Kabin memurlarının yasal hakları, kabin memuru olanlar ya da olmak isteyenler için en önemli konulardan bir tanesidir. Çünkü kabin memuru olma şartları, yıllık izin süreleri, kabin memuru maaşları, çalışma süreleri ve daha pek çok konu, yasal haklar kapsamında yer almaktadır. THY ve Pegasus gibi havayolu şirketlerinde bazı haklarda farklılık olsa da pek çok hak ortaktır. Biz de sizin için hazırladığımız bu içeriğimizde kabin memuru yan hakları ve kabin memurlarının çalışma ile emeklilik hayatına dair pek çok detaydan bahsederek sizi bilgilendirmeye çalışacağız.
İçindekiler
Kabin Memuru Kimdir?
Hava araçlarının genel güvenliğinin sağlanması, yolcuların yönlendirmelerinin yapılması, konforunun sağlanması için önlemlerin alınması, yolculuk esnasında güvenlik eğitimlerinin verilmesi, pilot ya da pilotların talimatlarına göre çeşitli uygulamaların gerçekleştirilmesi gibi pek çok faaliyeti gerçekleştiren hava aracı görevlilerine, kabin memuru adı verilmektedir. Kabin memuru kimdir? sorusuna bu şekilde yanıt verebiliriz.
Özellikle havayolu ulaşımının popülerliğinin her geçen gün artması ve hava araçlarının çoğalması sebebi ile kabin memuru mesleği giderek daha ön plana çıkmaya başladı. Kabin memuru ya da kabin görevlisi olarak adlandırılan bu kişiler, belirli eğitimlerden geçmekte ve kabin memuru olmadan önce bazı şartları yerine getirmekten sorumludurlar.
Kabin Memurunun Görevleri Nelerdir?
Kabin memurları, uçakların kokpit kısmı ve uçağın dışında kalan kısımlardan sorumlu değildir. Bunun dışında kalan uçağın iç kısmı, kabin memurlarının sorumluluk alanında yer alır. Bu alanın tüm sorumluluğu kabin memurlarındadır. Peki, kabin memuru görevleri nelerdir?
- Görsel ve işitsel olarak, yolculara acil durumlarda yapması gerekenleri anlatmak ve yolcuların sorularını yanıtlamak,
- Yolculara çıkış yapılarını göstermek ve kapıları açmak,
- Acil çıkış kapısının yanında oturan yolculara bu konuda bilgilendirme yapmak ve acil çıkış kapısının sorumluluğunu vermek,
- Yolculara, yolculuk ile ilgili tüm bilgilendirmeleri yapmak ve gelişen acil durumlarda yolcuları anlık olarak bilgilendirmek,
- Uçağın kapılarını talimatlarda belirtildiği gibi açmak ve kapatmak ve
- Pilot ya da pilotlar ile iletişimde olmak ve iletilen talepleri yerine getirmek, kabin memurlarının temel görevleri arasında yer almaktadır.
Kabin memuru kelimesi, uçak içerisinden sorumlu olan kişiler için kullanılmıştır. Bu kapsamda erkek kabin memuruna host, kadın kabin memuruna ise hostes adı verilmektedir. Pilotlar ile doğrudan iletişime olan kişiler de kabin memurlarıdır.
Hostes (Kabin Memuru) Olma Şartları Nelerdir?
Host ya da hostes olma şartları, belirli kurallar dahilindedir ve bu kurallar tüm havayolu şirketleri için aynıdır. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan mevzuatta yer alan kabin memuru olma şartları yerine getirildiğinde, havayolu şirketlerine başvuruda bulunulabilir. Peki, asgari hosteslik şartları nelerdir?
- 18 yaşını tamamlamış olmak,
- Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından yasal olarak yetkilendirilmiş sağlık kuruluşlarından, hem psikolojik hem de fiziksel açıdan sağlık raporu almak ve düzenli olarak ilgili sağlık kuruluşlarında muayene olmak,
- Yurt içerisinde ya da yurt dışında asgari 10 yıllık eğitim veren, lise ya da benzeri okullardan mezun olmak,
- İngilizce bilmek ve (bununla ilgili derece, havayolu şirketinin kendi prosedüründe yer almaktadır. Çünkü yeterlilik derecesi, havayolu şirketine göre değişebilmektedir)
- Boy, kilo vb. açıdan yeterliliğe sahip olmak, (bu yeterlilikler, İşletme El Kitabı içerisinde detaylı şekilde yer almaktadır) hostes ya da host olma şartları içerisinde yer almaktadır.
Yukarıdaki şartları yerine getiren kişiler, havayolu şirketlerine başvuruda bulunabilirler. Ancak bu şartları yerine getiren herkes kabin memuru olamayabilir. Çünkü havayolu şirketinin belirli bir mülakat, eğitim ve oryantasyon süreci bulunmaktadır. Bu süreçleri başarıyla tamamlayan adaylar, kabin memuru olarak göreve başlayabilirler. Ancak unutulmaması gereken en önemli konu, ilgili şartların her havayolu şirketinde farklı olabileceğidir. Yukarıda belirtilenler, asgari şartlardır.
İş Hukuku kategorisini de ziyaret edebilir ve bu şekilde İş Hukuku alanında aklınıza takılan pek çok soruya yanıt bulabilirsiniz.
Kabin Memurlarının Yasal Hakları
Havacılık sektörünün bir parçası olan ve uçak içerisinde görev yapan kabin memurları; hava araçlarındaki güvenlik önlemlerinin alınması, yolcuların güvenliği ile yönlendirmesinin sağlanması ve hava aracının genel düzeninin temin edilmesi gibi görevlere sahiptir. Bu kapsamda havacılık sektörü, gerek global gerek ulusal düzeyde hayatımızda oldukça büyük bir yer kaplamakta olduğundan istihdam olanağının da çok fazla olması kaçınılmazdır. Buna rağmen Türk Hukuk sisteminde, havacılık sektörü içerisinde çalışan bir kısım işçiler bakımından İş Kanunu düzenlemeleri uygulanmamaktadır.
Havacılık Personelinin Hakları konulu içeriğimizi de inceleyerek daha detaylı bilgi alabilirsiniz.
Kabin memurlarının çalışma hayatı ve çalışma hayatı tamamlandıktan sonra emeklilik döneminde pek çok hakları bulunmaktadır. Bu haklar;
- Günlük çalışma süreleri,
- Yıllık izin süreleri,
- Maaş düzeyleri,
- Kıdem tazminatı hakları,
- Tatil süreleri,
- Hamilelik hakları ve
- Emekli olma hakları gibi haklardan oluşmaktadır.
Yukarıda bahsedilen kabin memuru hakları, çeşitli yasalar ile desteklenmiştir. Ancak THY ve Pegasus gibi havayolu şirketlerinin bazı haklar konusunda farklı uygulamalar yapabildikleri de bilinmektedir. Bu durum havayolu şirketinin sağladığı imkanlar ile alakalıdır. Ancak bazı haklar, kanunlarla temin edilmiş ve tüm havayolu şirketleri ilgili hakları aynen uygulamak durumundadır.
Havacılık Personelinin Çalışma ve Dinlenme Saatleri hakkında da bilgi almak isterseniz, ilgili içeriğimize göz atabilirsiniz.
Host ve Hosteslerin Kıdem Tazminatı Hakkı
Kıdem tazminatı; mevzuatımıza ilk kez 1936 tarihinde 3008 sayılı İş Kanunu ile girmiş olup 2003 yılında yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu kıdem tazminatını düzenlememiştir. Kıdem tazminatı hususu ile ilgili olarak, 1475 sayılı İş Kanunu m.14 hükmü halen yürürlüğünü sürdürmektedir. Kıdem tazminatına hak kazanmanın koşulları bulunmakta olup şöyledir;
- İş Kanunu’na tabii bir İş Sözleşmesi ile çalışma, (yani TBK kapsamında çalışan işçiler kıdem tazminatına hak kazanamaz)
- İşçinin, işverene ait aynı veya farklı işyerinde en az 1 yıllık çalışma süresinin bulunması, (en az 1 yıl çalışmış olma şartı, nispi emredici niteliktedir. Örneğin, 3 ay çalışan işçinin kıdem tazminatına hak kazanacağı yönünde yapılan bir Sözleşme veya TİS hükmü geçerlidir)
- İş Sözleşmesi’nin kanunda sayılı nedenlerle sona ermesi,
- İşçinin ölümü halinde de mirasçıları kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.
Kabin memuru kıdem tazminatı hakkı, işçi ve işveren feshinde farklılık arz etmekte olup şöyledir: Söz konusu fesih iş veren tarafından yapıldığında;
- İşveren, işçi iş güvencesi kapsamında olsun veyahut olmasın bildirimli fesih yolu ile fesih işlemini gerçekleştirdiğinde işçiye kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür.
- İşveren, İş K. m.25/II uyarınca Ahlak ve İyi Niyete aykırılık sebebiyle işçinin İş Sözleşmesi’ni feshettiğinde işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Ancak işveren, diğer haklı sebep teşkil eden fesih sebeplerinin gerçekleşmesi sebebiyle (Sağlık sebepleri, Zorlayıcı sebepler, İşçinin tutuklanması) fesih işlemini gerçekleştirirse bu halde işçi, kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Ancak iş sözleşmesi iş veren tarafından değil de işçi tarafından feshedilirse, aşağıdaki durumlar geçerli olacaktır:
- İşçi, iş güvencesi kapsamında olsun veyahut olmasın bildirimli fesih yolu ile işveren ile arasında bulunan İş Sözleşmesi’ni feshederse giderse kıdem tazminatına hak kazanamaz.
- Ancak, İş. K. m.24 uyarınca haklı nedenle fesih halleri ile, 1475 sayılı İş. K. m.14 uyarınca muvazzaf askerlik, kanun dışı lokavt, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmaması, SGK’den emekli aylığı almak için, emeklilik aylığı dışında yaş koşulunu tamamlamışsa (15 yıl -3600 prim günü),kadın işçinin evlilik tarihinden 1 yıl içinde feshi, profesyonel sendika yöneticisinin feshi hallerinde; işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Haklı fesih nedenlerinin geçerli olması halinde işçi iş sözleşmesini kendisi de feshetse, kıdem tazminatı hakkı kazanabilir.
İstifa Eden İşçi Tazminat Alabilir Mi? sorusuna tüm açılardan yanıt verdiğimiz içeriğimizi de ziyaret edebilirsiniz.
THY’de Çalışan Kabin Memurlarının Kıdem Tazminatı Hakkı
Türk Hava Yolları şirketinde çalışan bir hostesin İş Kanunu hükümlerine tabiidir. Bu çerçevede THY çalışanı host veya hostesin (kabin memuru), kanunda belirtilen şartları taşıması kaydıyla kıdem tazminatına hak kazanabileceği söylenebilir. Kıdem tazminatı, işçinin işten ayrılması durumunda işverenin çalışanına ödemekle yükümlü olduğu tazminat çeşididir. Kıdem tazminatı, çalışan kişinin hem çalıştığı dönemdeki emeğinin karşılığı hem de işten çıkma/çıkarılma sonrası maddi desteği olarak açıklanabilir. Şu halde, Türk Hava Yolları Şirketi’nde kabin memurları ekibinde bulunan hostesler hakkında Toplu İş Sözleşmesi sebebiyle İş Kanunu’nda yer alan kıdem tazminatı hükümleri uygulama alanı bulacaktır. THY çalışan hakları içerisinde kıdem tazminatı hakkından bu şekilde söz edilebilir.
Pegasus Hava Yolları Şirketi’nde Çalışan Kabin Memurlarının Kıdem Tazminatı Hakkı
Pegasus Hava Yolları’nda çalışan host ve hostesler İş Sözleşmesi’ne tabii olmadıkları için, ilgili kabin memurları Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre çalışırlar. Ancak Türk Borçlar Kanunu’nda kıdem tazminatı konusu düzenlenmediğinden, Pegasus kabin memurlarının kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Peki, Pegasus Hava Yolları şirketinde çalışan kabin memurlarının hakları nelerdir?
- Fazla Çalışma Hakkı
- İhbar Tazminatı Hakkı
- Avans Hakkı
- İşçinin Kişilik Haklarının Korunması
- Tatiller ve İzinler
- Kötü Niyete Dayanan Feshe Karşı Koruma
- Haklı Sebebe Dayanmayan Fesihten Koruma
- Ölüm Tazminatı Hakkı
Yukarıdaki haklar, Pegasus kabin memuru hakları olarak belirtilmiştir. Bu tür haklar, ilgili kanun tarafından kabin memurları için düzenlenmiştir. Kabin memurlarının haklarının kaybedilmesi bu şekilde önlenmektedir.
Türk Hava Yolları ve Pegasus Kabin Memuru İhbar Tazminatı Hakkı
İhbar Tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu m.17 uyarınca işçi ile işveren arasında bulunan İş Sözleşmesi’nin taraflardan birince usulüne uygun olmaksızın sona erdirilmesi (Bildirimli Fesih) durumunda diğer tarafın kazandığı haktır. Peki, bildirimli feshin şekli ve içeriği nasıldır?
- Fesih bildirimi, bozucu yenilik doğuran bir hak niteliğinde olup işbu bildirimin karşı tarafa varması ile sonuç doğurmaktadır.
- Hangi nedenle olursa olsun İş Sözleşmesini fesheden taraf, ihbar tazminatı talep edemez. İhbar tazminatı, İş Sözleşmesi feshedilen tarafın talep edebileceği bir tazminat türüdür.
- Fesih bildiriminde, taraflar arasında bulunan İş Sözleşmesi’nin sona erdirileceği hususunda iradenin açık olması gerekmektedir. Ayrıca belli bir şarta bağlı fesih beyanı da içermemelidir. Örneğin, ücretin artırılmaması halinde istifa edileceği vs.
- Fesih bildiriminin karşı tarafa varmasından sonra ve fakat ihbar süresi içinde yapılan fesih bildiriminden karşı tarafın rızası olmadıkça tek taraflı olarak dönülemez.
- İş K. m.17 hükmünde fesih bildiriminin şekline ilişkin hüküm bulunmamaktadır. Ancak İş K. m.109 hükmü uyarınca bildirimler yazılı şekilde ve imza karşılığında yapılmalıdır.
- Taraflar arasında iş güvencesine tabi bir iş ilişkisi bulunması halinde, İş K. m.19 hükmü uyarınca; İş güvencesine tabi iş ilişkilerinde süreli fesih bildiriminin yazılı yapılması geçerlilik şartıdır.
- İş güvencesine tabi olmayan iş ilişkilerinde ise yazılılık şartı bulunmamaktadır. Ancak İş K. m.109 hükmü göz önüne alındığında, ispat kolaylığı açısından yazılı yapılması daha uygun olacaktır.
- İhbar tazminatı, bildirim süresine ilişkin gün sayısı ile işçinin fesih tarihinde hak kazandığı en son günlük giydirilmiş brüt ücretin çarpılması suretiyle hesaplanmaktadır.
- Ayrıca İş K. m.17/5 hükmü uyarınca işveren, ihbar bildirim süresine ait ücreti peşin ödemek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilmektedir.
Bildirimli feshin nasıl olacağı ve detayları yukarıdaki gibidir. Bunun yanı sıra bildirimli feshin (ihbar) süreleri bulunmaktadır. Bunlar ise şu şekildedir:
- Çalışma süresi, 0-6 ay arası olan işçi için 2 hafta sonra,
- Çalışma süresi, 6 ay-1,5 yıl kadar sürmüş olan işçi için 4 hafta sonra,
- Çalışma süresi, 1,5 yıl-3 yıl kadar sürmüş olan işçi için 6 hafta sonra ve
- Çalışma süresi, 3 yıldan fazla sürmüş işçi için bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 8 hafta sonra feshedilmiş sayılır.
Söz konusu ihbar sürelerine uyulmaksızın ,ş sözleşmesini fesheden taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat (ihbar tazminatı) ödemekle yükümlüdür. Ayrıca Yargıtay’a göre bildirim sürelerinin bölünmesi suretiyle bir kısmına uyulması, uyulmak istenmeyen kısmın ücretinin ödenmesi ise mümkün değildir. Şu halde, uyulmayan süre için değil tüm süre için ihbar tazminatına hükmedilmektedir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m.432 hükmünde ise Belirsiz Süreli Hizmet Sözleşmeleri kapsamında ihbar tazminatı öngörülmüş olup işbu sözleşmenin feshinden önce, durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekmektedir. Bu süreler ise şu şekildedir:
- Hizmet süresi, 1 yıla kadar sürmüş olan işçi için 2 hafta sonra,
- Hizmet süresi, 5 yıla kadar sürmüş olan işçi için 4 hafta sonra ve
- Hizmet süresi, 5 yıldan fazla sürmüş olan işçi için 6 hafta sonra feshedilmiş sayılır.
Neticeten, ihbar tazminatına ilişkin fesih bildirim süreleri İş Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu ilgili hükümlerinde farklı şekilde düzenlemiş olup yukarıda açıklanan şekilde THY çalışanı hostesler TİS kapsamında bulunduğundan İş Kanunu’nda düzenlenen ihbar sürelerine tabi olacak; Pegasus çalışanı hostesler ise TBK hükümlerine tabi olduğundan işbu ihbar sürelerine tabi olacaktır.
Hostes Maaşları 2025
Kabin memuru (host ve hostes) maaşları, 2025 yılının Ocak ayı itibari ile güncellendi. Mevcut kabin memuru maaşları 2025 yılında %17,32 oranında artış yaşadı. Bu zam oranı tüm maaşlarda aynı düzeydedir. Ancak yeni başlayan ve deneyimli hostes maaşları birbirinden farklıdır.
Yeni başlayan hostes maaşları ek ücretler dahil olmak üzere ortalama 70.000 TL ile 100.000 TL arasında değişiklik göstermektedir. Deneyimli hostes maaşları ise 100.000 TL ile 160.000 TL arasında farklılaşmaktadır. Öte yandan havayolu şirketine göre ek ödemeler de gerçekleştirilmektedir. Bu ek ödemelerin miktarı değişiklik gösterebilir. Ek ödeme türleri ise şu şekildedir:
- Fazla mesai
- Uzun uçuşlarda uçuş tazminatı
- Uzun uçuşlarda otel ve konaklamanın dışında harcırah ödemesi
Yukarıdaki ek ödeme türleri gibi farklı ek ödemeler de havayolu şirketine göre değişiklik gösterebilir.
THY Hostes Maaşları 2025
Türk Hava Yolları hostes maaşları yeni başlayan ve deneyimli host ya da hosteslere göre değişiklik göstermektedir. Bu kapsamda yeni başlayan THY kabin memuru maaşı 70.000 TL ile 100.000 TL, deneyimli THY kabin memuru maaşı ise 100.000 TL ile 160.000 TL arasında değişiklik göstermektedir. Türk Hava Yolları şirketinde, uçuşlara göre çeşitli ek ödemeler de yapılmaktadır.
Pegasus Hostes Maaşları 2025
Pegasus Hava Yolları şirketinde, kabin memurlarına (host ve hostes) deneyimlerine göre farklı düzeylerde maaş verilmekte ve çeşitli ek ödemeler de gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda yeni başlayan Pegasus kabin memuru maaşları 35.000 TL ile 50.000 TL, deneyimli Pegasus kabin memuru maaşları ise 50.000 TL ile 80.000 TL arasında değişiklik göstermektedir. Öte yandan yurt içi ve yurt dışı uzun uçuşlarda uçuş başına 2.500 ila 3.750 TL arasında ek ödemeler de gerçekleştirilmektedir.
Host ve Hostesler (Kabin Memurları) Hangi Kanuna Tabidir?
4857 sayılı İş Kanunu, işçi ile işveren arasında bulunan bir İş Sözleşmesi çerçevesinde çoğunlukla işçileri koruyucu hükümler getiren bir düzenleme olarak Türk Hukuk sistemi içerisindeki yerini almıştır. Kanun koyucu söz konusu Kanun düzenlemelerinde, işçilerin nitelikleri bakımından bir ayrım gözetmiş ve bu anlamda İş K. m.4 uyarınca “deniz” ve “hava” taşıma işlerinde işbu Kanun’un uygulanmayacağı hükmüne yer vermiştir.
İş K. m.4/2 hükmünde ise havacılık sektörü içerisinde yer alan bütün yer tesislerinde yürütülen işler ve dolayısıyla burada çalışmakla görevli işçiler bakımından 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir. Bu anlamda “yer tesisleri” kavramından ne anlaşılması gerektiği, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği m.5 uyarınca açıklanmıştır. Yer tesisleri kapsamında yürütülen işler; Yolcu Hizmetleri, Yük Kontrolü ve Haberleşme, Kargo ve Posta, Uçak Hat Bakım, Uçuş Operasyonu, Uçak Özel Güvenlik Hizmet ve Denetimi vs.dir.
Dolayısıyla, havacılık sektörü içerisinde yer alıp da yer tesislerinde örneğin havaalanında çalışan işçiler bakımından İş Kanunu hükümleri uygulanacak ancak uçak içerisinde görev yapan işçiler bakımındansa işbu Kanun uygulama alanı bulmayacaktır. Yazı konumuzun esasını teşkil eden hostesler ise uçak içerisinde, kabin memuru olarak görev yapan bir uçucu personel sıfatını haizdir. Dolayısıyla uçucu personel niteliğinde bulunan, yer tesislerinde çalışmayan hostesler, İş K. m.4/2 hükmü uyarınca İş Kanunu dışında bırakılmıştır.
Şu halde, uçakta kabin ekibi içerisinde yer alan hosteslerin genel Kanun olan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na tabi olduğu söylenebilecek ve hakkında başta Hizmet Sözleşmesi hükümlerinin ve sair ilgili diğer hükümlerin uygulanması gerekecektir.
THY’de Çalışan Hostesler Hangi Kanuna Tabidir?
Havacılık sektörü içerisinde yer alan havacılık personelleri bakımından gözetilen ayrıma göre havaalanında veya uçak tamiratının yapıldığı yerde görev yapan mühendis, havaalanı görevlileri vs. İş Kanunu’na tabi olurken uçakta görev yapan kabin memurları hakkında ise Türk Borçlar Kanunu hükümlerinin uygulanacağını belirtmiş idik. Ancak Türk Hava Yolları nezdinde çalışan kabin memurları söz konusu ayrıma maruz kalmamakta bu anlamda THY pilotları, hostesleri İş Kanunu’na tabi olmaktadır.
Toplu İş Sözleşmesi (TİS) Hostesler için Geçerli Midir?
Toplu İş Sözleşmesi, 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu m.2 hükmünde işçi ve işveren sendikası arasında, birden çok işverene ait aynı işkolunda bulunan işyerlerini ve işletmeleri kapsayan toplu iş sözleşmesi şeklinde tanımlanmıştır. Normal şartlarda kabin memurları hakkında Toplu İş Sözleşmesinden bahsedilemiyor olsa da Türk Hava Yolları şirketinin HAVA-İŞ Sendikası ile Toplu İş Sözleşmesi akdetmesi ile birlikte işbu sözleşme, THY çalışanı hostesler bakımından da geçerli olmuştur.
THY ile HAVA-İŞ Sendikası arasında akdedilen Toplu İş Sözleşmesi gereğince burada çalışan hostesler Türk Borçlar Kanunu’na değil, İş Kanunu hükümlerine tabi olmakta ve tüm işçilik haklarından (kıdem, ihbar, yıllık ücretli izin vs.) yararlanabilmektedir. İşbu sözleşme, diğer havayolu şirketlerinde sendikalaşmaya engel olunduğu için ülkemizde sadece THY ile HAVA-İŞ Sendikası arasında akdedilmiştir. Dolayısıyla Pegasus Hava Yolu Şirketi’nde çalışan bir hostes kıdem tazminatına hak kazanamazken Türk Hava Yolları şirketinde çalışan bir hostes ise gerekli koşullar gerçekleştiği takdirde kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
Toplu İş Sözleşmesi kapsamında bulunmayan Pegasus çalışanı veya diğer havayolu şirketlerinde çalışan hostesler, İş Kanunu’na tabi olmadıklarından ötürü kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, çalışma saatleri, yıllık izin ücretleri gibi sair diğer işçilik alacak ve haklarından yararlanamamaktadır. Söz konusu hosteslerin hakları, Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili Hizmet Sözleşmesi hükümleri bağlamında korunmaya ve çözüme kavuşturulmaya çalışılmaktadır.
Burada bir eleştiri getirmek yerinde olacaktır. Şöyle ki, söz konusu durum Hukuk camiasında özellikle de İş Hukuku alanında bir eşitsizlik, adaletsizlik meydana getirmektedir. Uçuş personelleri aleyhine getirilen işbu düzenleme, Toplu İş Sözleşmeleri ile giderilmeye çalışılmaktadır. Kaldı ki kanun koyucunun nasıl bir düşünce ve amaçla söz konusu ikili ayrıma gittiği dahi anlaşılmış değildir. İvedilikle yapılması gereken, yeni bir kanun düzenlemesi ile eşitsizliğin giderilmesidir. Zira, Toplu İş Sözleşmesi kapsamında bulunmayan uçuş personelleri bir Hukuk Devletine yakışmayacak şekilde ayrımcılığa maruz kalmaktadır..
Sıkça Sorulan Sorular
Hostesler Ne Zaman Emekli Oluyor?
Hosteslerin çalışmaya başlama süreleri havayolu şirketine göre değişiyor olsa da 35 ile sınırlandırılmıştır. Hostes emeklilik yaşı ise 50 ila 55 arasında değişiklik göstermektedir. Bu rakamlar kanuna göre çeşitli dönemlerde farklılaşabilmektedir.
Hostesler Devlet Memuru Mu?
Hangi havayolu bünyesinde çalışırlarsa çalışsınlar, kabin memurları (host ve hostes) devlet memuru değildir. Hostesler, işçi statüsünde yer almaktadır.
Hosteslik Yaş Sınırı Ne Kadar?
Hostes olmak için belirli asgari şartların sağlanması gerekir. Bu asgari şartlardan bir tanesi 18 yaşı tamamlamış olmaktır. Buna ek olarak hostes olunabilmesi için 35 yaşını geçmemek gerekir. 18 ile 35 yaş aralığı sınırı bulunmaktadır.
Kabin Memuru Ne İş Yapar?
Kabin memurları ya da diğer adlandırmaları ile host ve hostesler; uçağın dışı ve kokpit içi ile ilgilenmezler. Yalnızca yolcuların alanı olan uçak içi sorumluluk alanlarıdır. Yolcuların sorularının yanıtlanması, çıkış kapılarının gösterilmesi, çıkış kapısına yakın oturan yolcuların görevlendirilmesi, yolculara işitsel ve görsel olarak yapması gerekenlerden bahsedilmesi gibi görevler, hosteslerin yapması gerekenleri tanımlamaktadır.
İş Sözleşmesi’nin Askıya Alındığı Durumlarda Fesih Bildirim Süresi İşler Mi?
TBK m.432/6 hükmü uyarınca; İş Sözleşmesi’nin askıya alındığı hallerde fesih bildirim süreleri işlemez. Örneğin, fesih bildirim süreleri içinde işçinin sağlık raporu alması halinde sürenin işlemesi durur, rapor süresi sona erince kalan süre işlemeye devam eder.
İş Yerinin Kapanması Halinde İşçiye İhbar Süresi Tanınmalı Mıdır?
Doktrinde, Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi’nin işyerinin kapanması sebebiyle sona ermesi halinde işçiye ihbar süresinin tanınması gerektiği belirtilmektedir.
İhbar Süresi Bölünebilir Mi?
İşçi veya işverence ihbar süresinin bölünerek bir kısım süreye uyulması, bir kısmının ise ücretinin ödenmesi mümkün değildir. Bu duruma ihbar süresinin bölünmezliği ilkesi denilmektedir. Söz konusu durumda işçi, diğer koşulları da sağlıyor ise tüm süre için kıdem tazminatı talep edebilecektir.
Sık Sık Rahatsızlanma Geçerli Fesih Nedeni Midir?
Sık sık hastalanıp rapor alma halinde, belirli bir süre işe gelmeme ölçütü bulunmamaktadır. Dolayısıyla her somut iş ilişkisinin ve işyerinin durumuna bakılması gerekmekte neticeten işçinin sık rapor alması, işlerin işleyişini önemli ölçüde olumsuz etkilemelidir. Bu anlamda sık sık hastalanma ve rapor alma konusunda kriter olarak;
- Rapor dönemlerinin yoğun iş dönemlerine denk gelmesi,
- Diğer işçilerin iş yükünü önemli ölçüde artırması,
- İş yerindeki verimi önemli ölçüde olumsuz etkilemesi ve
- İşyerinde vardiya düzeni bulunmakta ise devamsızlık sebebiyle vardiya düzeninin aksaması gibi kriterler aranmaktadır.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2015/32996 K. tarihli kararı ile sık sık hastalanmaya ve rapor almaya ilişkin bir kararında işçinin mesleğinin niteliğini dikkate almak suretiyle hüküm tesis etmiştir.
“…davacının işe başladığı 12/10/2011 tarihinden işten ayrılma tarihi olan 14/05/2014 tarihine kadar toplam 151 gün rapor kullandığını…Kabin memuru olarak çalışan davacının iş akdinin sık sık rapor alması, gerekçe göstermeden görevine gelmeyerek operasyonu aksatması, iş arkadaşlarının uçuş programlarında değişiklik yapılmasına neden olduğu bu nedenlerle iş ilişkisini çekilmez hale getirmesi, uçuş operasyonun aksamasına, işgücü planlamasının olumsuz etkilenmesine, neden olduğu tespit edildiğinden..” Ayrıca Yargıtay ve BAM, işçinin hastalığının gelecekte de devam edeceği endişesinin sık sık rapor alma sebebiyle fesih durumunda işverence geçerli feshe gerekçe olacağını kabul etmektedir.
İş Sözleşmesinin İşverence Usulsüz Şekilde Feshedilmesi Sonucunda Süreç Nasıldır?
İş K. m.20 uyarınca; İş sözleşmesi feshedilen iş güvencesi kapsamındaki işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içerisinde işe iade talebi ile arabulucuya başvurmak zorundadır. Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükü ise işverene ait bulunmaktadır. Arabuluculuk görüşmeleri sonucunda anlaşmaya varılamaması halinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içerisinde işçi, İş Mahkemesinde İşe İade Davası açılabilir.
Son tutanak sunulmadan dava açılması halinde Mahkemece 1 haftalık kesin süre verilmekte, işbu süre içerisinde sunulmaması halinde ise dava usulden reddedilmektedir. Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açılması yoluna gidilirse işbu dava usulden reddedilmekte ve red kararı taraflara resen tebliğ edilmektedir. Bununla birlikte, kesinleşen red kararının re’sen tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde arabulucuya başvurulabilmektedir.
İşe İade Davaları, Bölge Adliye Mahkemelerince ivedilikle karar verilmekte ve kesinleşmektedir. Kesinleşen işe iade kararı üzerine işveren, 10 gün içerisinde başvuran işçiyi, 1 ay içerisinde işe başlatmak zorundadır. İşverenin işçiyi işe başlatmaması durumunda işçiye, iş güvencesi tazminatı ve boşta geçen süre ücreti ödemek zorundadır. İşe başlatması halinde ise sadece boşta geçen süre ücreti ödemekle yükümlüdür.
Sonuç
Kabin memurlarının yaşadığı hukuki problemlerle karşı karşıya kaldıysanız, o halde Burak Temizer Hukuk Büromuzun deneyimli İstanbul iş hukuku avukatı kadrosundan destek alabilirsiniz.
Ofisimiz bugüne dek onlarca kabin memuru müvekkilini başarıyla savunmuş olup yüksek seviyede tazminatlar alınmasına aracı olmuştur, havacılık hukuku avukatı, iş hukuku avukatı olarak İstanbul’un kalbi Nişantaşı’ndaki hukuk büromuzda hizmet vermekteyiz. Tarafımıza ulaşabilirsiniz.
BUSE DİZ
BURAK TEMİZER HUKUK BÜROSU
