, 51,5 ve yukarısı için en az 2 yangın merdiveni bulundurma zorunluğu vardır. Yani son ihtimalde 2 yangın merdiveninin bulundurulması yeterli olup daha fazlasının bulundurulmasına da herhangi bir engel yoktur.

---

İş Hukuku alanında daha fazla bilgi almak ve aklınıza takılan soruların yanıtlarına ulaşmak isterseniz, kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.

---

Yangın Merdiveninde Bulunması Gereken Unsurlar

Yangın merdiveni bulundurma zorunluluğuna sahip binalarda, belirli özelliklere göre yangın merdivenlerinin yer alması gerekir. Tabii ki her yangın merdiveninin her bina için uygun olmadığı unutulmamalı, yönetmelikte belirtilen kurallara uygun tasarım yapılması gerekmektedir. Peki, yangın merdiveninde olması gerekenler nelerdir?

• Yangın merdiveni duvarlarının tavan ve tabanında hiçbir yanıcı malzeme kullanılmamalıdır.
• Yangın merdiveninin kapısı, yangına en az 2 saat dayanıklı duvar ve en az 1,5 saat dayanıklı duman sızdırmayan kapıdan olmalıdır.
• Yangın merdivenleri ile kaçış yollarının birbirlerine alternatif olacak şekilde konumlandırılması çıkış güvenliğinin sağlanması açısından gerekmektedir.
• Yangın merdiveni ile kaçış yolları yan yana yapılmamalıdır.
• Genel merdivenlerden geçilerek yangın merdivenine ulaşılamayacak şekilde yangın merdiveninin konumlandırılması gerekmektedir.
• Yangın merdiveni yuvalarının yeri, insanların güvenlikli şekilde bina dışına kaçmalarını kolaylaştıracak şekilde seçilmiş olmalıdır.
• Yangın merdivenlerinin kapasite ve sayı açısından en az yarısının doğrudan bina dışına açılacak şekilde yapılması gerekir.
• Yangın merdiveninde her döşeme düzeyinde 17 basamaktan çok olmayan ve 4 basamaktan az olmayan aralıklarla sahanlıklar düzenlenmelidir.
• Yangın merdiveni yuvasına ve yangın güvenlik holüne elektrik ve mekanik tesisat şaftı kapakları açılamaz, kombi kazanı, iklimlendirme dış ünitesi, sayaç ve benzeri cihaz konulmamalıdır.
• Açık olan dış kaçış merdiveninin herhangi bir bölümüne, yanlardan yatay ve alttan düşey uzaklık olarak 3 m içerisinde merdivenin özelliklerinden daha az korunumlu kapı ve pencere gibi duvar boşlukları bulunmamalıdır.
• Bina yüksekliği 21.50 m’den fazla olan yapılarda bina dışında açık merdivenlere izin verilmemelidir.
• Yangın merdiveni ile mutfak, banyo ve servis merdiveni gibi kullanım alanları, aydınlatma ve havalandırma yapılması amacıyla aynı aydınlığı veya baca boşluğunu paylaşmamalıdır.

Yukarıdaki özellikler, yangın merdivenlerinde bulunması gereken özelliklerdir. Tabii ki yangın merdiveninin yapısına göre de sahip olması gereken özellikler değişiklik gösterir. Bunlardan bir tanesi de dairesel yangın merdivenleridir.

Dairesel Yangın Merdiveninde Bulunması Gereken Unsurlar

Binanın yapısına göre kullanılacak yangın merdiveninin yapısı değişiklik gösterir. Dairesel yangın merdiveni de binan yapısına göre tercih edilebilen yangın merdiveni türlerinden bir tanesidir. Peki, dairesel yangın merdiveninde bulunması gereken unsurlar nelerdir?

• Dairesel yangın merdiveninin yanmaz malzemeden yapılması gerekir.
• Dairesel yangın merdiveninin kullanıcı yükü 25 kişiyi aşmayan herhangi bir kattan, ara kattan veya balkonlardan zorunlu çıkış olarak hizmet verebilmesi için en az 100 cm genişlikte olması gerekir.
• Dairesel yangın merdiveninin 9.50 m’den daha yüksek olmaması gerekir.
• Dairesel yangın merdivenlerinde basamak yüksekliği 175 mm’den çok olamaz.

Bina belirli özelliklere sahipse, bu durumda dairesel yangın merdiveni kullanılabilir. Ancak her binada dairesel yangın merdiveninin kullanılması mümkün olmayacaktır.

Konutlardaki Yangın Merdiveninde Bulunması Gereken Unsurlar

Konutlardaki yangın merdiveninde yukarıdaki genel kurallarla beraber aşağıdaki hususların göz önünde tutulması gerekmektedir:

• Konutun yüksekliği 30.50 m’den fazla ve 51.50 m’den az ise, binanın ana merdiveninin korunmuş yangın merdiveni özelliğinde yapılması durumunda 1 merdiven yeterlidir.
• Konutun yüksekliğinin 51.50 m’den yüksek olması durumunda, birbirlerine alternatif olacak şekilde en az birisi korunmuş 2 adet kaçış merdiveni gerekir.
• Binanın ana merdiveni aynı zamanda bodrum katlara da hizmet veriyorsa ve bodrum katlarda konut dışı kullanılan ve kolay alevlenici madde bulunan kullanım yerleri mevcutsa yangın güvenlik holü düzenlemesi gerekmektedir.

Konutlarda kullanılması gereken yangın merdivenlerinin özellikleri yukarıdaki gibidir. Genel özelliklerin yanı sıra yukarıdaki özelliklere göre konut yangın merdiveni tasarımının yapılması gerekmektedir.

Otellerdeki Yangın Merdiveninde Bulunması Gereken Unsurlar

Oteller, pek çok ziyaretçinin belirli bir süreliğine konakladığı ve yangın ihtimalinin bulunduğu tesislerdir. Bu nedenle can güvenliği ve hızlı tahliye için otellerde yangın merdiveni tasarımının yönetmeliğe uygun olması zorunludur. Peki, otellerdeki yangın merdivenlerinde bulunması gereken unsurlar nelerdir?

• Otellerdeki yangın merdivenlerinin en az 1,5 saat boyunca ısıya dayanabilen malzemeler kullanılarak yapılması gerekmektedir.
• Otellerdeki yangın merdivenleri yangına dayanıklı duvarlar ve kapılar aracılığıyla ana binadan tamamen ayrılmalıdır.
• Otellerin misafirleri çıkışa yönlendirmek için yangın kaçış yollarında acil durum aydınlatmaları ve tabelaları yerleştirmeleri gerekir. Böylece yangın merdivenine ulaşım da sağlanmış olunur.
• Otellerdeki yangın merdiveninin içinde uygun aydınlatmalar bulunmalıdır.
• Otellerdeki yangın merdivenlerinin düzenli bakımının yapılması ve gerekli kontrollerin de sağlanması gerekmektedir.
• Otellerdeki yangın merdivenlerinin zeminlerinin de kaygan malzemelerden yapılmaması gerekmektedir.
• Otellerdeki yangın merdivenleri tek yöne doğru açılmalıdır.
• Otellerdeki yangın merdivenlerinin kapılarının kolayca açılabilir olması gereklidir.
• Otellerdeki yangın merdivenlerinde hiçbir şekilde eşya bulundurulmamalıdır ve diğer gereçlerle de yangın merdiveninin yolu tıkanmamalıdır.
• Otellerdeki yangın merdivenlerinin kullanılamaması ihtimali düşünülerek başkaca güvenli çıkış senaryoları belirlenmelidir.

Yukarıdaki özelliklere sahip yangın merdiveni bulunmayan otel işletmeleri çeşitli cezalarla karşı karşıya kalabilirler. Bu nedenle yönetmelikte yer alan tüm unsurlara sahip yangın merdivenlerinin oluşturulması gerekmektedir. İlgili kurumlar tüm denetlemeleri yerinde yapacaktır.

---

İş Kazası konusu hakkında da bilgi almak isterseniz, içeriğimize göz atabilirsiniz.

---

Spor Salonlarında Yangın Merdiveni Zorunluluğu

Toplu alanlardan bir tanesi olan spor salonlarında yangın durumunda tahliyenin sağlanabilmesi için bazı yangın merdiveni standartlarının uygulanması gerekmektedir. Peki, spor salonlarındaki yangın merdivenlerinde hangi unsurlar bulunmalıdır?

• Spor salonunun birden fazla katlı olması durumunda her kat için bir yangın merdiveni olması gerekmektedir.
• 100 kişiden fazla kapasiteye sahip olan bir spor salonunda yangın merdiveni bulunması zorunlu hale gelmektedir.
• Spor salonlarında yangın merdivenleri kapalı olarak iç kısma yapılmışsa bunların yangına dayanıklı malzemelerden yapılmış olması gerekmektedir.
• Spor salonlarındaki yangın merdivenlerinin kapısı dışarıya doğru ve kolayca açılmalıdır.
• Spor salonlarındaki yangın merdivenleri görünür bir yere yapılmalı ve önüne ya da içine kaçmayı engelleyecek hiçbir araç ve gereç konmamalıdır.
• Spor salonlarındaki yangın merdivenlerinin denetimi ve bakımı belli aralıklarla yapılmalıdır.

Kat sayısı, kapasite, açık ve kapalı alan, kapının açılış yeri ve bina yapısı gibi unsurlara göre yangın merdiveni tasarımı yapılır. Bu nedenle kaçış planına uygun, tahliyeyi yeterli ölçüde sağlayabilecek spor salonu yangın merdivenleri yukarıdaki özelliklere sahip olmalıdır.

Doktor Muayenehanelerinde Yangın Merdiveni Zorunluluğu

Doktor muayenehanelerinde en az 2 tane birbirinden bağımsız yangın merdiveni olması yönetmelik gereği gerekmektedir. Ancak binanın yüksekliği 21.50 m’den azsa, bir kattaki kullanıcı sayısı 50’den azsa, tüm katlardaki en fazla kaçış uzaklığının (Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik) Ek-5/B’deki uzaklıklara uygun olması halinde, yapının yapımda yanmaz ürünler kullanılmış olması ve imalât ve depolamada kolay alevlenici ve parlayıcı maddelerin kullanılmaması durumlarının hepsinin birlikte gerçekleşmesi halinde 1 tane yangın merdiveni bulundurulması yeterlidir, ikinciye gerek yoktur.

Yangın Merdiveninin Konumu

Yangın merdivenleri kimi zaman binaların içinde olabilirken kimi zaman da binaların dışına olabilecek şekilde konumlandırılabilmektedir. Peki, bunlar neye dayanılarak bu şekilde yapılmaktadır? Özellikle yüksek binalarda yangın merdivenleri güvenli çıkışın sağlanması için binanın içerisinde yer almalıdır, bina dışındaki yangın merdivenleri yüksek binalar için uygun değildir.

Nitekim 7 kat ve üzeri veya yüksekliği 20 metreden fazla olan binalarda, bina içinde yangın merdivenleri konumlandırılmalıdır.  Dışa açılan yangın merdivenleri, binanın içine zarar vermediği ve dışarıya güvenli bir şekilde çıkış imkânı sunulduğu sürece uygun bir çözüm olabilir. Bu da yüksek binalar açısından bu durumu güçleştirmektedir.

Yangın Merdiveni Sebebiyle İşyerinin Mühürlenmesi

Yangın güvenliğinin sağlanması için gerekli olan şartlardan biri de yangın merdiveni bulunmasının zorunlu olduğu işyerlerinde yangın merdiveni bulunmasıdır. Bu tür işyerlerinde yangın merdiveninin bulunmaması hem işyerinin çalışanları ve işveren açısından hem de müşterilerinin güvenliği açısından büyük tehlike yaratabilir.

O nedenle bu tür yerlere genel olarak Belediye İtfaiye Müdürlüğü veya İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü gibi yetkili kurumlar bir mühürleme işlemi yaparlar. Özellikle aşağıdaki durumlarda bir işyerinde yangın merdiveni bulundurma zorunluluğuna uyulmamasından ötürü yetkili makamlarca mühürleme işlemi yapılabilir:

Yangın Merdiveninin Olmaması veya Yetersiz Olması

Yangın merdiveni bulunmayan veya yetersiz olan işyerlerinde (özellikle çok katlı ve yüksek kapasiteye sahip olan işyerlerinde) yangın sırasında insanların tahliyesi zor olabilir ve bu durum da birçok tehlikeyi beraberinde getirebilir. O nedenle eğer bir işyerinde yangın merdivenleri yetersiz sayıda bulunuyorsa veya hiç yoksa yetkili makamlar tarafından işyerine mühürleme işlemi yapılabilir. Bu mühürleme işlemi, işyerinin faaliyetlerinin durdurulmasına ve faaliyetlerine geçici bir süre devam edememesine yol açar.

Yönetmeliklere Aykırılık Meydana Gelmesi

Yangın merdiveninin zorunlu olup olmadığına dair Türk hukukunda birçok yönetmelik vardır. (Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve İtfaiye Yönetmeliği gibi) Bu yönetmeliklerde yangın merdivenlerinin nasıl yapılması gerektiği, hangi şartlarda bulundurulması gerektiği ve yangın güvenliği için gerekli diğer önlemler ayrıntılı olarak yazar.

Dolayısı ile söz konusu yönetmeliklere aykırı olarak hareket eden işyerleri de yetkili makamlar tarafından uyarılır ve gerektiğinde yetkili makamlarca mühürleme işlemi yapılabilir. Yangın merdiveni, genel olarak yönetmeliklerimizde özellikle yüksek katlı binalarda ve yüksek kapasiteli işyerlerinde bulunması zorunlu olan bir husus olarak öngörülmüştür. Eğer bir işyeri bu gerekliliği yerine getirmezse, yangın güvenliği açısından ciddi riskler ortaya çıkacağından işyerinin geçici ya da kalıcı olarak faaliyetlerinin durdurulması gündeme gelebilir.

Yangın Merdivenine Ulaşımı Engelleyecek Birtakım Hususların Ortaya Çıkması

Yangın merdiveni bulunması zorunlu olan işyerlerinde yangın merdivenlerine ulaşımın engellenmesi veya yangın merdivenlerinin kullanılamaz hale getirilmesi de önemli bir tehlike arz eder. Nitekim, yangın merdivenleri üzerindeki kapılar kilitlenmiş, yangın merdivenine geçen yolların önü tıkanmış ya da koyulan malzemeler nedeniyle (yangın merdiveninin içine ya da dışına) yangın merdivenine erişim engellenmişse işyerinin mühürlenmesi işlemi yapılabilir.

Örneğin, Ocak 2025’te de İstanbul Bakırköy’deki bir işyerine yetkili makamlarca bir denetim yapılmıştır. Söz konusu somut olaya göre 3 katlı binanın alt katı işyeri, üst katları ise dairelerden oluşmaktadır. Binanın yangın merdivenine çıkış yolu tuğla ile örülmüş ve bu durum bina sahibine sorulduğunda, bina sahibi “Yangın merdivenini biz kendimiz yaptırdık ve dairenin yangın çıkışını da biz kendimiz ördürdük. İşyerinde yangın çıkış kapısı bulunuyor lakin üst kat ev olduğu için bu katlarda yangın çıkış kapısı bulunması zorunlu değildir, sadece işyerlerinde yangın çıkış kapısı yapılması zorunludur. Bu nedenle işyerinde yangın çıkışı mevcut olduğundan ortada herhangi bir sorun yoktur” şeklinde açıklama yapmıştır.

Gelişigüzel Yapılan Uygunluk Denetimlerinde İşyerinde Kurallara Uyulmadığının Fark Edilmesi

İtfaiye ekipleri veya yangın güvenliği denetiminden sorumlu diğer ilgili kurumlar düzenli olarak binalarda ve işyerlerinde habersiz denetimler yaparlar. Bu denetimlerde yangın merdivenlerinin bulunmasının zorunlu olup olmadığına ve diğer ilgili konulara da bakılır. Eğer bir işyerinin yapılan bu denetimlerde yangın merdiveninin bulunması ile ilgili kurallara uymadığı tespit edilirse yetkili makamlarca işyerinde mühürleme işlemi yapılabilir.

Yukarıda sayılan şartlardan en az birini sağlayan bir işyerine ilk olarak bir uyarı (ihtarname) gönderilir ve süre verilir. Bu süre zarfında işyerinin söz konusu tespit edilen eksikliklerini gidermesi beklenir. Eğer o işyeri, verilen süre içinde gerekli eksiklikleri gidermezse yetkili makamlar (örneğin belediye itfaiye müdürlüğü) işyerini mühürleyebilir. Bu mühürleme, genellikle işyerinin faaliyetlerinin geçici olarak durdurulmasına yol açar, o işyeri iş yapamaz hale gelir.

Mühürleme işlemi, işyerinin yangın güvenliği standartlarına uygun hale gelmesine kadar yani eksiklikleri giderilene kadar devam eder. Ayrıca, yangın güvenliği standartlarına uymayan bu işyerleri, idari para cezaları ve diğer cezai yaptırımlara da kanun gereği tabi olabilirler. Dahası işyerindeki bu eksikliklerin tekrar edilmesi durumunda o işyerine ağır para cezaları da uygulanabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Yangın Merdiveni Bulundurma Zorunluluğu Konutlarda Kaç Metreden İtibaren Vardır?

Yangın merdiveni bulundurma zorunluluğu konutlarda 21,5 metreden yüksek olduğu durumlarda vardır. Eğer ki konutlarda yapının yüksekliği 30,5 ile 51 metre arasında ise 2 yangın merdiveni bulundurma zorunluluğu varken, 51,5 ve yukarısı için ise en az 2 yangın merdiveni bulundurma zorunluğu vardır.

Yangın Merdiveni Çatıya Kadar Çıkma Zorunda Mıdır?

Evet, yangın merdiveni bulundurulması gereken yerlerde yangın merdiveni çatıya kadar çıkmak zorundadır. Aksi durumda mevzuata aykırı hareket edilmiş olunur ve çeşitli yaptırımlar uygulanabilir.

Otellerdeki Yangın Merdivenini Kim Denetler?

Otellerdeki yangın merdivenini eğer ki otel turizm belgeli ise Bakanlık denetler. Bunun dışında belediyeler ya da çeşitli kamu kurumları da otellerdeki yangın merdivenlerini denetlemeye yetkilidir.

Yangın Merdiveni Olmayan Bir Binada Yangın Güvenliği Nasıl Sağlanır?

Yangın merdiveni olmayan bir binada acil çıkış yolları, yangın alarm sistemleri, yangın tüpleri ve duman dedektörleri gibi diğer güvenlik önlemleri alınarak yangın güvenliği sağlanabilir.

Yangın Merdivenleri Kaç Basamaklı Olarak Yapılmalıdır?

Yangın merdivenleri en çok 17 basamak, en az 4 basamak olacak şekilde yapılmalıdır.

Yangın Merdiveninin Bakımını Yaptırmaktan Kim Sorumludur?

Yangın merdivenlerinin bakımını yaptırmaktan bina yöneticisi veya sahibi sorumludur. Bu bakımların yılda en az bir kez uzman bir ekip tarafından yapılması gerekir.

Yangın Merdiveninin Yapımında Hangi Malzemeler Kullanılmalıdır?

Yangın merdiveninin yapımında yangına dayanıklı malzemeler kullanılmalıdır. Beton, çelik ve alüminyum gibi malzemeler yangına karşı dayanıklı olup yangın merdivenlerinin yapımında kullanılabilir.  Cam gibi malzemeler ise yüksek sıcaklıklarda kırılabildiklerinden yangın merdiveninde kullanılmamalıdır.

Burak Temizer Hukuk Bürosu Yangın Merdiveni Bulundurma Zorunluluğuna Yönelik Hizmetlerimiz

---

Yangın merdiveni bulundurma zorunluluğu konusu hakkında yaşadığınız tüm hukuki problemlerde Burak Temizer Hukuk Büromuzun deneyimli İstanbul iş hukuku avukatı kadrosundan destek alabilirsiniz.

---

Burak Temizer Hukuk bürosu müvekkillerinin haklarını koruyan ve onlara her konuda destek veren bir hukuk bürosudur. Burak Temizer Hukuk bürosuna güvenerek yangın merdiveni bulundurma zorunluluğu hakkındaki tüm yasal haklarınızın korunduğundan emin olabilirsiniz. Siz de sayfamızdaki iletişim bölümünden bizlere ulaşarak gereken hukuki yardımları alabilirsiniz.

                                                                                                            NİSANUR CEBECİ