Erişim Engeli Nedir? Sosyal Medya İçerik Kaldırma

Erişim engeli ve içerik kaldırma özellikle ülkemizde son süreçte sıklıkla karşılaştığımız hukuki tedbirlerden biridir. Teknolojinin gelişmiş düzeyde olmasından kaynaklı iletişim ve sosyal medya aracılığı ile işlenen suçlar artmış ve dolayısıyla da bu suçlara teknolojik tedbirler almak gerekmiştir. Gerek internet üzerinden gerek çeşitli sosyal medya araçlarında hukuka aykırı ve de kişisel alanın ihlaline yönelik paylaşımların durdurulması ve kaldırılması adına kişilere ve kurumlara erişim engeli talep etme hakkı tanınmıştır. Söz konusu hak, kişilerin kişilik haklarını korumaya yönelik bir amaç içermektedir. İnternet ortamında yapılan ve içeriği 5651 Sayılı Kanun’un 8. Maddesinde sayılan suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe bulunan yayınlarla ilgili erişim engeli kararı veyahut içeriğin kaldırılması kararı verileceği düzenlenmektedir.

İnternete getirilen sınırlama ve engeller içerisinde hem olumlu hem olumsuz yönler barındırmaktadır. Olumluluk açısından hukuka aykırı içerik bulunduran yayın veya kişilik haklarını ihlal eden içerikteki yayınların kısıtlanması ve engellenmesi sağlamaktayken olumsuzluk açısından demokrasi ve ifade özgürlükleri için sansür tartışmalarına sebep olunmaktadır.

“5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınların Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” internette yayınlanan hukuka aykırı site ve içeriklere karşı erişim engeli getirilmesine ilişkin hükümler içermektedir. Aşağıda detaylı ele alacağız;

Erişim Engeli Nedir?

Erişim engeli, internet üzerinden yayınlanan bir sitenin veya içeriğin hukuka aykırı olması ve 5651 Sayılı Kanun’un 8. Maddesinde sayılan suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe bulunduran yayınlarla ilgili internet kullanıcısının erişimlerine çeşitli teknikler kullanılarak adli veyahut idari makamlarca kısıtlama getirilmesi ve engel olunmasıdır.

Bahsedilen çeşitli teknikler; alan adına erişim engellemesi, IP adresine erişim engellenmesi, URL ile erişim engellenmesi, uyar-kaldır yöntemleridir. Bu yöntemler ile hukuka aykırılık teşkil eden içerikler ve yayınlara yönelik kısıtlamalar ve erişim engeli getirilmektedir.

Erişim engeli kararı ülke içerisindeki adli veya idari makamlarca verilmektedir.

---

Bilişim Hukuku ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve Ceza Hukuku alanındaki diğer konularda bilgi edinmek isterseniz, ilgili sayfayı ziyaret edebilirsiniz.

---

Erişim Engeli Kararını Hangi Mahkemeler Verebilir?

Erişim engeline ilişkin verilecek kararlar bakımından görevli mahkeme Sulh Ceza Hakimliğidir.

Erişim engeline ilişkin mahkemelerce verilen kararlar verilen makam bakımından da ikiye ayrılmaktadır. Bunlar;

1.    Adli Makamlar

a.     Sulh Ceza Hâkimi Tarafından

Sulh ceza hâkimi, 5651 Sayılı Kanun’un 8. Maddesinde sayılan suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe bulunduran yayınlarla ilgili soruşturma evresindeyken erişim engellenmesine karar verebilecektir.

Bunun dışında hâkim yine 5651 Sayılı Kanun’un 8/A maddesinde yer alan yaşama hakkı ile kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması, milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi genel sağlığın korunması sebeplerinden bir veya birkaçına bağlı olarak hâkim erişimin engellenmesine karar verebilir.

Yine 5651 Sayılı Kanun’un 8/A maddesinde yer alan gecikmesi hali sakınca teşkil eden durumlar için Cumhurbaşkanlığı tarafından verilen kararlar ile alakalı bakanlığın talebi üzerine BTK tarafından verilen kararlar da 24 saat içerisinde sulh ceza hakiminin onayına sunulacaktır.

b.     Mahkeme Tarafından

Mahkemeler de 5651 Sayılı Kanun kapsamında erişim engeli kararı vermeye yetkili makamlardır. Mahkemeler erişim engelini kovuşturma aşamasında da verebilirler.

c.     Cumhuriyet Savcısı Tarafından

Soruşturma evresinde gecikmesinde sakınca bulunan hallerin söz konusu olduğu durumlarda Cumhuriyet Savcısı da içeriğin çıkarılması veya kaldırılmasına yönelik olarak erişim engeli kararı verebilirler.

Böyle bir durum söz konusu olduğunda Cumhuriyet Savcısı vermiş olduğu kararı 24 saat içerisinde hâkimin onayına sunacaktır ve hakim de kararını en geç 24 saat içerisinde verecektir. Söz konusu süre içerisinde kararın onaylanmaması halinde tedbir, Cumhuriyet Savcısı tarafından derhal kaldırılır.

2.    İdari Makamlar

a.     Cumhurbaşkanlığı Tarafından

5651 Sayılı Kanun’un 8/A maddesinde yer alan yaşama hakkı ile kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması, milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi genel sağlığın korunması sebeplerinden bir veya birkaçına bağlı olarak hâkim erişimin engellenmesine karar verebileceğine değinmiştik, yine bu sebeplerin söz konusu olduğu ve gecikmesinde sakınca bulunan durumlar için Cumhurbaşkanlığınca erişim engeli kararı verilebilecektir.

b.     BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığı) Tarafından

BTK da 5651 Sayılı Kanun kapsamında yer alan erişim engeli kararı vermekle yetkili olan idari makamlardandır.

İnternet üzerinden yayınlanan bir sitenin veya içeriğin hukuka aykırı olması halinde söz konusu yayınla ilgili BTK tarafından alınan bir mahkeme kararıyla veya özel hayatın gizliliğinin ihlaline ilişkin gecikmesi sakınca teşkil eden durumlar için mahkeme kararı olmadan BTK kurumu doğrudan erişim engeli kararı verebilir.

Verilen karar 24 saat içerisinde sulh ceza hakiminin onayına sunulacaktır ve hâkim de 48 saat içerisinde karar verir. Aksi halde verilen karar kendiliğinden kalkacaktır.

Erişim Engeli Kararının Verilmesi Nasıl Gerçekleşir?

Erişim engeli talebinde bulunabilmek adına öncelikle kişilik haklarının ihlali, özel hayatın gizliliğinin ihlali, unutulma hakkı ihlali, suç oluşturduğu hususunda yeterli şüphe bulunan hallerin bulunması gerekmektedir.

Sayılan sebeplerin varlığı halinde kişi Sulh Ceza Hakimliğine erişim engeline ilişkin talepte bulunabilecektir.

Erişim engellenmesine ilişkin kararın Sulh Ceza Hakimliğince 24 saat içerisinde verilmesi ve tebliğ edilmesi gerekmektedir.

Sulh Ceza Hakimliğince verilen bu erişim engeli kararı Erişim Sağlayıcıları Birliği (ESB) tarafından en geç 4 saat içerisinde yerine getirilmektedir.

Erişim Engeli Kararı Hangi Suçlara İlişkin Yeterli Şüphe Bulunması Halinde Verilmektedir?

İnternet ortamında yapılan ve içeriği 5651 Sayılı Kanun’un 8. Maddesinde sayılan suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe bulunan yayınlarla ilgili erişim engeli kararı veyahut içeriğin kaldırılması kararı verileceği düzenlenmektedir.

5651 Sayılı Kanun’un 8. Maddesinde sayılan suçlar şunlardır:

• İntihara yönlendirme
• Çocukların cinsel istismarı
• Uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma
• Sağlık için tehlikeli madde sağlanması
• Müstehcenlik
• Fuhuş
• Kumar oynanması için yer ve imkân sağlanması suçları
• 5816 sayılı Atatürk aleyhine işlenen suçlar hakkında kanunda yer alan suçlar

---

Atatürk’e Hakaret Suçu hakkında da bilgi almak isterseniz, ilgili içeriğimizi ziyaret edebilirsiniz.

---

Erişim Engeli Getirilmesinin Şartları Nelerdir?

Erişim engeli kararının verilebilmesi açısından gerçekleşmesi gereken bazı şartlar bulunmaktadır. Bunlar:

• Kişilik haklarının ihlali
• Özel hayatın gizliliğinin ihlali
• Unutulma hakkı
• Suç oluşturduğu hususunda yeterli şüphe bulunan hallerde erişim engeli talep etme hakkı doğmaktadır.

Erişim Engeli Kararına İtiraz Nedir?

Erişim engeli kararları Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilmektedir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununa göre de Sulh Ceza Hakimliğince verilen kararlara karşı itiraz yoluna gidilebilmektedir.

5651 Sayılı Kanun kapsamında verilen erişim engeli kararına ilişkin kanunda sadece adli makamlarca verilen kararlara itiraz ile kanun yoluna gidilebileceği ifade edilmiştir. İdari makamlarca verilen erişim engeli kararına ilişkin ise idari işlemin yürütmesinin durdurulması talepli olarak idare mahkemelerinde dava açılmalıdır.

·     Erişim Engeli Kararına İtiraz Edebilecek Kişiler Kimlerdir?

Burada 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununa bakmamız gerekmektedir. CMK gereğince kanun yoluna kimlerin başvurabileceği şu şekilde belirlenmiştir: Hâkim ve mahkeme kararlarına karşı

• Cumhuriyet savcısı
• Şüpheli
• Sanık
• Aleyhine erişim engeli kararı verilenler
• Kanuna göre katılan sıfatını almış olanlar
• Katılma isteği karara bağlanmamış, reddedilmiş veya katılan sıfatını alabilecek surette suçtan zarar görmüş olanlar için kanun yolu açıktır.

Yukarıdaki kanun hükmü gereğince erişim engeli kararına itiraz hakkı bulunanlar ilk olarak Cumhuriyet savcısı ve de erişim engeli getirilen yayını yayınlayan kişidir.

·      Erişim Engeli Kararına İtiraz Süresi Ne Kadardır?

CMK gereğince hâkim ve mahkeme kararlarına karşı itiraza ilişkin kanunun ayrıca hüküm koymadığı haller söz konusu ise 35. Maddeye göre ilgililerin erişim engeli kararını öğrendikleri tarihten itibaren 2 hafta içerisinde kararı veren mercie bir dilekçe verilmek suretiyle gerçekleştirilecektir.

Erişim engeli kararına itiraz edilen hakim veya mahkeme, söz konusu itirazı yerinde görürse kararını düzeltir şayet yerinde görmezse en çok 3 gün içerisinde itirazı incelemekle yetkili olan mercie gönderecektir.

Erişim Engeli Yöntemleri Nelerdir?

İnternet üzerinden yayınlanan bir sitenin veya içeriğin hukuka aykırı olması halinde söz konusu yayınla ilgili internet kullanıcısının erişimlerine çeşitli teknikler kullanılarak adli veyahut idari makamlarca kısıtlama getirilmekte veyahut engel olunmaktadır. Bu yöntemler şunlardır:

1.    Alan Adına Erişim Engelleme

Alan adı, internet sitelerine bağlanabilmek için kullanılan adresler olarak nitelendirilir. Hukuka aykırı içerik bulunduran internet sitesinin alan adından erişiminin engellenmesi suretiyle sitenin tamamına erişim engeli getirilmiş olur.

2.    IP (İnternet Protokol) Adresine Erişim Engelleme

Bir sitenin veya içeriğin hukuka aykırı olması halinde söz konusu yayının, sitenin konumlandığı sunucu bilgisayarın IP (internet protokol) adresine erişiminin engellenmesi suretiyle sitenin tamamına erişim engeli getirilmiş olur. Sunucu üzerinden yayın yapan sitelerin tamamı erişime kapatılmış hale gelmektedir.

3.    Nesne Tabanlı (URL ile) Erişim Engelleme

URL ile erişim engelleme yönteminde yalnızca kişilik hakkı ihlali söz konusu olduğu kısımlarda erişim engeli getirilmektedir. Alan adına erişim engeli ve IP adresine erişim engelinden farklı olarak sadece ilgili kısıma engel getirilmektedir. Bu sebepten ötürü diğer iki yönteme kıyasla daha hakkaniyetli ve adil bir yöntem olarak nitelendirmek mümkündür.

BTK (Bilgi Teknolojileri Ve İletişim Kurumu Başkanlığı) Doğrudan Erişim Engeli Kararı Verebilir Mi?

Türkiye’de telekomünikasyon sektörünü düzenleyip denetleyen kurum BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) olarak bilinmektedir.

BTK, bir önceki başlık altında ele alınan; alan adına erişim engelleme, IP (internet protokol) adresine erişim engelleme, nesne tabanlı (url ile) erişim engelleme gibi çeşitli yöntemleri kullanarak erişim engeli uygulayabilmektedir.

İnternet üzerinden yayınlanan bir sitenin veya içeriğin hukuka aykırı olması halinde söz konusu yayınla ilgili BTK tarafından alınan bir mahkeme kararıyla veya özel hayatın gizliliğinin ihlaline ilişkin gecikmesi sakınca teşkil eden durumlar için mahkeme kararı olmadan BTK kurumu doğrudan erişim engeli kararı verebilir. Verilen karar doğrultusunda söz konusu durum servis sağlayıcılarına bildirilerek erişim engelinin uygulanması sağlanmaktadır.

Verilen karar 24 saat içerisinde sulh ceza hakiminin onayına sunulacaktır ve hakim de 48 saat içerisinde karar verir. Aksi halde verilen karar kendiliğinden kalkacaktır.

Hukuka aykırı bir yayına ilişkin içeriğin çıkarılması ve erişim engeli kararı, derhal ve en geç kararın bildirilmesi anından itibaren dört saat içerisinde yerine getirilmektedir.

Erişim Engeli Kararı Verilirken “HTTP” ve “HTTPS” Protokolü Arasındaki Fark Nedir?

HTTP’nin açılımı “Hyper Text Transfer Protocol”, anlamı “Üstün Metin Transfer Protokolü” olarak bilinen bir protokoldür.

HTTPS ise açılımı “Secure Hyper Text Transfer Protocol”, anlamı “Güvenli Metin Transfer Protokolü” olarak bilinen bir diğer protokoldür. HTTPS protokolünde internet sitelerinin metinler ile kurulan bağlantıları şifrelenmektedir ve bunun getirisi olarak HTTPS protokolü bulunan internet sitelerine doğrudan erişim engeli getirmek mümkün değildir. Ancak HTTPS olan sitelere karar tebliğ edildiğinde çoğunlukla site yetkilileri tarafından ilgili içerik kaldırılmaktadır.

Her iki protokol de temelde aynı işleve sahiptir ancak HTTPS protokolünde güvenlik ön plandadır.

Sosyal Medyada İçerik Kaldırma Nedir?

Twitter, YouTube, Instagram, Facebook gibi çeşitli sosyal medya araçları üzerinden kişilik haklarının ihlali, özel hayatın gizliliğinin ihlali, unutulma hakkı, suç oluşturduğu hususunda yeterli şüphe bulunan haller söz konusu olduğu zaman ihlallerin bulunduğu site ve içeriklere karşı erişim engeli getirilmesi gerekecektir.

·      X (Twitter) İçerik Kaldırma

Twitter sosyal medya araçları arasında sıkça kullanılan aktif kullanıcı sayısı yüksek olan bir uygulamadır. X (Twitter) üzerinden kişilik haklarının ihlali, özel hayatın gizliliğinin ihlali gibi haller söz konusu olduğu zaman ihlallere yönelik X’e (Twitter’a) erişim engeli getirilmesi gerekecektir. Hak ihlaline ilişkin konularda Yardım Merkezini ziyaret ederek ihlale yönelik bildirimde bulunmak mümkündür.

·      Facebook İçerik Kaldırma

Facebook üzerinden fotoğraf video ve yazı paylaşımı yapmak mümkündür ve Twitter gibi aktif kullanıcı sayısı yüksek olan bir uygulamadır. Yapılan paylaşımlara bağlı olarak kişilik haklarının ihlali, özel hayatın gizliliğinin ihlali gibi haller söz konusu olduğu zaman ihlallere yönelik Facebook’a erişim engeli getirilmesi gerekecektir. Hak ihlaline ilişkin konularda Yardım Merkezini ziyaret ederek ihlale yönelik bildirimde bulunmak mümkündür.

·      Instagram İçerik Kaldırma

Instagram üzerinden kişilik haklarının ihlali, özel hayatın gizliliğinin ihlali gibi haller söz konusu olduğu zaman ihlallere yönelik Instagram’a erişim engeli getirilmesi gerekecektir. Hak ihlaline ilişkin konularda Instagram Yardım Merkezini ziyaret ederek ihlale yönelik bildirimde bulunmak suretiyle erişim engeli talebinde bulunulabilir.

Instagram’a Erişim Engeli Neden Getirildi?

Sosyal medya platformu olan Instagram’a 2 Ağustos 2024 tarihinde tüm Türkiye’de erişim engeli getirilmiştir. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından getirilen bu engel, 5651 sayılı kanunun verdiği yetkiye dayanarak alınmış olup idari tedbir kararıyla gerçekleştirilmiştir.

Instagram uygulamasına gelen bu erişim engeli “5651 sayılı kanunda sayılan katalog suçlara ilişkin hükümlere uymadığı” gerekçesiyle BTK tarafından getirilmiştir.

Bahis Operasyonu Sonrası Fenomenlerin Hesabına Erişim Engeli Getirilmesi

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Bilişim Suçları Soruşturma Bürosu, bazı ünlülerin ve sosyal medya fenomenlerinin aralarında bulunduğu yüksek oranda sosyal medya kitlesine hitap eden 23 kişiyi yasa dışı bahis reklamı ve teşviki iddialarına dayanaraktan göz altına almıştır.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Bilişim Suçları Soruşturma Bürosu kapsamında yürütülen soruşturmaya ilişkin Başsavcılık tarafından sosyal medya fenomenlerinin hesaplarına yönelik erişim engeli talebi gelmiştir.

Söz konusu erişim engeli talebi 4. Sulh Ceza Hakimliği tarafınca kabul edilmiştir.  Talebin kabulü kapsamında 8 sosyal medya fenomeninin hesabına erişim engeli getirilmiştir.

---

Yasadığı Bahis Oynama konusu ile ilgili de detaylı bilgi almak isterseniz, ilgili içeriğimize göz atabilirsiniz.

---

İnternet Sitelerine Getirilen Erişim Engelleri

·      Wikipedia Erişim Engeli

Wikipedia’ya çevrimiçi tüm dillerinin 29 Nisan 2017 tarihinde Türkiye’de erişim engeli getirilmiştir. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından getirilen bu engel, 5651 sayılı kanunun verdiği yetkiye dayanarak alınmış olup idari tedbir kararıyla gerçekleştirilmiştir.

5 Mayıs’ta Wikipedia’nın bağlı olduğu Wikimedia Vakfı, idari tedbir kararı alan Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğine kararın kaldırılması istemiyle başvurmuştur, fakat yapılan itiraz reddedilmiştir. Vakfın avukatları getirilen erişim engelinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. Maddesinde garanti altına alınan “ifade özgürlüğünü ihlal etmesini” gerekçe göstererek AİHM’e engelin kaldırılmasına ilişkin başvuruda bulundu. Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi erişim engeliyle ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetmiş olup Sulh Ceza Hakimliğinden Wikipedia’nın yasağının kaldırılmasını istemiştir.

Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin erişim engelinin kaldırılmasına ilişkin talimatı ile Wikipedia, BTK tarafından 15 Ocak 2020 tarihinde erişime açılmıştır. Süre bakımından toplamda 991 gün yani 2 yıl 8 ay 17 gün boyunca Wikipedia erişim engelli olarak kalmıştır.

Wikipedia gibi Ekşi Sözlük, Oda TV ve Youtube’a da erişim engelleri getirilmiştir.

·      Ekşi Sözlük Erişim Engeli

Ekşi Sözlük’e birden fazla kez farklı zamanlarda erişim engeli getirilip kaldırılmıştır.

·      Oda TV Erişim Engeli

Oda TV’ye getirilen erişim engeli 4 yıl kadar sürmüştür. Bu erişim engeli Oda TV’nin Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapması ve Anayasa Mahkemesi’nin bu başvuruyu değerlendirmesi sonucu bunu bir hak ihlali olarak görmesiyle kararını sulh ceza hakimliğine bildirmiştir. Hakimlik de 4 yıl boyunca erişim engelli kalan Oda TV’nin erişim engelini kaldırmıştır.

Unutulma Hakkı Nedir?

Kişilerin unutulma hakkına bağlı olarak diğer kişiler tarafından sürekli olarak ulaşılabilir nitelikteki ve güncel olmayan yani uzun süre önce internet ortamında paylaşılmış olan bir içeriğin erişiminin kısıtlanması ve kaldırılmasına ilişkin talep hakkı bulunmaktadır.

Ayrıca unutulma hakkını kişilik haklarının korunmasına ilişkin temel talep hakkından ayıran yönü bulunmaktadır, bu yön unutulma hakkının yöneldiği içeriğin internet ortamında bulunmasının hukuki ve de meşru bir sebebinin olmasıdır. Unutulma hakkı zaman içerisinde istisnai nitelikte bir hak iken genel bir hak olarak şekil almıştır.

Erişim Engeli Kararına İlişkin Yargıtay Kararları

·      Ankara BİM, 7. İDD, E. 2017/869 K. 2018/694 T. 25.5.2018

Dava, davacının kullanıcısı olduğu ” X1 ” adresli web sitesi hakkında 5651 sayılı Yasanın 8/4 maddesi uyarınca, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığının kararıyla uygulanan idari tedbir kararının iptali istemiyle açılmıştır ve davanın reddine ilişkin olarak Ankara 9. İdare Mahkemesi’nce verilen kararın; hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek kaldırılması ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.

5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un “Erişimin engellenmesi kararı ve yerine getirilmesi” başlıklı 8. maddesinde, “(1) İnternet ortamında yapılan ve içeriği aşağıdaki suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe sebebi bulunan yayınlarla ilgili olarak erişimin engellenmesine karar verilir.

1. İntihara yönlendirme (madde 84)
2. Çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra),
3. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190),
4. Sağlık için tehlikeli madde temini (madde 194),
5. Müstehcenlik (madde 226),
6. Fuhuş (madde 227),
7. Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (madde 228), suçları.
8. Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar

Ankara 9. İdare Mahkemesi ‘nin kararıyla; davacının kullanıcısı olduğu ” X1 ” adresli web sitesi hakkında müstehcenlik unsurları içerdiğinden bahisle 5651 sayılı Kanun’un 8/1-a-5 ve 8/4 maddeleri uyarınca Telekomünikasyon İletişim Başkanlığının kararıyla uygulanan idari tedbir kararının iptali istemiyle görülmekte olan davanın açılmış olup, uyuşmazlığın özünün sitenin içeriğinin müstehcenlik suçunu oluşturup oluşturmamasına dayanması ve bu konunun da teknik bilgi gerektirmesi sebebiyle Mahkemelerince bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiştir.

Bilirkişi tarafından hazırlanarak sunulan raporda; bilirkişi olarak incelenmek üzere gönderilen dosyada davaya sebep olan konunun CD ile ve çıktı olarak eklenmiş içerikleri arasında pornografik görüntü mevcuttur, denildiği; bu sebepten ötürü davacının bilirkişi raporuna itirazı yerinde görülmeyerek bahse konu raporun hükme esas alınabilecek nitelikte olduğu anlaşıldığından bilirkişi raporu doğrultusunda davaya konu sitenin içeriklerinin müstehcenlik suçunu oluşturduğu kanaatine varıldığı, söz konusu site hakkında Telekomünikasyon İletişim Başkanlığının kararıyla uygulanan idari tedbir kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, anlaşılmaktadır.

Dosyanın içeriğinde yer alan; bilgi ve belgelerden anlaşıldığı üzere dava konusu erişimin engellenmesi tedbirinin; ” X1 ” adlı internet sitesinin katalog suçlardan olan müstehcenlik suçunu oluşturduğu nedeniyle uygulandığı görülmektedir.

Bu durumda davalı idarece, davacının kullanıcısı olduğu ” X1 ” adlı internet sitesinde; 5651 sayılı Yasanın 8/4 maddesi uyarınca Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı tarafından re’sen erişimin engellenmesi yolunda tedbir kararı uygulanmasına yönelik dava konusu işlemde; dayanağı yasa maddesinin Anayasa Mahkemesince iptal edilmiş olması nedeniyle hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, istinaf başvurusunun KABULÜ ile Ankara 9. İdare Mahkemesi’nce verilen kararın KALDIRILMASINA; esastan incelenen davada, dava konusu işlemin İPTALİNE; oybirliğiyle karar verildi.

·      Yargıtay 7. CD., E. 2022/3903 K. 2024/592 T. 15.1.2024

Yukarıdaki temyize konu olay Yargıtay cumhuriyet başsavcılığının kanun yararına bozma istemi üzerinedir.

Talep eden tarafından marka ve kişilik haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle iki URL ile ilgili erişimin engellenmesi isteminde bulunulmuştur, Ankara 6. Sulh Ceza Hâkimliğinin kararı ile isteme konu iki URL ile ilgili erişimin engellenmesi kararı verilmiştir, karara konu URL’lerin ilgili olduğu internet sitesinin sahibi olan karşı tarafça bu karara itiraz edilmesiyle, Ankara 7. Sulh Ceza Hâkimliğinin kararı ile itirazın reddine karar verildiği belirlenmiştir.

URL adreslerine erişimin engellenmesine karar verilmiştir ancak; İlgilisi vekilinin talebi üzerine tescilli markasına ait ticari nitelikteki eğitim öğretim videolarının yer aldığı içeriklere erişimin engellenmesi ile birlikte anılan web sitelerinin tamamına da erişimin engellenmiştir, Mahkemesince internet sitesindeki tüm bölümlere erişimin engellenmesi kararının gerekçelendirilmediği gibi talep edenle ilgisi bulunmayan bölümlere erişiminin engellenmesinin herhangi bir hukuki yararının bulunmadığı gözetilmeden, itirazın kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir.” şeklindeki gerekçeye dayandığı anlaşılmıştır.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma isteminin KABULÜNE, Ankara 7. Sulh Ceza Hâkimliğinin, kararının, oy birliğiyle KANUN YARARINA BOZULMASINA, gerekli işlemin yapılması için dava dosyasının, Mahkemesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, karar verildi.

Sıkça Sorulan Sorular

Erişim Engeli Nedir?

Erişim engeli; internet üzerinden yayınlanan bir sitenin veya içeriğin hukuka aykırı olması halinde söz konusu içerik ve yayınlarla ilgili internet kullanıcısının erişimlerine kısıtlama getirilmesi ve engel olunmasıdır.

Erişim Engeline Yönelik Talep Nereye Yapılır?

Erişim engeline ilişkin verilecek kararlar bakımından görevli mahkeme Sulh Ceza Hakimliğidir. Bu bakımdan karara ilişkin talepler de Sulh Ceza Hakimliğine yapılacaktır.

Erişim Engeli Kararı Ne Kadar Sürede Yerine Getirilir?

Hukuka aykırı bir yayına ilişkin içeriğin çıkarılması ve erişim engeli kararı, derhal ve en geç kararın bildirilmesi anından itibaren dört saat içerisinde yerine getirilmektedir.

Erişim Engeli Kararı Nasıl Verilir?

Kişilik haklarının ihlali, özel hayatın gizliliğinin ihlali, unutulma hakkı ihlali, suç oluşturduğu hususunda yeterli şüphe bulunan hallerin bulunması durumunda kişiler erişim engeli talebinde bulunabilirler.

Sayılan sebeplerin varlığı halinde kişi Sulh Ceza Hakimliğine erişim engeline ilişkin talepte bulunabilecektir. Bulunulan talep sonrası

Sulh Ceza Hakimliğince 24 saat içerisinde erişim engellenmesine ilişkin kararın verilmesi ve tebliğ edilmesi gerekmektedir.

Sulh Ceza Hakimliğince verilen bu erişim engeli kararı Erişim Sağlayıcıları Birliği (ESB) tarafından en geç 4 saat içerisinde yerine getirilmektedir.

Erişim Engeli Getirilmesi İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

Erişim engeli kararının verilebilmesi açısından bireye yönelik kişilik haklarının ihlali, özel hayatın gizliliğinin ihlali, unutulma hakkı, suç oluşturduğu hususunda yeterli şüphe bulunan haller söz konusu ise bireyin erişim engeli talep etme hakkı doğmaktadır.

Erişim Engeli Kararına İtiraz Süresi Ne Kadardır?

İlgililerin erişim engeli kararını öğrendikleri tarihten itibaren 2 hafta içerisinde kararı veren mercie bir dilekçe verilmek suretiyle gerçekleştirilecektir.

Unutulma Hakkı Nedir?

Unutulma hakkı, kişilerin diğer kişiler tarafından sürekli olarak ulaşılabilir nitelikteki ve güncel olmayan yani uzun süre önce internet ortamında paylaşılmış olan bir içeriğin erişiminin kısıtlanması ve kaldırılmasına yönelik talepte bulunma hakkıdır.

“HTTPS” Protokolü Kullanan İnternet Sitelerine Erişim Engeli Getirilmesi Mümkün Müdür?

HTTPS protokolünde internet sitelerinin metinler ile kurulan bağlantıları şifrelenmektedir ve bunun getirisi olarak HTTPS protokolü bulunan internet sitelerine erişim engeli getirmek mümkün değildir.

Bahis Operasyonu Sonrası Fenomenlerin Hesabına Erişim Engeli Getirilmesi Talebi Kim Tarafından Yapıldı?

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Bilişim Suçları Soruşturma Bürosu kapsamında yürütülen soruşturmaya ilişkin Başsavcılık tarafından sosyal medya fenomenlerinin hesaplarına yönelik erişim engeli talebi gelmiştir.

BTK Tarafından Erişim Engeli Getirmek İçin Mahkeme Kararı Şart Mıdır?

Özel hayatın gizliliğinin ihlaline ilişkin gecikmesi sakınca teşkil eden durumlar için mahkeme kararı olmadan BTK kurumu doğrudan erişim engeli kararı verebilir. Verilen karar doğrultusunda söz konusu durum servis sağlayıcılarına bildirilerek erişim engelinin uygulanması sağlanmaktadır.

Erişim Engeli Kararı Verilmesinde Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?

Erişim engeline ilişkin verilecek kararlar bakımından görevli mahkeme Sulh Ceza Hakimliğidir.

---

Erişim engeli ve içerik kaldırma ile ilgili yaşadığınız sorunlarda, Burak Temizer Hukuk Bürosu’nun deneyimli İstanbul bilişim avukatı kadrosu her zaman yanınızda yer almaktadır.

---

AVRUPA’DA ERİŞİM ENGELİ:

Avrupa’daki erişim engeli (ya da internet sansürü) kararları, genellikle devletler tarafından yapılan düzenlemelerle internet erişiminin sınırlandırılması ya da belirli içeriklerin engellenmesi ile ilgilidir. Ancak, bu tür kararlar Avrupa’da farklı ülkelerde çeşitli yasal ve politik çerçeveler içerisinde ele alınır. Aşağıda, Avrupa’daki bazı erişim engeli kararlarına dair örnekler bulunmaktadır:

Fransa – “Hate Speech” (Neofasizm ve Aşırılıkçı İçerik Engellemeleri)

Fransa, 2019 yılında internetteki nefret söylemiyle mücadele etmek amacıyla bir yasa çıkardı. Bu yasa, sosyal medya platformlarına belirli türdeki içeriklerin kaldırılması için 24 saat gibi kısa bir süre tanır. Özellikle radikalizm, neofasizm ve aşırılıkçı içerikler hızla engellenmektedir. Fransız hükümeti, çevrimiçi platformlardan bu tür içerikleri hızlı bir şekilde kaldırmalarını beklerken, platformlar da içerik filtreleme algoritmalarını geliştirmek zorunda kalmıştır.

Almanya – NetzDG (Network Enforcement Act)

Almanya’da 2017 yılında yürürlüğe giren NetzDG yasası, çevrimiçi platformlarda nefret söylemi, hakaret ve diğer yasa dışı içeriklere karşı sert önlemler almayı hedefler. Sosyal medya şirketleri, kullanıcıların şikayet ettiği bu tür içerikleri 24 saat içinde incelemeli ve yasal olarak gereklilik varsa içeriği kaldırmalıdır. Aksi takdirde, platformlar para cezasına çarptırılabilir.

İngiltere – Online Safety Bill (Çevrimiçi Güvenlik Yasası)

İngiltere’de, özellikle çocukları ve gençleri korumak amacıyla çevrimiçi güvenlik yasası üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Bu yasa, sosyal medya platformlarını zararlı içeriklere karşı daha sorumlu tutmayı amaçlıyor. Yasa, erişim engellemelerini içermese de, platformların zararlı içerikleri engellemesi ya da kullanıcıları bu tür içerikten koruması için düzenlemeler getiriyor. Hükümet, büyük sosyal medya platformlarının kullanıcıları zararlı içeriklerden korumalarını istiyor, aksi takdirde cezai yaptırımlar uygulanabilir.

Rusya – YouTube ve Twitter’a Erişim Engelleri

Rusya, hükümete karşı eleştirileri ve bağımsız gazeteciliği bastırma çabaları kapsamında bazı Avrupa ülkeleri ve dünya çapında büyük sosyal medya platformlarına karşı erişim engellemeleri uygulamıştır. 2021 yılında, Rusya, YouTube ve Twitter gibi platformlara erişimi sınırlayarak, bu platformlarda Rusya’nın iç işlerine karışan içerikleri engellemeye çalışmıştır. Örneğin, Rusya’da hükümetin işlediği insan hakları ihlallerini eleştiren içerikler ve haberler, bu platformlarda yasaklanmıştır.

Türkiye – Erişim Engelleri ve İçerik Kısıtlamaları

Türkiye’de, 2014 yılından itibaren internet erişimi ile ilgili bir dizi sansür uygulaması ve erişim engeli kararı alınmıştır. Özellikle YouTube, Twitter, Facebook gibi platformlarda içerik yasaklamaları ve erişim engellemeleri yapılmıştır. Bunun yanı sıra, belirli haber siteleri ve sosyal medya paylaşımları da mahkeme kararlarıyla engellenmiştir. Türkiye’deki bu erişim engelleri, Avrupa Konseyi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından ele alınmış ve bazen ifade özgürlüğü ihlali olarak değerlendirilmiştir.

İspanya – Katalonya Krizi ve İnternet Engellemeleri

2017’de Katalonya’daki bağımsızlık referandumu sırasında, İspanyol hükümeti, Katalonya’nın bağımsızlık hareketini destekleyen içerikleri engellemek için internet erişimini sınırlamıştır. Özellikle Katalonya’daki referandumla ilgili haber siteleri ve sosyal medya hesaplarına erişim engellemeleri getirilmiştir. Bu durum, Avrupa’da ifade özgürlüğü ile ilgili büyük tartışmalara yol açmıştır.

İtalya – GDPR ve İçerik Koruma

İtalya, Avrupa Birliği’nin Genel Veri Koruma Yönetmeliği’ne (GDPR) uymayı hedefleyerek, kişisel verilerin korunması amacıyla bazı erişim engellemeleri getirmiştir. Özellikle, kişisel verilerin hukuka aykırı bir şekilde paylaşılması durumunda, İtalyan düzenleyici otoriteleri sosyal medya platformlarına ve internet sağlayıcılarına erişim engellemeleri uygulayabilmektedir.

Avusturya – Fake News ve İntihara Teşvik Edici İçerik

Avusturya’da, 2018’de yürürlüğe giren bir yasa ile, internette yayılan yalan haberlerin önüne geçilmesi amacıyla sosyal medya platformlarına belirli yükümlülükler getirilmiştir. Ayrıca, intihara teşvik edici içerikler ve zararlı materyallere karşı da platformlar erişim engellemeleri yapmak zorundadır.

SONUÇ

Günümüz teknolojisinin gelişmiş düzeyde olmasından kaynaklı iletişim ve sosyal medya aracılığı ile işlenen suçlar da atmıştır. İnternet de bir kitle iletişim aracıdır ve bu kitle iletişim aracının kontrolsüzce kullanılması toplumda ciddi sorunlara sebep olabilecektir. Bu bakımdan hukuka aykırı içerikler ve yayınlarda bulunan sitelerin, kişilik haklarını ihlal eden içerik ve yayınların kısıtlanması ve erişiminin engellenmesi açısından kontrollü internet erişim engeli büyük önem arz etmektedir.

Erişim engeli talebinde bulunacak kişinin suçun ispatı ve hukuki değerlerinin korunması açısından alanında uzman bir avukatın yardımına başvurması gerekir.

Ofisimiz uzun yıllardan beri bilişim hukuku ve ceza hukuku alanında yetkin bir bürodur. Huzurdaki yazımızda bahsettiğimiz erişim engeli talebinde bulunmaya yönelik bir kişilik hakkı ihlali veya hukuka aykırılık ile karşı karşıya kaldıysanız ofisimiz bir telefon uzağınızdadır.

YAREN KARINDAŞ